اعتماد به عهدشکن
در سال79 بود که وزارت نفت ایران قراردادی برای توسعه فاز11 پارس‌جنوبی با توتال منعقد کرد اما این شرکت آمریکایی-فرانسوی بر خلاف توافقنامه با ایران در سال79، توسعه مرزی‌ترین فاز پارس‌جنوبی، هشت سال به تأخیر افتاد و در سال87، اعلام کرد که ریسک سرمایه‌گذاری در ایران با توجه به تحریم‌ها، بسیار زیاد است و کشورمان را ترک کرد، اما وزارت نفت ایران بدون توجه به این تجربه تلخ خود در سال87 و بدون توجه به نظر منتقدان و دلسوزان دوباره با چنین شرکت بدعهدی، آن هم برای کار روی همان پروژه‌ای که به‌خاطر بدعهدی توتال متوقف شده بود قرارداد همکاری و توسعه امضا کرد. قراردادی که از سوی دولت با عنوان «نماد شکست تحریم‌ها»
خوانده می‌شد.
قراداد گازی توسعه فاز11 پارس‌جنوبی در روز دوشنبه ۱۲تیر‌ماه به امضای مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و مدیران شرکت‌های توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین و شرکت ایرانی پتروپارس رسید، قرار بود تا این کنسرسیوم چهارمیلیارد‌و۸۰۰میلیون دلار در توسعه فاز۱۱ میدان گازی پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری کند تا ظرفیت برداشت ایران از این میدان را به ۵۶میلیون متر مکعب برساند.
اما تنها با گذشت 10ماه از انعقاد این قرارداد، توتال بازهم به بهانه خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اعلام کرد در صورتی که از آمریکا معافیت تحریمی خاص دریافت نکند، قادر به ادامه همکاری در پروژه پارس‌جنوبی نیست و ادامه داده که توتال در موقعیتی نیست که پروژه فاز11 پارس‌جنوبی را ادامه دهد و مجبور شده تمام فعالیت‌های مربوطه را پیش از چهار نوامبر 2018 متوقف کند، مگر آنکه ایالات‌متحده با حمایت مقام‌های فرانسوی و اروپایی یک معافیت تحریمی ویژه به توتال اعطا کنند! شرطی که اعطای آن از ناحیه ایالات‌متحده‌آمریکا به توتال امری محال به نظر می‌آید. نکته عجیب ماجرا اما سخنان آقای بیژن زنگنه، وزیر نفت نسبت به این بیانیه بود که جزئیاتی از قرارداد محرمانه وزارت نفت با توتال را هم افشا کرد!
توتال نقض قرارداد کرد اما جریمه نمی‌شود!
وزیر نفت، پنجشنبه در پی متوقف شدن فعالیت‌های توتال در ایران گفت: «جریمه‌ای مشمول این کار توتال نمی‌شود، فقط آن پولی که این شرکت تاکنون هزینه کرده، به او عودت داده نمی‌شود!» این سخنان آقای وزیر در حالی است که کل پول هزینه‌شده از سوی توتال در ایران بین 40 تا 60میلیون‌دلار است که اغلب آن نیز یا صرف هزینه جاری توتال یا صرف تحقیق، توسعه و پژوهش درباره میادین نفتی ایران شده است.
بعد از این سخنان وزیر نفت، این احتمال به‌شدت تقویت شده که توتال فرانسه درباره این رقم اندک، ادعایی مطرح نخواهد کرد چرا که این شرکت بزرگ فرانسوی در قسمت دیگر پارس‌جنوبی و برای همسایه عربی درحال اکتشاف و حفاری است. از آن مهم‌تر اینکه شرکت توتال سهم خود را به شرکت چینی واگذار خواهد کرد، بنابراین اندک هزینه
صرف شده نیز از چینی‌ها اخذ می‌شود!
