قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا امروز به عنوان یکی از بزرگترین مجموعههای فعال در سازندگی کشور در آستانه ورود به دوران جدیدی از ایفای نقش در توسعه ایران اسلامی و مقابله با تحریمهای یکجانبه غرب است.
قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آستانه پایان سومین دهه فعالیت خود دوران جدیدی از حضور خود در عرصه سازندگی کشور آغاز کرده است. در حالی که فشارهای تحریمی علیه نظام جمهوری اسلامی برای تسلیم کردن ایران در حوزههای مهم امنیت ملی از سوی ایالات متحده امریکا آغاز شده میتوان اهمیت نقش نهادی همچون قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا را در توسعه کشور به خوبی دریافت. هم اکنون بسیاری از پروژههای مهم کشور در حوزههایی همچون جادهسازی، توسعه میادین نفتی و ساخت پالایشگاههای نفتی توسط قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا صورت میگیرد. شاید جدیدترین پروژهای که میتوان از آن نام برد، ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس است؛ پالایشگاهی که با استفاده از میعانات گازی تولید شده از میادین گازی پارس جنوبی زمینه خودکفایی کشور در حوزه بنزین را فراهم میکند. نگاهی به تاریخچه فعالیتهای این قرارگاه نشان میدهد ضرورت فعالیت در حوزههای مهندسی و سازندگی از همان ابتدای جنگ در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی احساس میشده و این قرارگاه با تکیه بر تجارب سالها فعالیت در سختترین مناطق جنگی شروع به انجام پروژههای عمرانی کرده است.
قرارگاه کار خود را از کجا آغاز کرد
سردار محمد وفایی اولین فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا با اشاره به احساس آغاز ضرورت فعالیت این قرارگاه میگوید: در جریان جنگ، ۱۹۰۰ کیلومتر نوار مرزی تا عمق ۳٠٠ - ۲٠٠ کیلومتر از خاک کشورمان در نتیجه بمبارانهای دشمن تخریب شده بود.
در چنین شرایطی سپاه تصمیم گرفت وارد فعالیتهای سازندگی شود. اولین گردش کار از سوی فرماندهی کل سپاه خدمت مقام معظم رهبری تقدیم شد. اولین قراردادی که من در سال ١٣٦٨ در قرارگاه خاتمالانبیا امضا کردم، ٣٠میلیون تومان با موضوع تصحیح اراضی بین دارخوین و خرمشهر بود. در حقیقت تشکیل قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا بر اساس ظرفیتی بود که در قانون اساسی به منظور استفاده از توان نیروهای نظامی کشور در حوزه سازندگی آمده است.
اصل ١٤٧ قانون اساسی میگوید: دولت باید در زمان صلح از افراد و تجهیزات فنی ارتش در کارهای امدادی، آموزشی، تولیدی و جهاد سازندگی، با رعایت کامل موازین عدل اسلامی استفاده کند در حدی که به آمادگی رزمی آسیبی وارد نیاید.
در سایت قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا در خصوص «گسترش و توسعه و حمایت از کشورهای مسلمان، همسایه و دوست در قالب صدور خدمات فنی و مهندسی» اعلام آمادگی شده است.
فرماندهان قرارگاه در سنگر خدمت به مردم
قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا تاکنون زمینه ساز رشد و توسعه فرماندهانی بوده است که بعدها در عرصه خدمترسانی به کشور نقش بسیار مهمی را ایفا کردهاند. سردار «محسن رضایی» فرمانده وقت سپاه در سال ١٣٧٣ «محمدباقر قالیباف» را بهعنوان فرمانده قرارگاه خاتمالانبیا منصوب کرد. اجرای پروژههایی مانند راهآهن مشهد- سرخس از جمله اقدامات صورتگرفته در دوره مدیریت قالیباف بر قرارگاه به شمار میرود. قالیباف بعدها در سمت شهرداری تهران زمینهساز اجرای بسیاری از پروژههای مهم از جمله توسعه خطوط مترو و بزرگراههای مختلف بود که نقش مهمی در تبدیل شدن تهران به یک شهر زیستپذیر داشت. سردار «رستم قاسمی» فرمانده قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا که در دی ماه سال ۸۶ به این سمت منصوب شد، از جمله فرماندهانی است که بعدها در سنگر وزارت نفت به کشور خدمت کرد. او پیش از پذیرش این مسئولیت قرارگاه سازندگی نوح (ع) را برعهده داشت.
رستم قاسمی بعدها سال ١٣٩٠ به وزارت نفت رفت و در دوران شدیدترین تحریمها علیه کشور نقش بسیار مهمی در فروش نفت کشور و تأمین نیازمندیهای مالی دستگاههای مختلف ایفا کرد. هم اکنون قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا تبدیل به مجموعه بزرگی شده است که هزاران نیروی متخصص در آن فعال هستند. سال ١٣٩٣ سردار «عبادالله عبداللهی»، فرمانده قرارگاه خاتم آماری از پیمانکاران و کارکنان قرارگاهش ارائه کرد: همکاری «۵۰۰۰ شرکت پیمانکار بخش خصوصی» و «١٣٥هزار نفر نیرو که فقط ۲۵۶۰ نفر نیروی رسمی هستند.» به گفته او ٣٥ هزار نفر از ١٣٥هزار نیرو، در سطح مهندس، فوقلیسانس و دکترا هستند و بقیه نیروها نیز به لحاظ فنی ماهر و باتجربه محسوب میشوند.
