افزایش نجومی قیمت زمین و ساختمان مؤید این مطلب است که مسکن در گرانی ارز و طلا را جیب بغلش گذاشته است، حال به دلیل سهم قابل ملاحظه مسکن در سبد هزینه مردم و اثر منفی این رویداد در شکل‌گیری نهاد خانواده و ازدواج جوانان جای دارد نهاد‌های نظارتی و مدعی‌العموم به این مسئله ورود کند؛ چراکه بر خلاف منطق اقتصادی قیمت مسکن در بازاری که از سال ۹۱ در رکود است، جهش نجومی یافته است.
به گزارش «جوان» در‌حالی‌که در حدود ۳ میلیون مسکن خالی از سکنه و میلیون‌ها خانه دوم در کشور وجود دارد و ایران در حوزه زمین و مصالح ساختمانی کمبودی ندارد، اما به شکل عجیب و مشکوکی شاهد افزایش قیمت مسکن در بازاری هستیم که از سال ۹۱ به دلیل ضعف مالی متقاضیان در رکود قرار دارد، در این میان براساس گزارش مرکز آمار قیمت هر متر مربع مسکن در بهار ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل در تهران ۹/۳۶ درصد افزایش یافت.
ایران زمین، مسکن و مصالح ساختمانی کم ندارد
یکی از بخش‌هایی که قیمت نهاده‌های تولیدش بسیار غیر‌شفاف است، بخش مسکن و ساختمان است و مشخص نیست اصلاً بر اساس کدام روش حسابداری قیمت زمین به‌عنوان مهم‌ترین و گران‌ترین نهاده تولید مسکن آنقدر بی‌حساب و کتاب در ایران در حال جهش است و متعاقباً قیمت مسکن و ساختمان نیز در یک فضای کاملاً غیر‌شفاف و غیر‌علمی در حال افزایش است، به‌طوری‌که عده‌ای از کارشناسان می‌گویند بهای زمین و مسکن در ایران براساس روش علمی کشف ارزش نمی‌شود و گرانی‌های اخیر صرفاً با این توجیه صورت گرفته است که مسکن از بازار‌های موازی همچون سکه، طلا، ارز و... اثر پذیرفته است.
عجایب اقتصاد ایران
یکی از عجایب اقتصاد ایران آن است که قیمت در بازاری که از سال ۹۱ در رکود فرو رفته و حتی به‌رغم افزایش چند صد‌درصدی تسهیلات خرید مسکن نیز از رکود خارج نشده است، با جهش همراه می‌شود و جهش قیمت مسکن در حالی رخ می‌دهد که بسیاری از ۲۴ میلیون خانوار موجود در کشور صاحب مسکن هستند و حتی خانه‌های موجود در کشور نسبت به خانوار‌ها حداقل ۳ تا ۵ میلیون نیز بیشتر است، اما با این شرایط منطق و اصول پذیرفته شده اقتصاد به نظر می‌رسد به واسطه قدرت انحصارگری اثر‌گذار بر قیمت زیر پا له می‌شود و عده‌ای با پروپاگاندای رسانه‌ای و استفاده صرفاً ابزاری از اصول بازار آزاد قیمت مسکن را افزایش می‌دهند.
چه کسی باید جلو رشد قیمت مسکن را بگیرد؟
به نظر می‌رسد دادستان کل کشور، مجلس شورای اسلامی، وزارت راه و شهرسازی و نهاد‌های نظارتی دیگر باید به مقوله گرانی بیش از اندازه مسکن در ماه‌های اخیر ورود کنند، زیرا اهمیت مسکن در سبد هزینه ۸۰ میلیون ایرانی اگر بیشتر از ارز، سکه و طلا نباشد، کمتر هم نیست و چه بسا آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی که گرانی بی‌ضابطه مسکن به مردم و کشور وارد می‌کند از گرانی ارز و طلا نیز بیشتر باشد. حال در چنین شرایط غیر‌شفافی در حوزه مسکن، نرخ‌ها در بخش زمین و ساختمان جهش یافته است و فشار به مستأجران و خانوار‌هایی که قصد خرید مسکن را داشتند و همچنین جوانانی که قصد تشکیل زندگی دارند، بیش از پیش وارد می‌شود، در چنین شرایطی باید شاهد تبعات منفی این افزایش نرخ‌ها و تحمیل هزینه به معیشت خانوار بود؛ چراکه تا پیش از این ۳۰ تا ۶۰ درصد هزینه خانوار به مسکن تعلق داشت.