سرقت اطلاعات میادین نفتی
همین موضوع تاحدودی این ذهنیت را تقویت کرده که توتال از ابتدا با برنامه وارد صنعت نفت ایران شده تا حد امکان و با سفت‌تر شدن حلقه تحریم‌ها طرف ایرانی را یک‌بار دیگر غافلگیر کند. از سویی دیگر خبرهایی مبنی بر اینکه توتال قسمت اعظمی از اطلاعات محرمانه میادین نفتی ایران را از وزارت نفت دریافت کرده است و حتی عده‌ای دزدیدن این اطلاعات را هدف اصلی توتال از انعقاد قرارداد با ایران می‌دانند، حال این سؤال پیش می‌آید که آیا در قرارداد بندی گنجانده شده است در‌صورتی‌که توتال از اطلاعاتی که در ایران به‌دست آورده، بعدها و در جای دیگری استفاده کند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
صنعت نفت ایران به‌دلیل قدمت بالای چاه‌های آن و توسعه نیافته بودن تعداد زیادی از میادین مشترک و اعمال تحریم‌های بین‌المللی دچار عقب‌ماندگی جدی شده،
از این‌رو، توسعه این صنعت در طول برنامه ششم منوط به تزریق دست‌کم ۲۰۰میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی است، حال آنکه با همه سروصداها پیرامون آثار مهم پسابرجام،
تنها قرارداد مهم، همین قرارداد نیم‌بند با توتال بوده است.
خادمی: باید تضمین‌های لازم را اخذ می‌کردند
آقای هدایت‌الله خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با روزنامه «صبح‌نو» درباره موضوع عدم پایبندی شرکت توتال فرانسه به قرارداد خود با ایران گفت: ما متاسفانه اشتباهات اساسی و در برخی مواقع خودخواسته‌ای را نسبت به قرارداد توتال انجام دادیم، ما باید برای آن‌ها مدت‌زمانی معلوم می‌کردیم چرا که می‌دانستیم توتال 10سال پیش هم به قراردادهای خود عمل نکرد و با قطر قرارداد بست و در میدان مشترک با ما آغاز به‌کار کرد که این موضوع ضرر و زیان زیادی به ایران وارد کرد.
عضو کمیسیون انرژی مجلس ادامه داد: بعد از روی کارآمدن دولت دوازدهم، ما با وجود عقد قرارداد با شرکت تتروپارس برای کار روی فاز11 پارس‌جنوبی با توتال هم قرارداد بستیم؛ در همین زمان یکی از جکت‌های ۲۰۰میلیون‌دلاری که توسط شرکت تتروپارس در ایران ساخته شده و آماده نصب بود، که اوراق شد و موجب شد تا کار تتروپارس
متوقف شود.
خادمی با تاکید به این موضوع که هر قرارداد معقولی یک شرایط عمومی و یک شرایط خصوصی پیمان دارد،
ادامه داد: در هر قراردادی که بین دو شرکت یا دو کشور منعقد می‌شود، این موضوع پیش‌بینی می‌شود که اگر پیمانکار طبق تعهداتش عمل نکرد باید جریمه پرداخت و ضرر و زیان‌های وارده را جبران کند. مسوولان باید بابت این امر تضمین‌های لازم را قبل از عقد قرارداد اخذ می‌کردند اما در قرارداد توتال نه تنها تضمینی از این شرکت گرفته نشد بلکه جریمه‌ای هم برای آن اعمال نشد، در همان زمان منتقدان این قرارداد اعلام کردند که در صورت خروج توتال از ایران موضوع عدم نفس (ضرر و زیان) چه می‌شود اما وزارت نفت تنها بر پایبندی توتال به قرارداد پافشاری می‌کرد.
وی گفت: خود وزیر نفت در همان زمان اعلام کرد که بابت هر سالی که فاز11 پارس‌جنوبی دیرتر راه‌اندازی شود، حدود پنج میلیارد دلار ضرر به کشور وارد می‌شود، اکنون که پنج سال از حضور زنگنه در وزارت نفت می‌گذرد و پروژه فاز11 پارس‌جنوبی همچنان راه‌اندازی نشده، طبق سخنان وزیر این خود 25میلیارد دلار ضرر به ما تحمیل کرده است و
با توجه به اینکه اگر پروژه وارد فاز توسعه شود چهار سال دیگر هم راه‌اندازی نمی‌شود و این بدان معناست که 20میلیارد دلار دیگر هم باید از دست کشور برود.
