سرویس اجتماعی «جوان آنلاین» - بهنام صدقی: از مهمترین مسائلی که کارشناسان، جامعه شناسان، روانشناسان، صاحب نظران و آسیب شناسان اجتماعی مدام در خصوص آن هشدار میدهند، گرایش جوانان و نوجوانان به تجرد و عدم تاهل و همچنین بالا رفتن سن ازدواج است. آمار بالای تجرد در کشور نیز نگرانی را دو چندان میکند. همه میدانند معیشت و وضعیت اقتصادی از اصلیترین علتهای عدم تمایل جوانان به ازدواج است، اما دقیقتر که بنگریم متوجه میشویم که این علت چندان هم قابل قبول نیست، چرا که بسیاری از جوانان طبقات مرفه جامعه نیز تن به ازدواج نمیدهند. طی آنچه که در ادامه از نظر میگذرد تلاش شده است در گفتوگو با دکتر مجید ابهری، رفتارشناس و آسیب شناس اجتماعی، به عوامل غیر اقتصادی تجرد در جامعه ایرانی بپردازیم. مشروح همکلامی ما را با این کارشناس را در ادامه میخوانید.
آسیبهای افزایش سن تأهل
دکتر مجید ابهری، رفتارشناس و آسیبشناس مطرح کشورمان درباره تبعات ازدواج دیر هنگام به خبرنگار «جوان آنلاین» میگوید: «ازدواج یکی از مهمترین و حساسترین مراحل زندگی هر فرد بوده و برای تحقق آن غیر از بلوغ جسمانی، شرایط دیگری لازم است که اگر هر یک از آنها در مجموعه لوازم حضور نداشته باشند، نمیتوان به شادکامی و عاقبت خوش ازدواج امیدوار بود. این در حالی است که در سالهای اخیر بنا بر دلایل مختلف، فاصله بین بلوغ جسمی و ازدواج بیشتر از حد متعارف شده و همین نقصان موجب بروز و ظهور انواع آسیبهای اجتماعی و روابط نامشروع گردیده است.»
او اظهار میدارد: «همجنس گرایی، فحشای اخلاقی و جسمی و سایر انحرافات مرتبط با غریزه جنسی از جمله روابط فرا زناشویی، همباشی سیاه یا ازدواج سفید، همه و همه به خاطر عدم تمایل جوانان به ازدواج است.»
مسئولیت گریزی و ترس از فاصله گرفتن از آزادیهای دوره تجرد مهمترین دلیل تجرد
ابهری با اشاره به علل غیر اقتصادی تمایل به تجرد در بین جامعه ایرانی میگوید: «بسیاری از کارشناسان در باب علل آمار بالای تجرد در جامعه ایرانی نظریات مختلفی ارائه داده و اکثر آنان بیکاری، گرانی، مشکلات مسکن و معیشتی، پایین بودن سطح حقوق و دستمزد و بالا بودن هزینههای ازدواج و همچنین برخی مهریههای اعجاب انگیز را دلیل کاهش آمار ازدواج و ضعف گرایش جوانان به این پیوند عاطفی قلمداد کردهاند. اما مهمترین اصل رفتاری در کاهش آمار ازدواج، مسئولیت گریزی و ترس از فاصله گرفتن از آزادیهای دوره تجرد است.»
این کارشناس مسائل اجتماعی با اشاره به اینکه متاسفانه بسیاری از خانوادهها در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی حس مسئولیت پذیری را در فرزندان خود نهادینه نکرده و حتی به اندازه خرید نان یا مایحتاج منزل نیز از فرزندان خود مسئولیتی طلب نمیکنند، تصریح کرد: «مسئولیت گریزی و وظیفه ستیزی اصلیترین دلایل رفتاری گریز جوانان از ازدواج است. چرا که در اطراف همه ما جوانانی وجود دارند که علی رغم وضعیت مناسب مالی والدین و امکان حمایتهای کامل باز تمایلی به ازدواج ندارند.»
بی بند و باری و شلختگیهای فرهنگی و اجتماعی عامل دیگر تجرد
وی درباره سایر عوامل تجرد گفت: «شلختگیهای فرهنگی و اجتماعی و بیبندوباری در روابط با جنس مخالف نیز یکی دیگر از دلایل رفتاری عدم تمایل جوانان به تأهل است. با توجه به تشویق برخی از شبکههای اجتماعی به اخلاق ستیزی و باور گریزی شاهد ظهور نسلهایی با هویت جدید که ملغمهای از باورهای فرهنگی سنتی و ویژگیهای جدید امروزی است، هستیم که این موجب تاثير شگفتی بر سبك زندگی اسلامی - ايرانی داشته و موجب تخريب هويت و گسست نسلها شده و خواهد شد. متاسفانه نهادهای فرهنگی و متولیان امر نیز نهتنها کوچکترین احساس مسئولیتی در این زمینه نمیکنند بلکه با بزرگنمایی رفتارهای برخی از سلبریتیها و حمایت از این گونه اقشار سعی در تغییر الگوهای تربیتی دارند که این تحولات ساختاری تاثیر مستقیمی در همسرگزینی و تداوم زندگی جوانان دارد.»
شاهد سونامی تاسف بار گسست نسلها هستیم
دکتر مجید ابهری، رفتارشناس و آسیب شناس اجتماعی در خاتمه تاکید کرد: «باید به یک نکته اساسی اشاره کنم و آن اینکه بین برخی از فرزندان و والدین شاهد سونامی تاسف بار گسست نسلها هستیم. تقابل رفتاری برخی از جوانان با والدین در گزینش دوست و سپس همسر باعث شده تا والدین به خود اجازه ندهند تا در مورد ازدواج با فرزندان خود حتی صحبت کنند. آنها برخلاف میل قلبی و باطنی به برخی رفتارهای فرزند خود رضایت میدهند و همین تسلیم شدن موجب عمیقتر شدن شکاف فکری بین نسلها شده و معیارهای همسرگزینی و ازدواج ساده را دچار تغییرات بنیادین میکند. توجه به ظاهر، وضعیت مادی، مدل خودرو و عنوان تحصیلی اصلیترین معیارها در همسریابی است. هزینهی طاقت فرسای ازدواج که بعضی اوقات تا بیش از ۱۰۰ میلیون تومان میرسد باعث وحشت جوانان از پیوند زناشویی شده است. هر چه قدر به تعداد این علتها افزوده شود، باید منتظر پیری جمعیت، ظهور خانوادههای هستهای، بروز و ظهور خانواده تک هستهای و طلاقهای عاطفی باشیم که در این صورت فرهنگ و ارزشها اصلیترین بازندههای این جدال نابرابر خواهند بود.»