امسال روز ملی صادرات به روز ملی انتقاد از سیاستهای دولت در بخش واردات و صادرات تبدیل شد. وزیر سابق صنعت و تجارت که زمانی دست راست روحانی محسوب میشد، از سیاستهای اقتصادی دولت گله کرد و خطاب به معاون اول رئیسجمهور گفت: با این اوضاع من را در هیچ جای دیگری به کار نگیرید، ما در چند ماه اخیر امتحان خوبی پس ندادیم.
امسال روز ملی صادرات در حالی برگزار میشود که در روزهای اخیر هجمههای بسیاری علیه صادرکنندگان از سوی رئیس کل بانک مرکزی و سایر وزرای کابینه صورت گرفته است.
وزیر مستعفی صنعت و تجارت که با انتشار هوشمندانه شایعه استعفایش در هفتههای گذشته از حضور در کمیسیون صنایع و احیاناً صحن مجلس از پاسخگویی به استیضاح نمایندگان شانه خالی کرد؛ روز گذشته با حرفهای بیپرده خود مشکلات دولت را به معاون اول رئیسجمهور گوشزد کرد و با اذعان به اینکه نتوانسته زبان گویای صادرکنندگان باشد از سیاستهای ارزی و برخی تصمیمات اخیر دولت گله کرد.
هر چند که این سیاست او هم نتوانست جلوی انتقادات تجار و فعالان اقتصادی را بگیرد. رئیس اتاق بازرگانی ایران با انتقاد از دریافت ضمانت ارزی و تصمیمات یک شبه دولت گفت: حقالعملکارانی که یک کیلو صادرات ندارند به صادرکننده نمونه تبدیل میشوند.
محمد شریعتمداری با تأکید بر اینکه در شرایط تحریم همه ما باید به دولت و به یکدیگر کمک کنیم، گفت: انصافاً باید بگویم که امتحان خوبی در این چند ماه پس ندادهایم و ما بهعنوان مسئولان وزارت صنعت و همچنین آقای شافعی بهعنوان رئیس اتاق بازرگانی ایران که باید زبان گویای شما صادرکنندگان در جلسات باشیم، نتوانستهایم به کفایت همه منویات شما را مطرح کنیم تا تصمیم گیریها براساس خواسته شما صورت گیرد و امیدوارم در این زمینه آقای رحمانی جبران مافات کند.
وی افزود: در عامل برونزای منفی که به اقتصاد ایران وارد شده و تهدید بزرگی برای اقتصاد است و از آن به جنگ اقتصادی یاد میشود و آنها هم از آن بهعنوان تحریمهای کمرشکن نام میبرند، اما فرصت برای اقتصاد ایران بهوجود آمده و آن فرصت صادرات است، به طوری که حتی برخی از کشورها با کاهش ارزش پول ملی خود سعی میکنند تا صادرات داشته باشند.
علت نایاب شدن گوجهفرنگی سیاستهای ارزی است
وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت اظهار داشت: ما اکنون شاهد خروج قابل ملاحظهای کالا به صورت غیرقانونی و قانونی از ایران هستیم و به وفور کالاهای ما که با ارز ۴۲۰۰ تومانی در کشور تولید میشود صادر میشود. وقتی ارز را در بازار نیمایی ۷ هزار تومان تعیین میکند یک بازار سوم پیش میآید و در این شرایط صادرات به صرفه میشود، بهطوریکه در این شرایط یک میلیون تن گوجهفرنگی صادر میشود و به یک عنصر نایاب در کشور تبدیل میشود که عامل آن سیاستهای ارزی است که اگر حل نشود برخورد با آن برخورد با معلول است.
وی افزود: در واردات هم همینطور است، گفتیم که با ارز ۴۲۰۰ تومانی کالا وارد کنند و وقتی ارز بازار آزاد بهوجود آمد تقاضا برای واردات به ۵۳ میلیارد دلار رسید که بخشی از آن تقاضای رانتجویانه بوده است.
شریعتمداری با انتقاد از مطرح شدن برخی مسائل و بزرگنمایی آن در فضای مجازی گفت: ما باید تلاش کنیم که در کشور آرامش ایجاد کنیم تا با صبوری مسائل حل شود.
از تصمیمگیری میترسند
وی با بیان اینکه ما هم معتقدیم که ممنوعیت صادرات بدون پیشآگهی و به طور ناگهانی کار غلطی است، گفت: اگر کسی این کار را انجام دهد باید عذر تقصیر بیاورد و بگوید که برحسب شرایط این تصمیم گرفته شده و دیگر تکرار نمیشود.
وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه، اما ماده ۱۱ آییننامه گمرکی اجازه میدهد که کالاهایی که در گمرک است صادر شود، گفت: چرا در گمرکات تصمیم نمیگیرند. دلیل آن است که میترسند، دوغ و دوشاب مخلوط شده است؛ عنصر خادم برای انجام فعلی که خدمت است از ترس اینکه مبادا به وی بگویند که شما با فلان تاجر و فلان بازرگان ارتباط دارید این کار را نمیکنند، اما اگر کسی متخلف بود و با زیرمیزی این کار را کرد ترسی ندارد و از گرفتار شدن هم نمیترسد. وی افزود: حتی در واردات هم تاجر میترسد، زیرا تا ثابت کند نرخ ارز آن نیمایی بوده و هزینههای معاملات را اعلام کند رسوا شده و با این شرایط تاجر نمیتواند ادامه دهد.
