سایه سنگین غول آلودگی و آلایندگی هوا بر سر شهر و شهروندان سنگینی میکند. افزایش جمعیت شهرها، استاندارد نبودن خودروها و وسایل نقلیه سبک و سنگین، تکمیل نبودن شبکههای حمل و نقل عمومی و تمرد از قانون سبب شده آلودگی هوا علاوه بر تشدید بیماریها بر میزان مرگ و میرها نیز بیفزاید. فاز دوم طرح کاهش آلودگی از آبان قرار است اجرایی شود و با خودروهای بدون معاینه فنی برخورد قانونی صورت بگیرد، جریمه روزانه ۵۰ هزار تومانی و با اعلام ضربالاجل از سوی پلیس و دستگاههای متولی نشان از تشدید برخوردها دارد. بر اساس این طرح تردد تمامی وسایل نقلیه فقط با داشتن معاینه فنی مجاز است و تمامی خودروهای سبک و سنگین اعم دولتی و غیردولتی فقط با داشتن معاینه فنی معتبر مجاز به تردد هستند. به واقع اجرای معاینه بخشی از طرح کاهش آلودگی هوا است و نباید فراموش کرد بعضاً خودروهای نو نیز به دلیل رعایت نکردن استانداردها در معاینه فنی رد شده و یا زودتر از خودروهای فعال زمینگیر میشوند. اینکه معاینه فنی چه میزان در کاهش آلودگی هوا مؤثر است باید از سوی کارشناسان بهدقت بررسی و اعلام شود و در کنار اعمال این قانون باید به سایر عوامل تشدیدکننده آلودگی و آلایندگی هوا نیز به جد پرداخته شود تا تعداد روزهای پاک و سالم افزایش یابد. با این وجود باید دید در عمل با تشدید قانون مبارزه با آلودگی هوا آیا هوا سالمتر خواهد شد و آیا پیشدستی اجرای قانون معاینه فنی از خودروسازان تأثیری بر میزان آلودگی و آلایندگی هوا خواهد داشت؟
ابطال معاینه خودروهای دودزای دارای معاینه فنی
آلودگی هوا و ترافیک دو معضل شهر تهران هستند و باید به صورت جدی برای حل آنها چارهاندیشی کرد، بر این اساس معاون شهردار تهران با بیان اینکه هماهنگیهای لازم با دستگاههای مختلف برای اجرای مرحله دوم طرح کاهش انجام شده، گفت: جلسه هماهنگی با همه دستگاهها برگزار شده بود و در این زمینه حتی با وزارت کشور و پلیس در خصوص افزایش ظرفیت استعلامها صحبت شد و به جمعبندی رسیدیم.
محسن پورسیدآقایی با بیان اینکه داشتن معاینه فنی برای همه خودروها الزامیاست، اما خودروهایی که کمتر از چهار سال از تولید آنها میگذرد بهتر است با وجود اینکه الزامی نیست معاینه فنی بگیرند، گفت: ممکن است خودروهایی معاینه فنی داشته باشند، اما بعد از مدتی دودزا شوند که معاینه فنی آنها قطعاً باطل خواهد شد. پورسیدآقایی در خصوص وضعیت اتوبوسها نیز با بیان این که کنترل معاینه فنی را از خودمان شروع کردیم و کنترل معاینه فنی اتوبوسهای شرکت واحد در دستور کار قرار دارد و نتایج خوبی نیز اخذ کردیم افزود: در مورد اتوبوسهای بینشهری باید بگویم که صدور وضعیت و بارنامه اتوبوسهای بینشهری منوط به داشتن معاینه فنی است، اما در حال رایزنی هستیم که تستهای آزمایشگاهیمان را به پارکینگ اتوبوسهای بینشهری ببریم.