خادمی با بیان اینکه وزارت نفت باید به این سوءمدیریت پاسخ دهد، ادامه داد: توتال فرانسه همه اطلاعات پارس‌جنوبی را به‌طور کامل از ایران دریافت کرده و این موضوع زمانی مهم می‌شود که بدانیم این اطلاعات در شرایطی بسیار حیاتی است که در دست رقبا قرار گیرد، این بهترین هدیه‌ای است که می‌توان به رقیب داد و وزارت نفت به‌راحتی آن را به توتال داد تا این شرکت با خروج از ایران، همه این اطلاعات را در قطر به‌کار بگیرد و با توجه به فشار چاه‌های گازی ایران، بهترین مدل برداشت از پارس‌جنوبی را در قطر طراحی کند.عضو کمیسیون انرژی مجلس افزود: وزارت نفت می‌گوید در صورت اثبات چنین موضوعی از توتال شکایت می‌کنیم اما این کارآمد نیست زیرا در صورت استفاده توتال از این اطلاعات، هیچ‌کس جز توتال و قطر از این موضوع پی نمی‌برد. سابقه توتال و همچنین ذی‌نفع بودن این شرکت در طرف قطری، روشن‌ترین موضوعی بود که دلسوزان به وزارت نفت تاکید می‌کردند، اما این وزارتخانه با لجاجت خاصی اصرار فراوانی برای ارائه اطلاعات پارس‌جنوبی به توتال داشت.
وی گفت: حدود یک‌ماه پیش نامه‌ای به وزیر ارسال کرده و خواستم از روند پیشرفت فاز11 پارس‌جنوبی و همچنین از آخرین وضعیت عملکرد توتال در این پروژه بازدید کنم اما بعد از گذشت یک ماه هنوز خبری نیست. این اقدام به کشور ضرر زده و حتماً از وزیر سوال و هم استیضاح خواهیم کرد، هر دو موضوع در حال پیگیری است؛ توتال بزرگ‌ترین ضربه را به کشور زد اما مشکل اصلی ما داخلی است، باید حواسمان جمع باشد. متاسفانه ما با عملکرد بد، میادین نفتی و فرصت‌ها را به رقبا واگذار کردیم، توتال منافع خود را در نظر می‌گیرد و در پارس‌جنوبی نه فقط پیمانکار بلکه رقیب است، این شرکت به‌دلیل همکاری با قطر رقیب است.
خادمی گفت: مدیریت ناکارآمد باعث این مسائل شده، ما باید خیلی کندذهن باشیم که تصور کنیم توتال با خود تکنولوژی می‌آورد، توتال یک شرکت مدیریتی و فاقد تکنولوژی نیست و ما بارها این موضوع را تذکر دادیم. توتال سازنده هیچ‌گونه وسایل و تجهیزاتی نیست و آن را از شرکت‌هایی می‌خرد که سایر شرکت‌های نفتی خرید می‌کنند. توتال حتی سرمایه‌ای هم وارد ایران نکرد و تنها در این 10ماه پروژه را معطل کرد، نکته جالب این است که می‌دانستند توتال این کار را می‌کند و این شرکت اجازه فعالیت دادند.
درست بودن پیش‌بینی‌ها
از زمان جدی‌تر شدن حضور توتال در صنعت نفت ایران، بسیاری، اعتماد مجدد وزارت نفت به این شرکت به گفته آن‌ها بدقولی فرانسوی را به روش‌های گوناگون گوشزد کرده‌اند. در مقابل اما وزرات نفت از حضور توتال در ایران ابراز خرسندی کرده و پیوستن توتال به صنعت نفت ایران را اتفاقی میمون برشمرده‌اند!
اکنون و با وداع نابهنگام این شرکت فرانسوی از فاز۱۱ پارس‌جنوبی، پیش‌بینی منتقدان دولت مبنی بر بدعهدی این شرکت فرانسوی، درست از آب درآمده است.
نام توتال در صنعت نفت ایران از گذشته تا اکنون مترادف با حواشی و جنجال جدی بوده که یک نمونه بارز آن، باز شدن پای این شرکت بزرگ نفتی به پرونده پرداخت رشوه به برخی از افراد صنعت نفت ایران در سال‌های گذشته بوده، باید دید که تبعات منفی این اقدام توتال علیه منافع ایران درآینده چه خواهد بود چرا که در آن‌سوی میدان گازی پارس، دست فرانسوی‌ها در کاسه قطری‌هاست!
منبع:صبح نو
