با تشديد اختلافات بين امريكا و تركيه، دونالد ترامپ در چارچوب سياست اعمال زور، تهديدات جديدي را عليه آنكارا به كار گرفته و با صدور فرماني تعرفه واردات گمركي فولاد و آلومينيوم از تركيه را دو برابر كرد؛ اقدامي كه واكنش تند مقامات آنكارا را در پي داشت و رئيس‌جمهور تركيه با بيان اينكه تحريم‌هاي امريكا «جنگ اقتصادي» است، هشدار داد كه اقدامات يكجانبه امريكا، تركيه را مجبور مي‌كند به دنبال يافتن دوستان و متحدان ديگري باشد.
دونالد ترامپ، رئيس‌جمهور امريكا پس از شروع جنگ تجاري با چين و اتحاديه اروپا، از همان روش براي تحت فشار قرار دادن تركيه استفاده كرده و به طور رسمي جنگ اقتصادي با عضو قديمي ناتو را كليد زده است. به گزارش سي‌ان‌ان، دونالد ترامپ جمعه شب در صفحه خود در توئيتر نوشت:«تعرفه‌هاي برخي كالاهاي تركيه‌اي را افزايش داده است». او بر واردات فولاد و آلومينيوم از تركيه تعرفه بست و با خوشحالي اعلام كرد كه در داد و ستد اقتصادي با تركيه، امريكايي‌‌‌‌‌ها 20 درصد آلومينيوم و 50 درصد فولاد از تركيه وارد مي‌كنند كه همه آنها تعرفه‌شان دو برابر خواهد شد». ترامپ همچنين نوشت:«دستور افزايش تعرفه بر فولاد و آلومينيم تركيه در زماني است كه ارزش پول آنها يعني ليره شاهد كاهش سريعي در برابر دلار بسيار قوي ماست». ترامپ نوشت:«روابط ما با تركيه در حال حاضر خوب نيست».
به نوشته خبرگزاري بلومبرگ، در پي اعلام تعرفه‌هاي جديد بر آلومينيوم و فولاد تركيه، ارزش پول ملي تركيه 5/17 درصد سقوط كرد تا هر دلار امريكا 5/6 لير تركيه شود. رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهور تركيه در واكنش به افزايش تعرفه‌‌‌‌‌ها از سوي ترامپ، تحريم‌هاي امريكا را «جنگ اقتصادي توصيف كرده است». بر اساس اطلاعات وب‌سايت اي‌تي‌سي، «صادرات تركيه به امريكا در سال 2017 نزديك به 12ميليارد دلار بود و صادرات آلومينيوم و فولاد 5/1 ميليارد دلار آن را شكل مي‌دهد».
بهانه جديد ترامپ براي فشار به تركيه، مسئله محكوميت و زنداني شدن آندرو برانسون، كشيش امريكايي در تركيه است. فردي كه مقامات تركيه او را به دست داشتن در كودتاي نافرجام دو سال پيش متهم مي‌كنند. ترامپ چندي قبل با انتشار پيام تندي در توئيتر به تركيه هشدار داد، اگر برانسون آزاد نشود، تركيه هدف تحريم‌هاي گسترده امريكا قرار خواهد گرفت و بلافاصله دو وزير تركيه را به جرم دست داشتن در دستگيري كشيش امريكايي مورد تحريم قرار داد. وضعيت فعلي كم‌سابقه‌‌‌‌‌ترين دوران تنش ميان آنكارا و واشنگتن به شمار مي‌رود و با توجه به مواضع تند اردوغان و ترامپ عليه يكديگر، به نظر نمي‌رسد به اين زودي‌‌‌‌‌ها تنش بين دو طرف فروكش كند. ترامپ با ناديده گرفتن اتحاد چند دهه‌اي امريكا با متحدانش، با شعار «اولويت منافع امريكا»، در مسير تنش با متحدان گام برداشته است و پيش از اين جنگ تجاري با اروپا و كانادا را كليد زده بود.
