سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: عربستان سعودی بعد از آنکه در رقابت با کشوری مانند قطر در ایجاد رسانه قدرتمند بینالمللی شکست خورد، سیاست جدیدی را در پی گرفت و آن سرمایهگذاری بر روی رسانهها بود.
سعودیها بخشی از روزنامههای ایندیپندنت و ایوینینگ استاندارد را خریداری کرده و در لندن شبکه تلویزیونی فارسیزبان ضدایرانی «ایران اینترنشنال» را راهاندازی کردند.
هشدار دیرهنگام
جرمی رایت، وزیر فرهنگ دولت ترزا می، در آخرین روزهای فعالیت کابینه انگلیس، در بیانیهای از تاثیر سرمایهگذاری سعودیها بر رسانههای انگلیسی اظهار نگرانی کرد.
این خبر در اکثر رسانههای مهم انگلیس بازتاب داشت ولی BBC فارسی کوچکترین اشارهای به نگرانیها از حضور سعودیها در بخش رسانهای انگلیس نداشت!
«دو شرکت «لبدف» و «ایندیپندنت دیجیتال نیوزاند مدیا» که به ترتیب روزنامههای «ایوینینگ استاندارد» و «ایندیپندنت» را تحت مالکیت دارند، روز پنجشنبه از «جرمی رایت» وزیر فرهنگ، رسانه و ورزش انگلیس نامهای دریافت کردهاند که در آن از اثرگذاری احتمالی سرمایهگذاری سعودیها بر استقلال این رسانهها، ابراز نگرانی شده است. رایت در این نامه با یادآوری لزوم حفظ استقلال رأی در مطالب تولیدی این دو روزنامه عنوان کرده که این معامله ممکن است منافع عمومی را با ریسک مواجه کند.
نشریه «فایننشال تایمز» چند ماه پیش گزارش کرد یک سرمایهگذار سعودی به نام «سلطان محمد عبدالجدایل» ۳۰ درصد از سهام هلدینگ لبدف را خریده است. همچنین گزارش شده است او ۳۰ درصد از سهام ایندیپندنت را نیز به تملک خود درآورده است.
انتشار این گزارشها موجب شد تا برخی از منتقدان عنوان کنند که عربستان سعودی در تلاش است با خرید سهام رسانهها، بر خروجی آنها اثر بگذارد.
سی ان ان در این باره مینویسد: «رایت به مسئولان ایندیپندنت و ایوینینگ استاندارد تا نیمه ماه آینده میلادی فرصت داده تا به نامه او پاسخ دهند. پس از این تاریخ، دولت انگلیس در مورد اینکه آیا لازم است در این معامله مداخله کند یا نه تصمیم میگیرد. در صورت مداخله دولت «آفکام» به عنوان نهاد ناظر رسانهها در انگلیس باید این قراردادهای رسانهای را مورد بررسی قرار دهد و مشخص کند که آیا آنها در تضاد با منافع عمومی هستند یا نه.»
سرمایهگذاری سعودی روی رسانههای ضررده!
ابراز نگرانی از سرمایهگذاری عربستان در روزنامههای انگلیسی، بازتابهای زیادی را در رسانههای معتبر این کشور داشته است.
گاردین در گزارشی با عنوان «اوینینگ استاندارد و ایندیپندنت میتوانند با بازجویی درباره سرمایهگذاری عربستان سعودی مواجه شوند» به موضوع فروش ۳۰ درصد از سهام این دو روزنامه به یک سرمایهگذار عربستانی پرداخته است.
در این گزارش، علت واگذاری بخشی از سهام اوینینگ استاندارد به سرمایهگذار عربستانی، مشکلات مالی این روزنامه عنوان شده که آن را در آستانه فروپاشی قرار داده بود و اکنون با ورود سعودیها با این نگرانی روبهرو شده که سرمایهگذارها مسائلی را مطرح کنند که باعث لطمه خوردن به استقلال خبررسانی شود.
افکار عمومی انگلیس مدتهاست به دلیل جنگافروزی عربستان سعودی در یمن و قتل جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد دولت عربستان، دیدگاه منفی نسبت به همکاری دولت این کشور و آل سعود دارد، با این حال پولهای نفتی سعودیها هنوز با استقبال خوبی از سوی رسانههای انگلیسی روبهرو میشود.
ولع میلیاردرهای سعودی برای خرید و سرمایهگذاری در رسانهها
«سلطان محمد أبو الجدایل» بانکدار میلیاردر سعودی است که با سرمایهگذاری در روزنامههای انگلیسی به چهرهای مشهور تبدیل شده است.
گفته شده ابوالجدایل، برای خرید ایندیپندنت حداقل ۳۰ میلیون پوند هزینه کرده است. در مقابل این سرمایهگذاری سنگین، ایندیپندنت نیز تعهداتی را به طرف سعودی داده است.
«تسنیم» به نقل از پایگاه خبری پالسی دایجست، مینویسد: «در پی تمرکز «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی برای تسلط بر رسانههای عربی تحت مالکیت عربستان سعودی در چارچوب حمله علیه فساد و بلوکه کردن اموال، گروه تحقیقات و بازاریابی عربستان از توافق با روزنامه ایندیپندنت انگلیس برای ارائه خدمات به زبانهای مختلف کردی، ترکی، فارسی و عربی خبر داد. قرار است بخش زیادی از محتوای این برنامههای خبری از سوی روزنامهنگاران سعودی در لندن، اسلام آباد، استانبول و نیویورک انجام شود و ایندیپندنت فقط در سطح مقالاتی که از سایت آن به انگلیسی ترجمه میشود، مشارکت خواهد داشت.»
«سلطان محمد أبو الجدایل» بانکدار سعودی تنها وابسته به خاندان آل سعود نیست که به عنوان سرمایهگذار رسانهای سر از لندن در میآورد. «عادل عبدالکریم» مالک ۷۵ درصد از سهام شرکت
«global media circulating limited» است که شبکه تلویزیونی فارسیزبان «ایران اینترنشنال» را راهاندازی کرده است؛ شبکهای که گفته میشود با بودجه ۲۵۰ میلیون دلاری راهاندازی شده و هدف اصلی وی تفرقهافکنی و ایجاد اختلاف در داخل ایران است.
با راهاندازی شبکه «الجزیره» از سوی قطر در اواسط دهه ۹۰ میلادی، عربستان سعودی تلاش خود را برای ایجاد رسانهای مشابه و رقیب با الجزیره آغاز کرد؛ اتفاقی که با وجود سرمایهگذاری سنگین سعودیها به نتیجه نرسید.
«در سال ۲۰۱۵ اسنادی که از منابع دیپلماتیک سعودی درز کرد حاکی از این بود که عربستان در تلاش برای به دست آوردن پوشش مثبت رسانهای از خود در رسانههای اروپا، خاورمیانه و آفریقاست»؛ سیاستی که میتوان نتایج آن را در سکوت رسانههای غربی در مقابل فجایع سعودیها در یمن و حمایت آنها از گروههای تکفیری مشاهده کرد.
عربستان همچنین با استفاده از رسانه تازه تاسیس «ایران اینترنشنال» و به کارگیری کارکنان ایرانی رسانههایی مانند «بی بیسی» کارزاری رسانهای را علیه ایران رقم زده است.
تلویزیون «ایران اینترنشنال» آشکارا از گروههای تروریستی ضدایرانی حمایت کرده است و در نهایت با شکایت ایران به «آفکام» (سازمان تنظیمکننده مقررات رسانهای بریتانیا) مواجه شد؛ شکایتی که هنوز به نتیجه نرسیده است.