۲۵ مهرماه ۱۳۶۳ عملیات عاشورا در مناطق مرزی استان ایلام انجام گرفت. این عملیات برآن بود تا بخش‌هایی از شمال و غرب منطقه میمک را آزاد کند. میمک نام ماندگاری در تاریخ دفاع مقدس است که مناقشه بر سر آن تاریخی بیش از جنگ تحمیلی ایران و عراق دارد. به همین مناسبت علاوه بر مرور عملیات عاشورا، نگاهی به تاریخچه اختلافات مرزی ایران و عراق در منطقه میمک می‌اندازیم.
کلید بغداد
بلندی‌های میمک را کلید بغداد نیز می‌نامند. به این دلیل که از مرز میمک تا بغداد راه چندانی نیست و نزدیک‌ترین نقطه مرزی ایران تا پایتخت عراق به شمار می‌رود. از این رو حکام بعثی توجه مضاعفی به منطقه میمک داشتند. در ماجرای قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر وقتی قرار شد در نوار مرزی میله‌گذاری صورت گیرد، نمایندگان کشور عراق در بلندی‌های میمک بهانه‌تراشی و کار را نیمه رها کردند. سپس با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، این بهانه‌تراشی‌ها ادامه یافت و در کنار موضوع اروندرود، عودت بلندی‌های میمک نیز جزء خواسته‌های نامشروع حزب بعث عراق قرار گرفت.
۱۹ شهریورماه ۱۳۵۹، وقتی هنوز جنگ تحمیلی به صورت رسمی آغاز نشده بود، عراق به منطقه میمک حمله کرد و روز بعد آنجا را به اشغال خود درآورد، بنابراین میمک اولین نقطه از ایران بود که به تصرف دشمن درآمد. اهمیت این منطقه برای عراقی‌ها به حدی بود که وزارت دفاع این کشور بیانیه‌ای رسمی صادر کرد و اشغال میمک را «سیف سعد» نامید. همان روز‌ها مقام معظم رهبری به عنوان نماینده امام در شورای عالی دفاع به ایلام رفتند و با رزمندگان دیدار کردند.
سه ماه بعد از شروع جنگ، در ۱۹ دی ماه ۱۳۵۹ ارتش جمهوری اسلامی ایران به کمک عشایر منطقه، عملیات ضربت ذوالفقار را برای آزادسازی میمک انجام داد. یکی از اولین مواردی که دشمن از بمب شیمیایی در جنگ استفاده کرد، در همین عملیات ضربت ذوالفقار بود که نشان می‌داد میمک تا چه اندازه برای دشمن اهمیت دارد. همچنین اسرای عراقی نیز از حضور شخص صدام در پشت جبهه دفاع از میمک خبر می‌دادند، اما به رغم تمامی تمهیدات دشمن، رزمندگان توانستند بخشی از ارتفاعات میمک را آزاد کنند. هرچند هنوز شمال و غرب این منطقه در تصرف دشمن باقی مانده بود.
عملیات عاشورا
وضعیت منطقه میمک تا سال ۶۳ تقریباً ثابت بود تا اینکه در این زمان قرار شد با انجام عملیات عاشورا آن بخش از این منطقه که هنوز در اشغال دشمن بود آزاد شود. اتصال جبهه‌های جناحین میمک از جمله اهداف عملیات عاشورا بود که توسط یگان‌هایی از سپاه و ارتش انجام می‌گرفت. این نیرو‌ها باید در منطقه‌ای وارد عمل می‌شدند که وجود شیار‌ها و پستی و بلندی‌ها روند عملیات را پیچیده می‌کرد.
از غروب روز ۲۵ مهر ۱۳۶۳، نیرو‌ها به طرف اهداف خود حرکت کردند. درگیری با دشمن با رمز «یا اباعبدالله‌الحسین (ع)» حدود ساعت ۳۰ دقیقه بامداد در محور میانی (فصیل) آغاز و رزمندگان پس از چندین ساعت نبرد موفق شدند حدود ۹ صبح ارتفاعات فصیل را تصرف و سپس پاکسازی کنند. در این میان، تلاش برای تصرف یال میمک (۳۴۸) به نتیجه نرسید.
در محور جنوبی (فرو رفتگی میمک) که درگیری در ساعت ۲:۴۵ آغاز شد، اگر چه نیرو‌ها توانستند به برخی از اهداف خود دست یابند، ولی در حالی که فاقد سنگر‌های دفاعی بودند و از امکانات پشتیبانی نیز بهره‌ای نداشتند، با پاتک زرهی دشمن مجبور به عقب‌نشینی شدند. در محور شمالی (گرگنی) نیرو‌ها که اغلب اوقات خود را به خنثی‌سازی میادین مین و بازکردن معبر اختصاص داده بودند، سرانجام پس از مدتی درگیری با دشمن توانستند ارتفاع گرگنی را تصرف کنند.
در این میان دشمن با جمع آوری و سازماندهی نیروهایش از صبح روز دوم پاتک‌های سنگین خود را که به آتش شدید توپخانه و حملات هوایی همراه بود، آغاز کرد و هر بار با مقاومت نیرو‌های خودی مواجه شد و ضمن تحمل تلفات و ضایعات مجبور می‌شد عقب‌نشینی کند. بازپس‌گیری بیش از ۵۰ کیلومتر مربع از مناطق اشغالی، تصرف بخش مهمی از ارتفاعات منطقه (فصیل - گرگنی)، معرض تهدید قرار گرفتن جاده بدره - مندلی، آزاد شدن جاده مرزی خودی، از جمله دستاورد‌های عملیات عاشورا بود.