قصد درآمدزایی نداریم
بعضاً با تشدید برخورد با خودروهای دودزا گفته میشود که شهرداری به دنبال درآمدزایی از طریق معاینه فنی است؛ در این زمینه معاون شهردار تهران درباره تعیین تکلیف درآمد ناشی از جرایم از معاینه فنی با بیان این که نحوه تقسیم جرایم در قانون بودجه در دولت مشخص شده است، گفت: از محل جرایم تنها ۹۵ میلیارد تومان متعلق به تهران است و بیشتر از آن بر اساس پیشبینی درآمد حاصل از جرایم به حساب خزانه دولت ریخته میشود و این طور نیست که برخیها میگویند ما قصد درآمدزایی داریم چراکه اگر درآمدمان افزایش یابد بیشتر از ۹۵ میلیارد تومان به ما اختصاص داده نمیشود و مابقی به حساب خزانه دولت ریخته میشود. با این حال در صورتی که خودرویی دود کند و معاینه فنی داشته باشد، معاینه فنی آن را باطل میکنیم. معاون شهردار تهران با بیان اینکه از اول آبان همه اتوبوس سرویسها و کامیونها کنترل میشوند، ادامه داد: ماشینهای حمل نخاله در مبادی تخلیه زباله و در تمام مراکزی که ماشینهای زباله جمع میشوند با دوربینهای نصب شده کنترل میشوند و این در حالی است که به همه پیمانکاران ابلاغ کردهایم که صورت وضعیت کامیونهای بدون معاینه فنی پرداخت نمیشود. وی با بیان اینکه از اول آبان هر خودرویی که وارد تهران شود کنترل میشود گفت: از اول آبان ۱۲۴۰ دوربین کنترلی در سطح شهر فعال شده و در این مدت تعداد دوربینهایمان را چهار برابر کردیم.
پیکان و نیسان بیشترین مردودیهای معاینه فنی
مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران گفت: طبق آخرین آمار به دست آمده، پیکان و نیسان از جمله خودروهایی هستند که بیشترین مردودی را در خصوص اخذ معاینه فنی داشتهاند. سیدنواب حسینیمنش با اشاره به اینکه طرح کاهش در سه فاز انجام گرفته اعلام کرد: فاز اول این طرح از اول آبان سال ۹۵ آغاز شد و تمام خودروهایی که وارد محدوده طرح ترافیک و زوج و فرد میشدند ملزم به دریافت معاینه فنی شدند و دوربینها خودروهایی که فاقد معاینه فنی بودند را ثبت و ضبط میکردند. فاز دوم طرح کاهش در شهر تهران به صورت ۲۴ ساعته و در هفت روز در پهنه تهران انجام میشود و خودروهایی که فاقد معاینه فنی باشند توسط دوربینها ثبت و ضبط و متخلفان به پلیس معرفی میشوند و درخصوص فاز سوم طرح کاهش آلودگی هوا تصمیمگیری خواهد شد. وی با اشاره به اقدامات انجام شده درباره طرح کاهش گفت: تمهیدات لازم برای افزایش ساعات کاری و ظرفیت مراکز (افزایش ساعت کاری مراکز تا ساعت ۲۴ و فعالیت مراکز معاینه فنی در ایام تعطیل و روزهای جمعه)، راهاندازی سامانه پیامکی اطلاعرسانی در خصوص طول صف و مدت انتظار در مراکز، نوسازی خطوط تست معاینه فنی تمامی مراکز، شروع طرح کنترلی مکانیزه معاینه فنی ناوگان با خودروهای سیار ثبت پلاک، تجهیز مبادی ورودی شهر تهران به دوربینهای ثبت تخلف و عملیاتی شدن دوربینها برای معاینه فنی از مواردی است که در طرح مورد نظر مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته مدیر عامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران از اسفند ۹۶ موضوع معاینه فنی را در شهر تهران اجرا کردیم و بر اساس تشویق شهروندان تا به امروز ۳۶۸ هزار خودرو توانستهاند معاینه فنی برتر اخذ کنند. هماکنون تمامی مراکز مجهز به سنسور دور بالای موتور شدهاند و آنها میتوانند نسبت به صدور معاینه فنی برتر برای خودروها اقدام کنند. همچنین به زودی دو مرکز معاینه فنی در چیتگر و شهرری راهاندازی خواهد شد و تعداد مراکز معاینه فنی به ۱۵ واحد خواهد رسید ضمن اینکه دو مرکز نیز در دست احداث است که پیشبینی میشود طی دو، سه ماه آینده به بهرهبرداری برسد. وی با بیان اینکه پیکان و نیسان بیشترین رتبه را درخصوص مردودیهای معاینه فنی داشتهاند، گفت: وضعیت پلاکهای ثبت شده توسط دوربینها در اجرای طرح کاهش ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار خودرو بوده که به رغم شروع این طرح از آبان ۹۵ اعمال جریمه از دی شروع شده و در مقایسه با اسفند ۹۵ و خرداد ۹۷ نشان میدهد درصد خودروهای فاقد معاینه فنی ۳۳ درصد کاهش یافته است.
