خبر فوری! از سال ۹۸ بیمه به جای خودرو به راننده تعلق میگیرد. این موضوع را چند روز پیش رئیس کل بیمه مرکزی بیان کرد. با این توجیه که بسیاری از رانندهها هستند که با خودروهای ارزان قیمت خوب رانندگی میکنند و کمترین تخلف را دارند، اما برخی از افراد با خودروهای گرانقیمت بد رانندگی میکنند و افراد پرخطر محسوب میشوند، لذا رانندههایی که رانندگی بهتری دارند هزینه کمتری برای بیمه شخص ثالث پرداخت خواهند کرد. مصوبهای که با اجرایی شدن آن، بعد از فروش خودرو بیمه نزد راننده خواهد ماند و خریدار از بیمه خودرو قبلی خود استفاده خواهد کرد. این موضوع طی چند روز اخیر باعث طرح سؤالات بیشماری شد. از جمله اینکه آیا کسی که ۱۰ خودرو دارد کافی است تنها یک حق بیمه پرداخت کند یا در خانوادهای که سه نفر از یک خودرو استفاده میکنند، باید هر کدام جداگانه حق بیمه پرداخت کنند؟! و سایر مواردی که این مصوبه را خلاف روح قانون، به ضرر قشر ضعیف و البته دارای اشکال میداند. هرچند گفته شده این طرح قرار است به صورت آزمایشی در سال ۹۸ اجرا شود، ولی حادثه، مرگ و میر جادهای و معلولیت و جبران خسارت، چیزهایی نیستند که بشود با آنها آزمایشی برخورد کرد!
غلامرضا سلیمانی، رئیس کل بیمه مرکزی اعلام کرده است که «طبق قانون برنامه ششم توسعه و با توجه به پرخطر و کم خطر بودن راننده، از سال آینده بیمه شخص ثالث به جای خودرو به راننده تعلق خواهد گرفت.» در این طرح بیمه شخص ثالث از خودرو محور به راننده محور تغییر پیدا میکند و هر شخصی که گواهینامه دارد، باید بیمه هم باشد. اظهارات صریح رئیس کل بیمه مرکزی درباره «راننده محور» کردن صدور بیمهنامههای شخص ثالث، ابهاماتی را ایجاد کرد که ارزیابان بیمه با در نظر گرفتن قوانین و شرایط موجود به تشریح آن پرداختند.
هر ایرانی یک بیمه شخص ثالث
با این تصمیم اگر فردی یک خودرو داشته باشد فقط خود میتواند از این خودرو استفاده کند و دیگر اعضای خانواده نمیتوانند استفاده کنند چراکه آنها هم باید خود را جداگانه بیمه شخص ثالث کنند. یعنی ظاهراً از سال آینده باید یک خانواده چهار نفره که از یک بیمه استفاده میکردند برای استفاده از خودرو مشترکشان هزینه چهار بیمه را بپردازند. آیا با شرایط اقتصادی موجود، مردم توان مالی پرداخت چنین هزینهای را دارند؟! از جمله ابهامات این تصمیم با تکیه بر این موضوع بود که یکی از عوامل مهم تعیین حق بیمه، میزان استفاده از خودرو است، حالا موردی را در نظر بگیرید که دو راننده ساعتها از خودرو استفاده میکنند، در این مورد باید چندین برابر حق بیمه را پرداخت کنند! افزون بر این تکلیف این موضوع در خصوص خودروهای سازمانی چگونه است؟ آیا اصلاً چنین مصوبهای برای خودروهای سازمانی و حمل و نقل عمومی قابل اعمال است؟ یکی از نکات قابل اهمیت در اینباره سکوت بیمهگذاران بود. به گفته حاجی اشرفی، کارشناس صنعت بیمه تعیین حق بیمههای وسایل نقلیه با کاربریهای مختلف و تخفیفات ناشی از عدم خسارتها و جرایم ناشی از خسارتها به بیمه مرکزی ایران واگذار شده است. بیمه مرکزی در ماههای قبل تخفیفات ۱۰ درصدی عدم خسارت را به ۵ در صد تقلیل داد و انواع جرایم ناشی از تصادفات را نیز مشخص و مازاد حق بیمه خودروهای با کاربری مختلف را نیز اعلام کرد، بهرغم اینکه موجب گرانتر شدن نرخها شد، اما به دلیل اینکه از تکالیف مقرره قانونی و بر خودرومحوری استوار بود، شاهد سکوت بیمهگذاران بودیم.
قانون و بیمه شخص ثالث
موارد فوق در حالی است که در هیچ جای قانون بیمه شخص ثالث درباره «راننده محوری» بحثی نشده است. به گفته کارشناسان صنعت بیمهای کشور بر اساس قانون اخیر و شرایط و عوامل بهوجود آورنده حوادث رانندگی از جمیع جهات در ایران، راننده محوری نمودن این موضوع (تحت هر استدلال و توجیه) امکانپذیر نیست و حتی تعمیم تخفیفات و جرایم به جنسیت و سن رانندگان هم از این منظر با توجه به روح قانون مصوب امکانپذیر نخواهد بود. به هر حال آنچه قرار است آزمایشی در سال ۹۸ اجرا شود، ابهامات فراوانی دارد. اما آنچه مشخص است این است که جبران خسارت در حوادث و پرداخت دیه و مسائلی از این دست موضوعی نیست که بتوان آن را با آزمون و خطا پیش برد، آن هم در شرایط کنونی اقتصادی.