رسانه‌هایی که از مکتب بازار آزاد استفاده ابزاری برای رشد قیمت می‌کنند
رسانه‌هایی که همواره سال‌هاست از مکتب و منش بازار آزاد، لیبرال و نئولیبرال در جهت افزایش قیمت‌ها استفاده ابزاری می‌کنند، پنج سال است که پیوسته بر طبل گرانی مسکن می‌کوبند و امروز به آن‌ها باید تبریک گفت که در اثر پروپاگاندای رسانه‌ای زنجیره‌ای‌شان قیمت مسکن در بازاری افزایش می‌یابد که این بازار از سال ۹۱ به دلیل ضعف تقاضا در رکود فرو رفته است و این افزایش قیمت نیز بی‌شک مسکن را در رکود بیشتری فرو خواهد برد، زیرا مردم توان پرداخت قیمت‌های کنونی مسکن را ندارند و اقدام این جماعت که افزایش قیمت مسکن را به مثابه پروژه رسانه‌ای می‌بینند، میلیون‌ها مستأجر که از اقشار ضعیف و میان درآمدی جامعه هستند را با چالش فراوان روبه‌رو می‌کند. در این میان به گزارش مرکز آمار متوسط قیمت هر مترمربع زمین یا زمین ساختمان مسکونی کلنگی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران در حدود ۶ میلیون و ۱۷۵ هزارتومان با میانگین مساحت ٢٥٩ مترمربع بوده است که نسبت به فصل قبل ٣/ ١ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل ٣٣ /٧ درصد افزایش داشته است.
متوسط قیمت فروش هر مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران ۶۲ هزار و ۴۷۵ هزار ریال با میانگین مساحت ٨٨ مترمربع و متوسط عمر بنای ١١سال بوده است که نسبت به فصل قبل ٦/ ٤ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل ٣٦/ ٩ درصد افزایش داشته است.
متوسط مبلغ اجاره ماهانه به‌علاوه ۳ درصد ودیعه پرداختی برای اجاره یک مترمربع زیربنای مسکونی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در شهر تهران ۲۹۸ هزار و ۳۶۷ ریال با میانگین مساحت ٧٨ مترمربع و متوسط عمر بنای ١٤ سال بوده است که نسبت به فصل قبل ٥ /٨ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل ٢٦ /٧ درصد افزایش داشته است.
استفاده‌کنندگان ابزاری از مکتب نئولیبرال به بن‌بست رکود خوردند
عدم کنترل و شفاف‌سازی قیمت زمین در اقتصاد ایران آثار منفی را برای بسیاری از بخش‌ها به همراه آورده است، در حالی که زمین در اقتصاد‌های پیشرفته دنیا قیمتش معقولانه تعیین می‌شود تا ارزش افزوده و سود از محل تولید و خدمات ایجاد شود، اما در اقتصاد ایران پیوسته این ضرب‌المثل تکرار شده است که «زمین بخر، چون ضرر نمی‌کنی»، البته این موضوع به بخش مسکن و ساختمان نیز تعمیم یافته است، اما در کنار اینکه باید محل تولید تورم مخرب را در اقتصاد کور کنیم تا قیمت کالا و خدمات نامتناسب با درآمد عموم مردم جامعه جهش نیابد، باید دانست که قیمت یک کالا را می‌شود دستوری بالا برد، اما بازار را نمی‌توان به شکل دستوری از رکود خارج کرد.
در پایان تفکر و جناحی که طی پنج سال گذشته با اشتباهات اقتصادی‌اش چرخه تولید ریال بدون پشتوانه را در رکود اقتصادی تشدید کرد و پیوسته بر طبل گرانی مسکن، ارز، سکه و... کوبید تا تورم ناشی از تشدید تولید ریال بدون پشتوانه را تخلیه کند، امروز باید توضیح دهد که در کنار متناسب‌سازی قیمت کالا‌ها با تورمی که خودشان با اشتباهاتشان تولید کردند، بازار را هم می‌توانند به شکل دستوری از رکود خارج کنند یا خیر؟!
به نظر می‌رسد استفاده ابزاری و سلیقه‌ای از مکتب لیبرال و نئولیبرال و بازار آزاد از سوی جناح حاکم بر فضای اقتصادی دولت به بن‌بست رکود در بازار‌ها خورد و امروز اقتصاد ایران و بازار‌ها همچون مسکن شاهد تخلیه تورم اشتباهات اقتصادی این جناح است، اما با ورود نهاد‌های نظارتی حداقل امر این است که بخشی از تورم و رشد قیمت‌ها که در اثر سودجویی برخی جریان‌ها پدید آمده است، با برخورد قهری کاهش یابد.