اقدام تلافي‌جويانه تركيه
مقامات تركيه در واكنش به سياست‌هاي اقتصادي ترامپ گفته‌اند كه مقابله به مثل خواهند كرد. به گزارش خبرگزاري رويترز، وزارت امور خارجه تركيه روز‌‌‌‌‌شنبه با صدور بيانيه‌اي در ارتباط با تصميم امريكا به وضع تعرفه بر واردات فولاد و آلومينيوم از اين كشور اعلام كرد:«تركيه از اين لحظه به بعد درست مانند آنچه كه تاكنون انجام داده است در مقابل تصميمات امريكا دست به اقدام تلافي جويانه مي‌زند». حامي آكسوي، سخنگوي وزارت خارجه تركيه اعلام كرد:«اعمال تحريم‌‌‌‌‌ها عليه يك متحد ناتو به واشنگتن كمك نمي‌كند كه به اهدافش برسد و به اين اتحاد صدمه مي‌زند». مقامات تركيه از اقدامات تلافي‌جويانه اقتصادي عليه امريكا به ارزش 266 ميليون دلار خبر داده‌اند. چندي پيش نهاد زيبكجي، وزير اقتصاد تركيه درباره آغاز اين اقدامات بر كالاهاي وارداتي مختلف از جمله خودرو، ماشين‌آلات صنعتي و محصولات پتروشيمي گفته بود كه «مجموع بار تعرفه‌اي كه توسط تركيه بر امريكا اعمال مي‌شود، متناسب است با هزينه‌هاي اضافي كه به خاطر تعرفه‌هاي اعمالي امريكا بايد بپردازد.»
آنكارا به دنبال متحدان جديد
تركيه علاوه بر اقدامات تلافي‌جويانه براي مقابله با سياست‌هاي اقتصادي امريكا، گزينه‌هاي ديگري را نيز در دستور كار دارد. اردوغان روز شنبه در يادداشتي در روزنامه نيويورك‌تايمز، با انتقاد از سياست‌هاي ترامپ، نوشت:«اقدامات يكجانبه امريكا عليه متحد قديمي خود تركيه، در دوره‌اي كه شر و بدي در همه جاي جهان به كمين نشسته است تنها به منافع امريكا ضربه مي‌رساند». اردوغان در يادداشت خود نوشت:«ما براي رساندن اين پيام كه تركيه به تحريم‌‌‌‌‌ها پاسخ مي‌دهد، با تحريم چند مقام امريكايي اقدام آنها را تلافي كرديم». اردوغان هشدار داد:«اقدامات يكجانبه امريكا عليه تركيه كه متحد چندين دهه‌اي ما است، تنها در جهت تضعيف منافع و امنيت امريكا خواهد بود. واشنگتن قبل از آنكه خيلي دير شود، بايد اين تفكر اشتباه و گمراه‌كننده مبني بر اينكه روابط‌مان مي‌تواند نامتقارن باشد را كنار بگذارد و بايد اين واقعيت را بفهمد كه تركيه جايگزين‌هاي ديگري هم دارد. ناكامي در بر هم زدن و معكوس كردن اين روند يكجانبه‌گرايي و بي احترامي ما را مجبور خواهد كرد كه شروع به جست‌وجو براي دوستان و متحدان جديد بكنيم». اردوغان هفته گذشته با ارائه برنامه دولت جديد خود گفته بود كه در دولت جديد نگاه به شرق نسبت به غرب در اولويت قرار گرفته است.
از سوي ديگر، اردوغان همچنين جمعه شب در سخناني با بيان اينكه تركيه در جنگ اقتصادي قرار دارد، از مردم كشورش خواست كه به كمك دولت بيايند. اردوغان خطاب به مردم گفت:«يورو، دلار و طلا‌‌‌‌هايي كه زير بالش خود نگه داشته‌ايد را به لير تبديل كنيد و به نزد بانك‌‌‌‌ها بسپاريد. اين يك مشكل داخلي و ملي است.» روابط امريكا و تركيه پس از كودتاي نافرجام جولاي 2016 دچار تنش‌هاي زيادي بوده است. آنكارا پس از شكست اين كودتا، واشنگتن را به طرح‌ريزي و اجراي آن متهم كرد و همين مسئله موجب سردي روابط دو كشور در اواخر دوره رياست جمهوري باراك اوباما شد. با روي كار آمدن ترامپ، مقامات تركيه اميدوار بودند كه دوره جديدي در روابط امريكا و تركيه به وجود خواهد آمد اما در عمل مسائل مختلفي به اختلافات بين دو كشور دامن زده است. حمايت دولت ترامپ از كردهاي شمال سوريه به‌رغم مخالفت‌هاي آنكارا و مخالفت امريكا با خريد سامانه موشكي اس 400 روسيه توسط تركيه از جمله عواملي است كه به اختلافات موجود دامن زده است. همچنين تأكيد تركيه بر حفظ روابط تجاري با ايران نيز بر روابط آنكارا- واشنگتن سايه افكنده است، چرا كه مقامات آنكارا بار‌‌‌‌ها تأكيد كرده‌اند كه از تحريم‌هاي امريكا عليه ايران تبعيت نخواهند كرد و به مبادلات تجاري و خريد نفت و گاز از ايران ادامه مي‌دهند. ترامپ سعي داشت با متقاعد كردن تركيه، از اين كشور به عنوان اهرم فشاري بر ايران استفاده كند اما واشنگتن در اين سياست شكست خورد و آنكارا حاضر به همكاري نشد.
باسلام
