برداشت زعفران در تربت حیدریه و زاوه

زعفران یکی از گیاهان گران قیمت است که به علت نداشتن مخارج کاشت در صورتی که همه ساله خوب از آن مواظبت شود، سود سرشاری نصیب زارعین می کند. کاشت زعفران می تواند قشر عظیمی از زنان و دختران روستایی را به کار گیرد و نه تنها باعث سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت آنان می شود بلکه می تواند از این راه کمک مؤثری به اقتصاد خانوار بنماید. مزرعه زعفران در سال اول محصول قابل توجهی نخواهد داد و فقط تعدادی از غده هایی که درشت بوده و ذخیره غذایی کافی داشته اند گل داده و تولید محصول می کند. معمولاً اواسط آبان ماه گل های بنفش رنگی در مزرعه ظاهر می شود و به محض پیدایش اولین گل برداشت آغاز شده و تقریبا سه هفته ادامه دارد. موقعی که گل ها ظاهر می شوند، مزرعه زعفران خوش منظره، معطر و به رنگ ارغوانی یا بنفش خوش رنگی در می آید و یکی از زیباترین چشم اندازهای طبیعت را زمانی می توان دید که مزرعه زعفران به گل نشسته است زیرا در آغاز سرما و خزان کلیه گیاهان که هیچ گلی در صحرا نیست گل می دهند پس از آنکه گل را چیدند، آنها را در سایه روی هم می ریزند و تارهای قرمز (مادگی) را از گل ها می کشند و آنها را بین انگشتان خود نگاه می دارند و وقتی دسته کوچکی شد، با نخی باریک آن را می بندند و سپس در سایه روی پارچه تمیزی پهن می کنند تا خشک شود. تارها پس از خشک شدن به رنگ زرشکی در می آیند که بسیار چشم نواز است. این طرّه های قشنگ و خوشبو، زعفران است که به آن طلای قرمز هم می گویند. چنین برمی‌آید که بیشتر از صدهزار خانوار، به ویژه در شهرستان های تربت حیدریه، تایباد (طیبات)، باخرز، گناباد و بجستان در استان خراسان رضوی و شهرستان های قائن، فردوس، سرایان وبیرجند در استان خراسان جنوبی و شهرستان‌های اقلید و استهبان در استان فارس از این محصول روزگار می‌گذرانند. منطقهٔ تربت حیدریه بزرگترین تولیدکنندهٔ زعفران در جهان محسوب می‌شود. تربت حیدریه در قدیم با نام زاوه شهرت داشته‌است.

زهرا استاد زاده