با وجود اینکه هنوز تعدادی از خانههـــای آسیبدیده زلزله سال گذشته نیاز به بازسازی دارند، حالا خبرها حاکی از آن است که زلزله امسال نیز به بسیاری از خانههای این منطقه خسارت قابل توجهی وارد کرده که نیاز است تا قبل از فرا رسیدن زمستان ساخته یا مرمت شوند؛ موضوعی که موجب شد روزگذشته استاندار کرمانشاه در زمینه میزان قطعی خسارت اخیر زلزله به برخی از این مناطق اعلام کند: «طبق آخرین برآوردها در زلزله ۴/ ۶ ریشتری کرمانشاه ۶۰۰ واحد تخریب شدند و ۳هزار و۵۰۰ واحد نیاز به تعمیر دارند.»
۲۱ آبان ماه سال گذشته بود که وقوع زمینلرزه ۳ /۷ در استان کرمانشاه موجب شد تا تعداد قابل توجهی از ساختمانها در مناطق مختلف فرو ریخته یا دچار خسارت شوند. چند هفته پس از این زمین لرزه رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اعلام کرد: «آخرین آمار از میزان خسارات زلزله کرمانشاه نشان میدهد به حدود ۸۳ هزار واحد آسیب وارد شده است.» علی بیتاللهی افزود: «در زلزله کرمانشاه از حدود ۹۵ هزار واحد برآورد آماری صورت گرفت که نشان میدهد حدود ۸۳ هزار واحد آسیب دیدهاند و از این تعداد حدود ۱۸ هزار واحد دچار تخریب کامل شدهاند. بقیه واحدها غالباً در بخش سیستم سازه سالم ماندهاند، اما اجزایی مثل دیوارهای جانبی یا تیغهها فرو ریخته یا ترک خوردهاند که نیاز به تعمیر دارند.» وی ادامه داد: «از مسکنهای مهر هم حدود هزار و ۷۰۰ واحد از نوع تعمیری است و حدود ۴۰ واحد در اسلامآباد غرب تخریب کامل شدهاند. در سرپل ذهاب که عکسهای آن بیشتر منتشر شده است قسمت اسکلت آنها سالم به نظر میآید و صرفاً نیاز به تعمیر دارد. ۷۸ مدرسه نیز در جریان زلزله کرمانشاه تخریب شدهاند که از نوع بنایی فرسوده بودند.»
زلزله ۴ آذر فقط تخریب داشت
حوالی ساعت ۲۰:۷ چهارم آذر بود که زلزلهای به قدرت ۴ /۶ ریشتر برخی از مناطق کرمانشاه را لرزاند. هرچند این لرزش زمین تلفات جانی نداشت، اما در نهایت منجر به زخمی شدن بیش از ۷۵۰ نفر و آسیب رسیدن به هزار و ۹۰۰ روستا شد. سرانجام روز گذشته بود که استاندار کرمانشاه اعلام کرد: «در زلزله ۴/ ۶ ریشتری کرمانشاه ۶۰۰ واحد تخریب شدند و ۳ هزار و۵۰۰ واحد نیاز به تعمیر دارند.» هوشنگ بازوند با اشاره به آمار خسارتهای هردو این استان افزود: «در زلزله ۳/ ۷ ریشتری ۲۱ آبان سال گذشته ۱۲۴۱ میلیارد تومان و در زمین لرزه ۴ /۶ ریشتری ۴ آذر امسال نیز ۲۶۸ میلیارد تومان به زیرساختهای استان خسارت وارد شد.» از آنجا که تاکنون از خسارت ۱۲۴۱ میلیارد تومانی زلزله سال گذشته به زیرساختها ۷۰۰ میلیارد تومان آن ابلاغ شده و ۴۸ درصد این رقم تخصیص داده شده است این مهم سبب شد تا استانداری کرمانشاه از دولت درخواست ردیف بودجه کند. استاندار با تأیید این مهم اظهار داشت: «درخواست داریم ردیف مستقلی در بودجه سال آینده برای بازسازی زیرساختهای آسیب دیده استان در نظر گرفته شود و در این زلزله متأسفانه شاهد نابود شدن طرحهای هادی روستایی و آسیب جدی معابر شهری نیز بودیم که برای جبران این مشکلات انتظار میرود در بودجه سال آینده ردیف مستقلی لحاظ شود.» بازوند بیان کرد: «همچنین درخواست اختصاص ۱۰۰ هزار تن قیر رایگان برای بازسازی راههای روستایی و معابر شهری آسیب دیده و همچنین ۳۰ هزار تن آهن با قیمت سابق برای بازسازی مناطق زلزلهزده به استان را داریم تا کارها سریعتر دنبال شود.» به گفته این مسئول طبق برنامه باید تا سه ماهه سال آینده بازسازی واحدهای روستایی به اتمام برسد که تلاش است این کار زودتر و تا پایان امسال به نتیجه برسد و بازسازی واحدهای شهری هم سال آینده به اتمام میرسد. وی همچنین با اشاره به گرانی مصالح ساختمانی گفت: «در سفر اخیر معاون اول رئیسجمهور خواستار تخصیص مبلغی بین ۳ تا ۵ میلیون تومان کمک بلاعوض مجدد به افراد زلزلهزده شدیم که امیدواریم در دولت تصویب شود.»
علت تخریبها از نگاه کارشناس
محل ساختوساز با توجه به قرار گرفتن روی گسلها در کنار استفاده از مصالح درجه یک و به کار بردن تمامی استانداردها در ساخت ساختمانها از مواردی است که میتواند منجر به کاهش تلفات و خسارات در زلزلهها شود؛ مسئلهای که در بیشتر موارد مورد غفلت قرار میگیرد.
رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأیید این موارد بیان کرد: «اکیپهای ما برای بررسی دقیقتر به منطقه رفتهاند تا مصالح، خاک ساختمانها و پی آنها را بررسی کنند. برآوردهای ما نشان میدهد حتی در زون خط گسل زلزله در مناطق کوئیک، سرپل ذهاب، روستای پیران یا ازگله ساختمانهایی که مقررات مهندسی، توصیههای آییننامه ۲۸۰۰ و مقررات ملی ساختمان را رعایت کردند سالم ماندند و درکمال تعجب میبینیم سرپا هستند. این نشان میدهد که اگر این مقررات جدی گرفته شود تلفات بسیار پایین میآید.» علی بیتاللهی افزود: «نوع آسیبدیدگی ساختمانها حاکی از آن است که مصالح در منطقه به خصوص از نظر کیفیت بتن بسیار پایین است. همچنین تغییر نقشه ساختمان بعد ازگرفتن پروانه توسط مالکان در تشدید تخریبها مؤثر بوده است؛ چراکه این تغییرات محاسبه شده نیست. یکسری دیگر از خسارات مربوط به دیوارهای حائل، تیغههای درون خانهها و همچنین دیوارهای جانبی است که به تیر، ستون یا سقف و کف طبقات متصل نمیشوند و بر اثر لرزش فرو میریزند.»