سلولهاي بنيادي خونساز كه در مغز استخوان مستقر هستند، مسئول تنظيم ميزان ساخت خون در بدن هستند. ميدانيم كه تحت شرايط خاصي از استرس، مانند افزايش سن يا التهاب، ظرفيت HSCs در نوسازي خود -يكي از خصوصيات اصلي سلولهاي بنيادي-كاهش مييابد.
هماكنون گروهي از محققان در حال بررسي نقش مولكول در فرآيند همايستايي (متعادلساختن خودنوسازي) سلولهاي HSCs هستند. مهمترين كشف اين گروه نشان داد كه در بدن بيماراني كه رژيم غذايي پرچربي دارند «Spred1» از همايستايي سلولهاي HSCs محافظت ميكند.
محققان به بررسي پروتئين Spred1 پرداختند زيرا اين پروتئين با مولكولها پيوند میخورد. تحقيقاتي كه روي موشهايي كه داراي كمبود Spred1 بودند نشان داد در شرايط بدون استرس، اين پروتئين براي فرآيند عادي همايستايي (تشكيل اجزاي سلولي خون) حياتي نيست. از اين گذشته، كمبود Spred1 باعث افزايش ميزان خودنوسازي سلولها ميشود كه نتيجه آن بيشتر شدن طول عمر سلولها، افزايش حس رقابت و همچنين مقاومت بهتر در برابر فشار رواني است.
محققان از يك نوع آسيب كه عاملش يك جهش در ژن است نيز استفاده كردند. آنها دريافتند كه كمبودها عامل سرطان خون نيست، از اين رو نتيجه گرفتند اين پروتئين نميتواند يك عامل جلوگيري از پيشرفت تومور باشد.
در گونه وحشي موشها، پير شدن، پيوند عضو و درمان با ليپوپلي ساكاريد (روشي كه عفونت با باكتري را شبيهسازي ميكند) پروتئين Spred1 را نامنظم ميكند. دانشمندان پيشنهاد ميكنند كه شايد اين نامنظم شدن منجر شود كه در موقعيتي كه استرسهاي رواني وجود دارد، عملكرد HSCها مختل ميشود.
با اين حال زماني كه محققان تأثيرات يك رژيم پرچربي را بر روي موشهايي كه كمبود Spred1 داشتند مورد بررسي قرار دادند، متوجه شدند اين رژيم غذايي يك نوع خاص از سرطان خون را فعال ميكند. يافتهها بسيار واضح نشان ميدهد كه نقش مهمي در تنظيم همايستايي سلولهاي خونساز بازي ميكند. پيش از اين محققان دريافتند استرس ناشي از حوادث باعث افزايش گلبولهاي سفيد ميشود. با افزايش استرس و ترس در افراد به دليل اينكه ضربان قلب بالا ميرود، تعداد گلبولهاي سفيد نيز افزايش مييابد چراكه قلب در حالت تهاجمي قرار دارد. استرس ميتواند باعث ايجاد زخم معده و به دنبال آن سوءتغذيه شود كه خود اين سوءتغذيه موجب سوءجذب ميشود و سوءجذب ناشي از سوءتغذيه هم موجب ميشود تا مواد غذايي نظير آهن و ساير مواد مورد نياز جذب نشوند و به دنبال آن خونسازي بدن دچار مشكل شود و كمخوني را ايجاد كند. به طور كلي استرس به واسطه تأثيري كه روي ساير ارگانهاي بدن ميگذارد، ميتواند روي ميزان گلبولهاي سفيد و قرمز تأثير بگذارد به طوري كه استرس حاد موجب افزايش گلبولهاي سفيد و به طور غيرمستقيم باعث كاهش گلبولهاي قرمز ميشود.
منبع: ساينس ديلي