حجتالاسلام رضا غلامي، رئيس مركز پژوهشهاي علوم انساني صدرا، جلسه نخست درس گفتار با موضوع «واقعيت آسيبهاي اجتماعي در ايران» را با موضوع شرايط ايران در عصر نفوذ تفكر مدرن بررسي كرد. وي در خصوص عصر قاجار به منزله عصر پاياني درخشش تمدن اسلامي تصريح كرد: «عصر قاجار، عصر غروب تمدن اسلامي است و نه تنها ديگر خبري از دستاوردهاي تمدني دوران صفوي وجود ندارد بلكه در اين عصر شاهد يك عقبگرد مدني در ايران هستيم. در واقع، از يك طرف، جامعه ايراني به سنتهاي خود علاقهمند است و اين سنتها را تضميني براي بقا و دوام خود تلقي ميكند و از طرف ديگر، نميتواند از جذابيتهاي مدرنيته به راحتي چشمپوشي كند. تازه اين جداي از مواردي است كه غربيها به صورت كاملاً پروژهاي، به دنبال تحميل سبك زندگي خودشان به مردم ايران و شكستن هرگونه مقاومتي در برابر سبك زندگي غربي هستند كه بحث آن مفصل است.»
با اين حال، همانطور كه اشاره كردم، شرايط خاص ايران يعني همان عقبماندگي به علاوه مواجهه مردم با ايجاد دوگانگي: «پيشرفت» يا «عقب ماندگي»، عملاً راه را به سرعت براي گسترش سطحي مدرنيته و استقبال بخش مهمي از مردم ايران خصوصاً نسلهاي جديد و اقشار درسخوانده باز كرد. البته طبيعي بود كه بخشي از مردم به دليل برداشتي كه از غرب و مدرنيته پيدا كرده بودند، در هر شرايطي در برابر آن مقاومت كنند؛ حتي اين مقاومتها هنوز هم در كشور ما به اشكال گوناگون قابل مشاهده است اما آنچه نبايد انكار شود، استقبالي است كه از «مدرنيته» در ايران صورت گرفت كه شامل طيف مذهبي هم ميشد.