بازار مسکن این روزها حال خوشی ندارد، به گفته کارشناسان رشد ۱۸۰ درصدی وام مسکن در حوزه ساختوساز و رشد ۲۸ درصدی تسهیلات خرید مسکن موجب شده که قیمت ساختمان و ملک بین ۴۰ تا ۵۰ درصد گران شود. این درحالی است که بهرغم وجود حدود ۳ میلیون خانه و آپارتمان خالی و پیشی گرفتن عرضه از تقاضا در سالهای اخیر، این افزایش حبابی مسکن غیرمنطقی بوده و دور از انتظار است.
این روزها وضعیت بازار مسکن نسبت به دو ماه گذشته بسیار متلاطم و پر نوسان بوده، بهطوریکه نگرانی خریداران مسکن در این بازه زمانی دو چندان شده است. این در حالیست که با افزایش قیمت ارز و بازگشت تحریمها از سوی امریکا بسیاری از مالکان دندان طمع خود را گرد کرده و قیمت واحد مسکونی را ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش دادهاند. البته بسیاری از مسئولان از آرامش بازار مسکن خبر میدهند و معتقدند که طی ماههای گذشته افزایش قیمت چندانی در این بازار وجود نداشته است؛ حتی به تمامی خریداران قول دادهاند که در ماههای آینده بازاری با جوی آرام برای مردم ایجاد میکنند.
در دو سال اخیر که سیاستهای توانمندسازی خریداران مسکن با استفاده از منابع غیربانکی با شکست روبهرو شده، مدیران ارشد وزارت راه و شهرسازی بار دیگر به سمت توانمندسازی از محل منابع بانکی روی آوردهاند که با همین هدف صندوق پسانداز مسکن یکم در حال تقویت است و اخیراً نیز هوشنگ عشایری، معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده است بانک مرکزی با تخصیص یک میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی به صندوق پسانداز مسکن یکم موافقت کرده و تا دو هفته آینده این درخواست وزارت راه و شهرسازی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی به رأی گذاشته میشود. این اتفاق نشان میدهد بازار سرمایه نتوانسته پیوند مناسبی با بازار مسکن برقرار کند و این بازار بار دیگر به بازار پول متکی خواهد شد.
براساس آمار بانک مرکزی تعداد معاملات مسکن در فروردین ماه سال ۹۷ در شهر تهران به ۵۰ هزار واحد مسکونی رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل به ترتیب ۰/۵۹ و ۳/۶ درصد کاهش را نشان میدهد.
همچنین حجم معاملات در فروردین ماه طبق روال هر ساله و تحتتأثیر تعطیلات نوروز در سطح بسیار پایینتری از سایر ماههای سال رقم خورده است. این درحالیست که در فروردین ماه قیمت خرید و فروش یک متر مربع ۲/۵۵ میلیون ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/۲۹ درصد افزایش داشته است. کارشناسان مسکن معتقدند که افزایش تسهیلات مسکن در سالجاری موجب افزایش غیرواقعی قیمت مسکن شده است و بازار رها شده مسکن تنها به دست مشاوران املاک در تهران و شهرستانها به صورت سلیقهای تعیین قیمت شده و گران و ارزان میشود. بر اساس این گزارش در شرایط فعلی که سایر بازارهای موازی با مسکن تغییرات چندانی نداشتهاند، قیمت در این حوزه به مدد افزایش تسهیلات خرید افزایش یافته است و مشاوران املاک که در حال حاضر نقش کارشناس و مشاور مسکن را برای خریداران ایفا میکنند با تأکید بر اینکه قیمتها افزایش خواهد یافت، به گرانی قیمتها دامن زدهاند.
افزایش ۴۰ درصدی قیمت ملک در شرق تهران
براساس گزارشهای میدانی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از مشاوران املاک واقع در منطقه شهران میگوید: به دلیل افزایش جهشی قیمت در این منطقه تعداد مراجعهکنندگان به مشاور املاک بسیار کم شده و میزان قیمتهای خرید و فروش در این منطقه بسیار افزایش یافته است.
یکی دیگر از مشاوران املاک واقع در منطقه تهرانپارس با اشاره به اینکه بازار مسکن وارد دوران رکود تورمی شده است، گفت: متأسفانه در منطقه تهرانپارس قیمت ملک از سال گذشته تا به امسال ۵/۲ برابر افزایش یافته است، بهطوریکه سال گذشته قیمت یک ملک نوساز متری ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده، اما امسال متری ۱۱ میلیون تومان به فروش میرسد.
هیچ خانهای با ۴۰۰ میلیون تومان در شرق تهران پیدا نمیشود
این مشاور املاک افزود: هماکنون هیچ فایلی برای ۴۰۰ میلیون تومان در شرق تهران وجود ندارد، البته اگر مشتری یک میلیارد تومان پول داشته باشد، میتوانیم یک ملک خوب در این منطقه برای او پیدا کنیم. نوسان بازار مسکن طی چند ماه گذشته همزمان با صحبتهای رئیسجمهور امریکا آغاز شده و همچنان ادامه خواهد داشت. این مشاور املاک گفت: در صورتی که متقاضیان همزمان با گران شدن مسکن، ملکی را خریداری نکنند، ممکن است این بازار رنگ آرامش ببیند.
