با این وجود بی‌توجهی به حفظ و نگهداری برخی از این گونه‌های کمیاب و بعضاً نایاب سبب شده تا برخی از آن‌ها به صورت قاچاق یا قانونی برای تکثیر به خارج فرستاده شوند؛ موضوعی که باعث شد عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی از انتقال بخشی از ذخایر ژنتیکی گل‌های ایران به خارج ازکشور انتقاد کند و خواستار رسیدگی جدی به این موضوع شود.
زرشک، انار، گل محمدی، زعفران و پسته از جمله گیاهان غذایی و دارویی به شمار می‌روند که تنها در ایران و استان‌هایی همچون اصفهان، خراسان جنوبی، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، سمنان وکرمان کاشته و تولید می‌شوند. این درحالی است که مقاومت این گیاهان به کم آبی و بعضاً شوری آب سبب شده تا بتوان آن‌ها را در بیشتر مناطق گرم و خشک کشور کاشت.
یکی از کارشناسان توسعه فناوری‌گیاهان دارویی در این خصوص می‌گوید: «مقاومت به کم آبی و تحمل شوری آب موجب شده است برخی گیاهان به راحتی در مناطق گرم و خشک کشور رشد و نمو پیدا کنند.» دکتر محمدحسن عصاره می‌افزاید: «زرشک، انار، گل‌محمدی و زعفران ازجمله گیاهان دارویی و غذایی به شمار می‌روند که تنها در ایران کشت می‌شوند و بالاترین کیفیت را دارند.» وی با اشاره به ارزش اقتصادی این گیاهان ادامه می‌دهد: «درحالی که صادرات خام گیاهان دارویی ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار برای کشور درآمد ارزی دارد، سایر کشور‌ها با تزریق فناوری به این گیاهان شش تا هفت میلیارد دلار ارزش افزوده کسب می‌کنند.»
تکرار داستان زعفران برای گل محمدی
کیفیت بالای تولید برخی محصولات کشاورزی در ایران از جمله دلایلی است که سبب شده برخی از این تولیدات از رتبه بسیار بالایی در جهان برخوردار باشند؛ موضوعی که باعث شد برخی از این گیاهان به صورت قاچاق از کشور خارج و در بعضی کشور‌ها تولید شود. رئیس هیئت مدیره تعاونی تولیدکنندگان موادغذایی ایران در این خصوص می‌گوید: «در حالی که در سال‌های اخیر کشورمان تنها تولیدکننده زعفران در جهان بود، اما با انتقال پیاز این محصول باارزش عملاً انحصار آن از دست ایران خارج شد، به طوری که در حال حاضر افغانستان یکی از رقیبان جدی ایران است.»
مهدی کریمی تفرشی می‌افزاید: «با وجود اینکه طی سالیان گذشته همواره ایران رتبه نخست تولید زعفران جهان را داشت، با خروج غیرقانونی پیاز زعفران طی سال‌های اخیر افغانستان برای سومین سال متوالی رتبه اول تولید جهان را به خود اختصاص داده است.» وی ادامه می‌دهد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد اشتباهی که در زمینه بی‌توجهی به قاچاق پیاز زعفران مرتکب شدیم امروز در حال تکرار شدن برای گل محمدی است، چراکه به تازگی متوجه شده‌ایم طی سال‌های اخیر «گل‌محمدی» صادر نمی‌شد، بلکه عده‌ای اقدام به صادرات ریشه آن می‌کردند که این اقدامات در درازمدت ضربه بزرگی به منافع ملی کشور می‌زند.»
درمیان گیاهان منحصربه فردی که در ایران خصوصاً مناطق گرم و خشک می‌روید باید اشاره‌ای به گل محمدی کرد، چراکه علاوه بر استفاده آن درصنعت غذایی و دارویی در تولید اسانس عطر نیز کاربرد فراوانی دارد و بسیاری از کارخانجات عطر‌سازی مشهور جهان مشتریان این محصول هستند. کارشناس توسعه فناوری‌گیاهان دارویی دراین خصوص می‌گوید: «گل محمدی از دیگر گونه‌های منحصر به فرد ایران است که اسانس آن از گران‌ترین اسانس‌های گیاهی به شمار می‌رود، به گونه‌ای که هر لیتر آن ۱۸ هزار دلار معادل ۵۵ میلیون تومان به فروش می‌رسد.»
عصاره با اشاره به اینکه در حال‌حاضر در ایران ۳۰ هزار هکتار گل محمدی کشت می‌شود و رقیب ما کشور بلغارستان با ۲ هزار هکتار اقدام به کشت این گیاه می‌کند، می‌افزاید: «این درحالی است گل‌محمدی از پر مصرف‌ترین ترکیبات اساسی در صنایع عطر‌سازی جهان است و بسیاری از کارخانجات عطر‌سازی خواستار این محصول هستند.»
وضعیت نگران‌کننده انتقال ذخایر ژنتیکی گل به خارج
منحصر به فرد بودن برخی گونه‌های گیاهی که از کیفیت بالایی نیز برخوردارند سبب شده است بسیاری از سودجویان اقدام به قاچاق این‌گونه از گیاهان کنند و عملاً انحصار ایران را در این زمینه از بین ببرند. عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی با انتقاد از انتقال بخشی از ذخایر ژنتیکی گل‌های ایران به خارج از کشور می‌گوید: «ایران به لحاظ برخورداری از اقلیم خشک و نیمه خشک از ظرفیت خوبی برای رویش بسیاری از گل‌های زینتی خاص و گیاهان دارویی برخوردار است.»
علی ابراهیمی می‌افزاید: «رویش گل‌های پرتوقع در حوزه منابع آبی در مناطق شمالی و گل‌های مقاوم به کم‌آبی در مناطق مرکزی و جنوبی کشور ازجمله مزیت‌های ایران در حوزه رویش گل است؛ موضوعی که بسیاری از کشور‌ها را برای دست یافتن به این موضوع وسوسه می‌کند.» نماینده مردم شازند با ابراز نگرانی از انتقال بخشی از ذخایر ژنتیکی گل‌هایی که مختص ایران است به نقاط دیگر جهان که موجب تحت‌الشعاع قرار گرفتن بازار ایران در حوزه گل و گیاه خواهد شد ادامه می‌دهد: «بی‌توجهی به این مهم ضمن به خطر انداختن انواع گونه‌های منحصر به فرد عملاً سبب از دست دادن بازار‌های منحصر به فرد در خارج خواهد شد و به شدت بر درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات تأثیر منفی خواهد گذاشت.»