تشدید برخورد با خودروهای فاقد معاینه فنی
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران با بیان اینکه آلودگی هوا و ترافیک از معضلات شهر تهران است گفت: این در حالی است که ما در حوزه کاهش آلودگی هوا مصوبات قانونی داریم که این تکلیف قانونی پلیس است با متخلفان در این حوزه برخورد کند. سردار محمدرضا مهماندار با بیان اینکه ناجا مکلف است با خودروهای فاقد معاینه فنی برخورد کند، تصریح کرد: کاهش آلودگی هوا از آنجا که با سلامت شهروندان در ارتباط است اغماضی نخواهیم کرد و نگاهمان کاملاً اجرایی خواهد بود که اعمال قانون میکنیم. وی نداشتن معاینه فنی را یک تخلف دانسته و تأکید کرد: بر اساس قانون، روزانه مبلغ ۵۰ هزار تومان جریمه برای خودروهای فاقد معاینه فنی لحاظ میشود، پیش از این تنها محدوده طرح ترافیک دارای دوربینهای ثبت تخلف معاینه فنی بود و بقیه شهر توسط پلیس کنترل میشد، اما حالا تمامی ورودیهای شهر تهران، مجهز به دوربین هستند و تمام پلاکهای ورودی به شهر تهران و محدوده پایتخت رصد میشود و در صورت نداشتن معاینه فنی، اطلاعاتشان برای اعمال قانون به پلیس ارسال میشود. وی با بیان این که در شش ماهه اول امسال یک میلیون برگ جریمه در حوزه ثبت تخلفات معاینه فنی صادر شده است، گفت: همچنین با ۲۰ هزار خودروی دودزا نیز برخورد شد و بر اساس قانون تمام مبالغ جرایم به حساب خزانه دولت واریز میشود.
گلایه پلیس از خودروسازان
استاندارد نبودن، مصرف بالای سوخت و استهلاک بالای خودروهای تولیدی بر میزان آلودگی هوا افزوده است. بر این اساس رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران در خصوص آلاینده بودن خودروها با بیان اینکه از حوزه صنایع گلایهمند هستیم چراکه با مشکلاتی که در حوزه سوخت داریم هنوز خودروهایی با درصد سوخت بالا تولید میشود که نه منطقی و نه منصفانه است، در مورد چرایی شمارهگذاری خودروهای آلاینده گفت: بر اساس قانون، خودروها و موتورسیکلتها برای شمارهگذاری نیازمند اخذ دو مجوز از سازمان محیط زیست و سازمان استاندارد در حوزه آلایندگی و ایمنی هستند و وقتی این دو مجوز را داشته باشند پلیس ملزم به شمارهگذاری آن است. وی در خصوص پدیده پوشاندن پلاک در مبادی ورود به محدوده نیز گفت: تعداد افرادی که اقدام به پوشاندن پلاک میکنند بالا نیست و پلیس مدام با این افراد برخورد میکند چراکه این افراد مرتکب جرم شدهاند و روزانه تعدادی پرونده در این حوزه به دادسرا ارسال میشود. در خصوص این افراد علاوه بر جریمه، مجازات جرم پوشاندن پلاک شش ماه تا یک سال حبس است. به گفته پلیس هیچ سازمان دولتی نمیتواند قبل از آنکه بدهی همه خودروهایش را صفر کند، خودروی جدیدی را شمارهگذاری کند. حتی یکی از معاونان شهرداری در مورد شمارهگذاری یکی از خودروهایش به من نامه زده، اما باید بر اساس قانون برود و خلافی همه خودروهایش را صفر کند و بعد شمارهگذاری انجام میشود.