هیچ مدیری جرئت امضای سند ندارد
وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت اظهار داشت: هر پیشنهادی که در نشست سران قوا تصویب شود اگر شجاعت به مدیران دولتی برنگردد کار درست نمیشود. آقای جهانگیری من امروز که در میان شما نیستم اگر این مسیر ادامه پیدا کند، هیچ مدیر دولتی و هیچ فردی جرئت امضای سند ندارد و همه را به وزیر موکول میکند.
رایزنان بازرگانی ۷ ماه است حقوق نگرفتهاند
شریعتمداری اظهار داشت: اکنون برخی رایزنان بازرگانی هفت ماه است که حقوق نگرفتهاند، اما کسی جرئت نمیکند که تأمین حقوق آنها را از منابع غیر بپردازد. این به مصلحت کشور نیست من که دیگر نیستم هیچ جای دیگر هم مرا به کار نگیرید، چون اگر این روند ادامه یابد حضور و وجود من کارایی ندارد.
وی اظهار داشت: برخی از صادرکنندگان کشور میخواهند که به صورت مستمر به صادرات ادامه دهند؛ باید در سامانه نیما راههایی پیدا کرد که امنیت صادرکنندگان و واردکنندگان حفظ شود. این مسئله در جلسه خصوصی هم گفته شد و به رئیسجمهور هم منتقل شده است.
وی افزود: باید حرف صادرکنندگان را شنید که چرا بازگشت ارز سه ماهه امکانپذیر نیست؛ باید این موارد را اصلاح کرد. وی اظهار داشت: اگر به شوخی یک هفته سر صادرکنندگان را زیر آب نگه داریم، مشکلی پیش نمیآید، ولی اگر این زمان طولانی شود، حتماً باید منتظر اتفاقات بد باشیم.
حقالعملکاران، صادرکننده نمونه میشوند
همچنین غلامرضا شافعی در مراسم روز ملی صادرات خطاب به جهانگیری گفت: دولت هر روز فعالان اقتصادی را با صدور بخشنامهها سورپرایز میکند، متأسفانه تعجیل در تصمیمگیریهای بدون مطالعه از سوی کابینه به چشم میخورد. دستوراتی که صادر میکنید به ضمانت اجرای آن نیز تأکید داشته باشید؛ شما به قانونگرایی تأکید داشتید، اما امروز بخشنامهها، بدون اینکه حتی در رسانهها منتشر شود فعالان اقتصادی را سورپرایز میکند. وی افزود: روی این بخشنامهها مطالعهای نیز صورت نگرفته است و صبح بلند میشویم، میبینیم که صادرات کالایی ممنوع شده، درحالیکه آن کالا در گمرک بوده و قصد ورود به کشور را داشته است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: با توجه به وضعیت موجود دریافت ضمانت ارزی، حقالعملکارانی که حتی یک کیلوگرم صادرات ندارند در حال تبدیل شدن به صادرکننده نمونه هستند.
شافعی افزود: هر فرد وطنپرستی موضوع عدم بازگشت ارز به کشور را خیانت میداند و صادرکنندگان متعهد به این امر هستند و اگر صادرکنندگان ارز خود را به کشور برنگردانند چگونه میخواهند به کسب و کار خود ادامه دهند و سرمایهای برای صادرات مجدد داشته باشند. در گذشته حقالعملکاران حتی از دست رئیسجمهور جایزه صادرکننده نمونه گرفتند، در حالی که در عمرشان حتی یک کیلوگرم کالا صادر نکرده بودند؛ آنها بعدها گرفتار شدند برخی از آنها از کشور رفتند و برخی دیگر دستگیر شدند، اما این شرایط دوباره در حال اتفاق افتادن است، زیرا صادرکنندگان در این شرایط نمیتوانند صادرات داشته باشند.
جهانگیری: جامعه کشش افزایش قیمت بنزین را ندارد
معاون اول رئیسجمهور که در این مراسم حضور داشت، گفت: با اینکه به آقای شریعتمداری قول داده بودم که با افتخار در این روز شرکت کنم، نمیخواستم بیایم، ولی صبح در صدا و سیما اعلام شد که این جلسه با حضور بنده برگزار میشود پس آمدم که تعبیر و تفسیری از این جلسه نشود. اسحاق جهانگیری افزود: واقعیت این است که در شرایط کنونی اقتصاد ایران وضعیت خاصی را تجربه میکنیم و نمیتوانیم غیرصادقانه صحبت کنیم. برخی مسائل بین مردم پشت پرده نیست؛ اولویت ما در آغاز به کار دولت یازدهم این بود که تمام قید و بندهای بسته شده به پای صادرکنندگان را از آنها دور کنیم.
جهانگیری گفت: مهمترین رسالت من در دولت یازدهم این بود که در کوتاهترین زمان ممکن در دولت پیمانسپاری حذف شود. این در حالیست که ما الان هم میگوییم که پیمانسپاری ارزی را اجرا نمیکنیم، بلکه امتیازات معافیت مالیاتی صادراتی را برای کسی که ارز را نمیآورد، حذف میکنیم.
وی اظهار داشت: ما در کشور در این شرایط، مدیر ریسکپذیر میخواهیم. من دستم قلم و کاغذی نیست که کسی را برکنار کنم، این در حالیست که من تا این لحظه اجازه برکناری منشی خودم را هم نداشتهام. بنابراین از من انتظار نداشته باشید وکیل و وزیر تغییر دهم.
وی همچنین از موافقت مقام معظم رهبری برای برداشت ۵۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی برای شرکتهای دارویی خبر داد و گفت: افزایش نرخ بنزین در شرایط فعلی شدنی نیست و جامعه کشش ندارد.