امریکا به دنبال تحریم قرارگاه
شاید با درک همین نقش مهم این قرارگاه است که این نهاد تاکنون مورد هدف شدیدترین تحریمها از سوی امریکا و برخی از کشورهای غربی قرار گرفته است تا فشارها علیه ایران تشدید شود.
سال ١٣٨٩ همزمان با اوجگیری تحریمهای هستهای علیه ایران، قرارگاه خاتمالانبیا و شرکتهای زیرمجموعه آن ابتدا تحت تحریم امریکا و سپس در قطعنامه ١٩٢٩ مورد هدف تحریمهای بینالمللی قرار گرفتند.
قطعنامه ١٩٢٩ یکی از سختترین تحریمها بود. بهغیر از خود قرارگاه و شرکتهای تابعهاش، «رستم قاسمی» فرمانده وقت و سایر افراد مرتبط با قرارگاه خاتم مانند فرماندهان پیشین هم تحریم شدند. با بهنتیجهرسیدن برجام، قطعنامه ٢٢٣١ در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب اعضا رسید که مطابق آن تمام قطعنامههای تحریمی ایران از جمله ١٩٢٩ لغو شدند. بااین حال تلاشها برای ایزوله کردن این نهاد و شرکتهای مرتبط با آن همچنان ادامه دارد.
به عنوان مثال بر اساس طرحی که از سوی برخی نمایندگان مجلس امریکا ارائه شده است، هر شرکتی که با سپاه پاسداران انقلابی همکاری کند مورد تحریم قرار میگیرد. نویسندگان آن طرح میگویند هدف از آن اعمال تحریم علیه هر مجموعهای است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران، به هر دلیلی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، بیش از ۲۰ درصد در آن ذینفع است. این در حالی است که پیش از این، امریکا شرکتها و مجموعههایی را تحریم میکرد که سپاه بیش از ۵۰ درصد در آنها سهم داشت، به این ترتیب تمام شرکتهای داخلی و خارجی از همکاری با سپاه منع خواهند شد.
در این میان همچنان بسیاری از شرکتها و شخصیتهای فعال در این قرارگاه در لیست سیاه وزارت خزانه داری امریکا قرار دارند. همچنین تحریمهای جداگانهای نیز از سوی اتحادیه اروپا علیه این نهاد انقلابی اعمال شده است.
قرارگاه فرمانده جوان خود را شناخته است
حالا و در شرایط حساس فعلی قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا فرمانده جدید خود را برای فعالیت در جبهه اقتصادی کشور شناخته است؛ فرمانده جوانی که نشان از تلاش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای جوانگرایی و تکیه بر جوانان برای بازسازی ساختار مدیریتی کشور است. نگاهی به سوابق سعید محمد فرمانده جدید این قرارگاه نشان میدهد که نگاه اصلی فرماندهی سپاه تلاش برای تمرکز بر توسعه دانش فنی در اجرای پروژهها در شرایط تحریم کشور است. به این ترتیب زمینه برای استقلال فنی و علمی از تکنولوژی خارجی در خصوص توسعه اقتصادی کشور فراهم میشود.
سعید محمد، متولد سال ۱۳۴۷ در تهران و دارای مدرک تحصیلی دکترای مهندسی عمران (گرایش راه و ترابری) از دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال ۱۳۸۸ است. محمد از سال ۱۳۶۶ به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد و دارای سوابق مدیریتی و اجرایی متعددی در شرکتها و مؤسسات اقماری قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا و بنیاد تعاون سپاه است. وی از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۳ مدیرعامل گروه «سپاسد» وابسته به قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا بود. از سوابق علمی وی عضویت در انجمن تونل ایران از سال ۱۳۸۸ تاکنون، عضویت در هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع) از سال ۱۳۸۹ تاکنون و عضویت در نظام مهندسی استان تهران از سال ۱۳۷۵ تاکنون را میتوان اشاره کرد.
فرمانده جدید قرارگاه خاتم الانبیا در سال۲۰۱۴ موفق به کسب تندیس برنز جایزه بینالمللی پروژه برتر در سطح مگاپروژهها از انجمن بینالمللی مدیریت پروژه (IPMA) شد.
همچنین کسب تندیس بلورین جایزه ملی پروژه برتر در سطح مگاپروژهها از انجمن ملی مدیریت پروژه ایران در سال ۱۳۹۲، کسب لوح تقدیر جایزه تعالی منابع انسانی از انجمن ملی منابع انسانی ایران در سال ۱۳۹۳، کسب رتبه دوم در جایزه ملی مدیریت دانش (MAKE) در سال ۱۳۹۳، کسب لوح تقدیر حامیان زمین از اجلاس جهانی حامیان زمین سال ۱۳۹۲، کسب لوح تقدیر از وزیر نیرو در جشن خودکفایی صنعت سدسازی در سال ۱۳۹۱ و برگزیده همایش برترین مدیران جهادی در عرصه سازندگی کشور در سال ۱۳۹۴ از دیگر جوایز و افتخارات کسبشده توسط سعید محمد است.