مقامات اتحادیه اروپا مدعی هستند که به تلاشهای خود برای حفظ برجام شدت بخشیدهاند، اما وزیر خارجه ایران از عملکرد اروپاییها رضایت ندارد. محمدجواد ظریف دیروز در گفتوگویی با بیان اینکه اروپاییها نتوانستند به تعهدات برجامی خود عمل کنند، گفت که وزارت خارجه هر ساعت با اروپاییها در تماس است و به آنها برای ادامه توافق هستهای ایران فشار میآورد.
با گذشت شش ماه از خروج امریکا از برجام و اعمال دور جدید تحریمها علیه ایران، اتحادیه اروپا نتوانسته به وعدههایی که برای منتفع شدن ایران از مفاد برجام داده بود، عمل کند. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران که بارها گفته بود تلاشهای اروپا در عمل به تعهدات خود در برجام ناکافی بوده است، روز شنبه هم از سیاستهای اتحادیه اروپا ابراز ناخرسندی کرد. ظریف دیروز در برنامه پارک شهر رادیو تهران درباره اظهاراتش مبنی بر اینکه اروپاییها نتوانستند به تعهداتشان عمل کنند و اینکه ایران چه میخواهد بکند، گفت: «ما نه در تماس روزانه بلکه در تماس ساعتی با اروپاییها هستیم و به آنها فشار میآوریم و نتیجه تلاشها را به مقامات عالی کشور گزارش میدهیم». وزیر خارجه ایران به ابزارهای ایران برای تحت فشار قرار دادن اتحادیه اروپا هم اشاره کرد و گفت: «سیاستها و امکانات مختلفی داریم، فشارهای ما کارآمد بوده و توانستیم اروپا را که روابط فراآتلانتیکی بسیار برای آن مهم است تا این حد همراه کنیم، در ادامه این کار را ادامه میدهیم و از ابزارهای متفاوتی استفاده خواهیم کرد، از ابزارهای داخل و خارج برجام، این کارها هم اکنون انجام میشود، تماسهایی داشتیم، اسنادی را در این زمینه منتشر کردیم و اقدامات مشابهی انجام دادیم و باید در حوزه دیپلماتیک برخی کارها با فشارهای پشت پرده ادامه یابد». اظهارات ظریف در حالی است که اتحادیه اروپا به ایران وعده داده بود که بدون امریکا برجام را ادامه خواهد داد، ولی اقدام عملی در این زمینه انجام نداده است و به گفته ظریف و دیگر مقامات وزارت خارجه، ایران تاکنون از مزایای توافق هستهای منتفع نشده است.
نارضایتی ظریف از اقدامات اروپاییها درحالی است که اتحادیه اروپا همچنان مدعی است که به تلاشهای خود برای حفظ برجام ادامه میدهد. به گزارش بلومبرگ، ماجا کوچیجانکیک، سخنگوی اتحادیه اروپا در مسائل خارجی دیروز در سخنانی گفت: «تلاشها برای حفظ توافق هستهای ایران و همچنین برای حفظ روابط تجاری و اقتصادی با ایران، به خصوص اقدامات مربوط به ایجاد کانال ویژه ارتباط مالی در هفتههای گذشته تشدید شدهاند». این سخنگو گفت: «یکی از اقدامات کلیدی از جانب ما فعال کردن قوانین مسدودساز تحریمی بود که در ماه آگوست آن را به روزرسانی کردیم». مقامات ایرانی ادامه برجام را به تضمینهای اتحادیه اروپا مشروط کرده بودند، ولی به نظر میرسد اروپاییها نتوانستهاند در مقابل فشارهای امریکا مقاومت کنند و بهرغم گرفتن معافیت در مقابل تحریمهای امریکا، از ورود جدی به بازار ایران خودداری میکنند.
ظریف همچنین در ادامه سخنان خود در خصوص اعمال تحریمهای امریکا علیه ایران هم خاطرنشان کرد: «من احساسم این است که امریکا در دنیا منزوی شده، در مورد برخی از سیاستها ممکن است میان اروپا و امریکا اتفاق نظر وجود نداشته باشد که این مسئله را هم پنهان نکردند. اما آنچه مشخص است در مورد برجام قطعاً اختلافنظر دارند و به نظر نمیرسد که نقش پلیس خوب و بد را بازی میکنند». ظریف رفتار امریکا در مقابل ایران را خلاف اصول و روابط بینالملل خواند و تأکید کرد: «اگر بخواهیم این رفتار را میزان بگیریم و ترازوی اینکه چه قاعده بینالمللی درست است یا درست نیست، باید به این نتیجه برسیم که همه قواعد بینالمللی غلط است، چون امریکا همه قواعد بینالمللی را نقض میکند». رئیس دستگاه دیپلماسی با بیان اینکه اینها نشانگر آن است که امریکا یک دولت یاغی است و بر اساس منطق زور عمل میکند، اظهار داشت: «ولی باید توجه داشته باشیم وقتی از زور بیش از حد استفاده شود، اثرات منفی میگذارد. همین مسئله باعث شده دنیا به این فکر بیفتد که نباید بیشتر از این زندانی و گروگان سیاستهای امریکا باشد.»
آمانو: ایران به تعهدات ادامه دهد
بهرغم اعمال تحریمهای امریکا علیه ایران و اقدامات ناکافی اتحادیه اروپا برای منتفع شدن تهران از مفاد برجام، اما یوکیو آمانو، دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ایران خواسته است به تعهدات خود در ذیل برجام ادامه دهد. به گزارش رویترز، آمانو روز شنبه گفت: «ما کماکان به راستیآزمایی و نظارت بر اجرای تعهدات هستهای ایران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک ادامه دادهایم. ایران در حال اجرای تعهدات هستهای خود ذیل برجام است. ضروری است که ایران اجرای کامل این تعهدات را ادامه دهد». آمانو گفته که آژانس به راستیآزماییها درباره عدم انحراف مواد هستهای اعلامشده از سوی ایران ذیل توافقنامه پادمانی این کشور ادامه میدهد و ارزیابیها درباره نبود مواد و فعالیتهای هستهای اعلام نشده نیز ادامه دارد.