وی همچنین درباره بازار رهن و اجاره نیز گفت: مالکان در این منطقه هیچ انصافی را رعایت نمیکنند، به طوری که یک ملک ۱۵۰ متری با دو پارکینگ ۲۵۰ میلیون تومان برای رهن گذاشته شده، این درحالیست که قیمت رهن این ملک بسیار پایینتر است.
این مشاور املاک با وحشتناک خواندن بازار رهن و اجاره گفت: یک واحد ۹۰ متری در این منطقه ۱۸۰میلیون تومان برای رهن گذاشته شده است. متأسفانه برای بازار رهن و اجاره هیچ کنترلی وجود ندارد و مسئولان دراینباره هیچ دخالتی نمیکنند.
براساس این گزارش یکی دیگر از مشاوران املاک واقع در منطقه فردوس غرب نیز گفت: منطقه ۵ از نظر کارشناسی یکی از پرفروشترین مناطق به شمار میرود و همین موضوع باعث شده است تا قیمتها در این منطقه نسبت به سایر مناطق دیگر رشد بیشتری داشته باشد. طی چندماه گذشته قیمت ملک در این منطقه حداقل ۴۰ درصد افزایش یافته و همین موضوع باعث شده است تا بسیاری از مالکان خانههای خود را احتکار کنند. وی گفت: سال گذشته قیمت ملک در این منطقه متری ۶ میلیون تومان بود، اما امسال به متری ۱۰ میلیون تومان رسیده است.
کاهش ارزش پول ملی در بازار مسکن بیتأثیر نبوده است
بسیاری از کارشناسان با صحبتهای مشاوران املاک درباره افزایش قیمت مسکن موافق هستند، بهطوریکه حسن محتشم، عضو هیئت مدیره انجمن انبوهسازان مسکن استان تهران با بیان اینکه افزایش قیمت مسکن قابل پیشبینی بوده و ما در چند ماه گذشته هشدارهای لازم را در این خصوص داده بودیم، گفت: اگر میزان سرمایهگذاری همچنان به سمت بازار مسکن پیش برود قیمتها تا چند ماه آینده بیشتر از قیمت فعلی خواهد شد.
وی افزود: از سوی دیگر با کاهش ارزش پول ملی بسیاری از کالاها دچار افزایش قیمت شده و در این بخش کالاهای ساختمانی نیز از این امر تأثیر خواهند پذیرفت. محتشم با بیان اینکه برخی از مناطق شاهد افزایش قیمتی ۱۵ تا ۴۰ درصدی هستند، گفت: این افزایش قیمت همچنان ادامه دارد. متأسفانه هیچ راهکاری برای جلوگیری وجود ندارد و دولت نیز در این بخش اقدام لازم را انجام نمیدهد.
شناسایی واحدهای خالی هنوز امکانپذیر نیست
پروانه اصلانی، معاون دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: با دریافت مالیات از خانههای خالی میتوان به بازار خرید و فروش مسکن و نیز بازار رهن و اجاره کمک و تا حدودی جهش قیمتی در این بازار را کنترل کرد.
معاون دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی با بیان اینکه مهمترین مشکل دریافت مالیات از خانههای خالی اشکال در ساختار سامانه املاک و اسکان ایران است، گفت: متأسفانه هنوز این سامانه طراحی نشده است؛ ازاینرو در بخش شناسایی واحدهای خالی مشکل وجود دارد. وی افزود: در صورتی که امکان شناسایی واحدهای خالی فراهم شود، میتوان بازار مسکن را رونق بخشید و در نتیجه بازار رهن و اجاره نیز کنترل میشود.
اصلانی با بیان اینکه اولین اثر کاهش نرخ سود بانکی در بخش رهن و اجاره رشد قیمتی در این بازار است، گفت: با کاهش نرخ سود بانکی مالکان تمایلشان به دریافت اجاره دوچندان خواهد شد و رهن کامل در این بازار کمتر میشود.
اکنون که مهمترین بخش اقتصاد به دلیل پرداخت تسهیلات مسکن دچار التهاب شده و تصمیمگیران دولتی این حوزه تنها به فکر پرداخت تسهیلات هستند، اگر در اسرع وقت تصمیم عاجلی اتخاذ نشود این حباب با سوءاستفاده از جو روانی فعلی روزبهروز بزرگتر خواهد شد و از آنجایی که در آستانه فصل تابستان و آغاز جابهجاییها هستیم، ممکن است قیمتها بیش از ۴۰ درصد گران شود؛ چراکه در حال حاضر مشاوران املاک نقش پررنگی در این بازار ایفا میکنند و هم بازار خرید و فروش و هم رهن و اجاره در معرض خطر قرار دارد.