سرویس سبک‌زندگی جوان‌آنلاین- حجت‌الاسلام علیرضا فرهنگ (کارشناس و پژوهشگر): یکی از راه‌های کسب آرامش در زندگی، پرهیز و دوری از چشم و همچشمی است. چشم و همچشمی از اصلی‌ترین دلایل غصه خوردن و ناآرامی در زندگی است. اما چرا چشم و همچشمی ناآرامی می‌آورد؟ وقتی انسان قدر نعمت‌های زندگی خود را نداند، به چیز‌هایی که دیگران دارند، چشم می‌دوزد و حسرت آن‌ها را می‌خورد.
وقتی انسان ارزش واقعی خود را نمی‌داند و ارزش را در مسائل مادی می‌داند، همیشه به دنبال آنچه برایش ارزش تلقی می‌شود، می‌رود. پس با کمبود‌های مادی احساس ناراحتی می‌کند و از اینکه دیگران دارند و او ندارد، غصه می‌خورد. همیشه دست و پا می‌زند تا به مادیات برسد. خداوند متعال در آیه ۸۸ سوره «طه» می‌فرمایند: لا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْکَ إِلى ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ وَ لا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ اخْفِضْ جَناحَکَ لِلْمُؤْمِنین: «هرگز چشم خود را به نعمت‌هایى (مادى) که به گروه‌هایى از آن‌ها [ کفار] دادیم، میفکن! و به خاطر آنچه آن‌ها دارند، غمگین مباش! و بال (عطوفت) خود را براى مؤمنین فرود آر.»
گاهی اوقات معاشرت با افراد ثروتمند انسان را دچار طمع می‌کند و همین امر باعث می‌شود خود را مثل آنان کند و وقتی نمی‌تواند، حسرت می‌خورد که چرا من مثل او نیستم. بعضی از رسومات غلط در مجالس شادی و عروسی‌ها و حتی به‌تازگی در مراسمات عزا باعث مسابقه چشم و همچشمی می‌شود و وقتی شخص نتواند به این مرتبه برسد، احساس ناراحتی می‌کند و همین امر باعث ناآرامی او می‌شود. از دیگر عوامل چشم و همچشمی، طمع جاه و مقام است. کسانی که طمع مقام و منصب دارند، آرامش ندارند. چون می‌بینند افرادی با مقام و منصب مورد احترام هستند. او هم می‌خواهد مثل دیگران باشد و فکر می‌کند اگر در جامعه به یک مقامی رسید، پس مورد تکریم است. پس با همین کار، فکر می‌کند به آرامش می‌رسد. وقتی ریشه چشم و همچشمی را پیدا کردیم، باید با آن مبارزه کرد تا آرامش بر قلب و دل انسان حاکم و نازل شود.
از آنجا که یکی از ریشه‌های چشم و همچشمی، غفلت از نعمت‌هایی است که خداوند به انسان عطا فرموده است، پس باید به جای اینکه چشممان به داشته‌های مردم باشد، از نعمت‌هایی که خدا به ما در زندگی داده، غافل نشویم. باید صفات شکرگزاری و قناعت را در زندگی‌مان تقویت کنیم. وقتی بدانیم دنیا و مادیات از بین می‌رود و کار برای آخرت باقی می‌ماند، دیگر دنبال مادیات نرفته و غصه مادیات را نمی‌خوریم. چه خوب است در مقابل چشم و همچشمی منفی به دنبال مثبت آن باشیم. یعنی مسابقه در رسیدن به مادیات را رها و برای رسیدن به خوبی‌ها از یکدیگر سبقت بگیریم. یعنی ببینیم افراد چه خوبی‌هایی دارند ما هم همان‌ها را دنبال کنیم.
بی‌شک برای اینکه از چشم و همچشمی نجات پیدا کنیم، بهتر است در مسائل مادی به کسانی که از ما پایین‌تر هستند، نگاه کنیم و در مسائل معنوی نیز به کسانی که از ما بالاتر هستند؛ چراکه این امر باعث می‌شود چشم طمع به زندگی دیگران نداشته باشیم. از سفارش‌های هفت‌گانه پیامبر به ابوذر است که فرموده‌اند: «أَنْ أَنْظُرَ إِلَى مَنْ هُوَ دُونِی وَ لَا أَنْظُرَ إِلَى مَنْ هُوَ فَوْقِی...؛ در امور دنیا به پایین‌تر از خودم نظر کنم و به بالاتر از خود نظر ننمایم.» قطعاً آرامش هر انسانی در پرتو نگاه او به جهان و عالم هستی و اتفاقات پیرامون خود است. اگر نگاه خود را به دنیا نگاهی گذرا و موقتی ببیند، دلی راحت و آرام دارد، اما اگر همه چیزش را همین دنیا بداند، یقیناً دنیا را برای خود بزرگ دیده و به‌سختی می‌تواند در اتفاقات دنیا و دیدن آن آرامش پیدا کند.
