به گزارش جوان آنلاین به نقل از روابط عمومی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، این نشست با حضور دکتر علیمحمد بشارتی از مبارزان و انقلابیون دوران پهلوی و وزیر سابق کشور، آقای نعمت کریمی پژوهشگر تاریخ معاصر، بیژن مقدم مدیر این مجموعه و جمع دیگری از علاقه مندان، پژوهشگران و کارشناسان برگزار شد.
در ابتدای این نشست بیژن مقدم، مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران درخصوص لزوم برگزاری نشست نیاوران گفت: هدف ما بحث درباره مسائل و مباحث تاریخی است که تقریبا پیوندی با مسائل روز نیز دارند. مرور کردن اتفاقات گذشته برای ما فوایدی دارد. تغییر نسلها از طرفی و اتفاقاتی که در فضای رسانهای با تحریف تاریخ در حال رخ دادن است از سوی دیگر وظیفه ما برای ارایه روایت درست از تاریخ توسط پژوهشگران و شاهدان عینی وقایع را دوچندان میکند.
دکتر علیمحمد بشارتی از مبارزان و انقلابیون دوران پهلوی در این نشست اظهار داشت: حکومت کردن بسیار سخت است، میتوان از دور انتقاد کرد، اما به دلیل اینکه ملزومات زیادی نیاز است متوجه میشویم که حکومت کردن بسیار سخت است؛ و از جمله موارد لازم و واجب در هر حکومتی برخورداری از دستگاه اطلاعاتی است و در اسناد اسلامی مدارک زیادی از کارهای اطلاعاتی پیامبر وجود دارد.
او توضیح داد: محمدرضا پهلوی برای حکومت خود تمامی ابزار و لوازم را داشت، اما یک چیز بسیار مهم نداشت و آن هم سواد کافی بود. در خاطرات فرح آمده است که محمدرضا از طفولیت به سوییس رفت و با پولهای بسیار زیاد پدرش رضا کلاسی را گذراند و بعد وارد دانشگاه افسری شد. هیچکس ندیده او، اشرف، شمس، رضاخان و تاج الملوک درس خوانده باشند و هیچکس محمد رضا را هنگام مطالعه ندیده است
همچنین در خاطرات فردوست آمده رضاشاه پس از تبعید ماهی یک نامه برای محمدرضا مینوشت، اما چون سواد نداشت پایین نامه برای امضا رضا را نقاشی میکرد.
او با بیان اینکه حکومت به دو ابزار مهم و اساسی نیاز دارد، اولین آن ابزار ایجاد حکومت و دیگری ابزاری است که موجب ماندگاری حکومت شود گفت: ابزار ایجاد حکومت فداکاری، زندان، کشته شدن و ... میباشند، اما ابزاری که موجب پایداری حکومت باشد در راس آن دشمن شناسی مطرح است.
بشارتی ادامه داد: ساواک سازمانی برای انجام کارهایی بود که قبلا شهربانی انجام میداد، اما شهربانی اطلاعات گستردهای نداشت و برای پدیدههایی که از سال ۱۳۴۰ به بعد شکل گرفتند نیاز به تشکیل سازمانی بود؛ از اینرو به پیشنهاد امریکا سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) شکل گرفت.
او افزود: به رغم آنکه ساواک اطلاعات زیادی داشت و تبلیغات گستردهای میکردند که در همه جا حضور دارد، اما به ساواک اکتفا نکردند و کمیته مشترک ضد خرابکاری را که مکمل کارهای اطلاعاتی ساواک بود به توصیه اسرائیل ایجاد کردند.
این مبارز انقلابی دوران پهلوی با بیان اینکه در دوران بازداشت ۵ ناخن مرا زیر شکنجه کشیدند افزود:مقام معظم رهبری ۸ ماه در بازداشتگاه کمیته مشترک ضد خرابکاری (موزه عبرت حاضر) بودند که در این مدت حتی یک بارهم به ایشان اجازه استحمام ندادند.
بشارتی تصریح کرد: به رغم تشکیل ساواک و حمایتهای همه جانبه امریکا و اسراییل از شاه این رژیم پایدار نماند، چراکه این رژیم ریشههای مردمی نداشت. او افزود: هویتی به نام ایران وجود دارد که از همسایههای خود بسیار بالاتر است و در بسیاری زمینهها جزو برترینها در دنیا هستیم. به رغم تحریمهای ۴۴ ساله و به خصوص جنگ ۸ ساله پیشرفتهای بسیار فوق العادهای کرده ایم که باید قدر خود را بدانیم و به ایرانی بودن خود افتخار کرده و ببالیم.
او اظهار داشت: در کشورهای غربی حکومتها بر مبنای شایستگی تشکیل نمیشوند بلکه یک حزبی فعالیت کرده و طرفداران آن حزب به شخص مورد نظرشان رای داده و بالا میآید و حکومت را به دست میگیرند.
وزیر سابق کشور گفت: خانواده پهلوی هیچیک سواد نداشتند. رضاشاه در ابتدا در تهران خاک قالی خانه مردم را میتکاند، بعد پاسبان سفارتخانهها میشود و این فرد با حمایت انگلیس و کودتا شاه ایران میشود.
این خانواده سه ویژگی بارز فساد شدید جنسی، پول¬پرستی و فساد شدید در مواد مخدر داشتند و ۵۷ سال بر کشور حکومت کردند.
او گفت: در خاطرات فرح آمده ساواک در پیش بینی انقلاب ایران ناتوان بود، آنان تخصصشان بر دار و درفش و شکنجه افراد در حد مرگ به دلیل خواندن یک اعلامیه و یا گوش دادن به رادیوی خارجی بود.
او توضیح داد: اطلاعات برای کشورها لازم است، اما هدف آن پاسداری از شاهی است که فاسد میباشد یا پاسداری از ارزشهای اخلاقی یک کشور و یک انقلاب بزرگ است.
این زندانی سیاسی رژیم ستمشاهی ادامه داد: در زمان شاه به دلیل آنکه دانشجویان انقلابی بودند به تعداد بسیار کم پذیرش انجام میشد و مانند رشته پزشکی، حال آنکه به دلیل نبود پزشک داخلی مجبور بودند پزشکانی از کشورهایی همچون فیلیپین، پاکستان و هند به ایران بیاورند که با مترجمانی درکنار خود طبابت میکردند و این نوع طبابت از نظر حرفهای جای بسی تامل دارد.
او افزود: فرح در خاطراتش میگوید من با وطن دوستی مخالفم؛ و در جایی دیگر میگوید ما ۷ میلیارد دلار در سال ۱۳۵۶ به ایتالیا، انگلیس و فرانسه دادیم. درحالی که حقوق یک معلم ۵۰۰ تومان بود. (۱)
نعمت کریمی پژوهشگر تاریخ معاصر نیز در ادامه درخصوص راستی آزمایی اسناد و مدارک مربوط به سیستم امنیت کشور (ساواک) توضیح داد: اسناد بسیار زیاد، بکر و مستندی در کشور وجود دارد و بخشی از این اسناد مبارزین و زندانیان و در واقع شاهدان عینی و زنده هستند که متن بازجوییهای آنها و دستنوشته هایشان نیز موجود میباشد که این اسناد طی سالیان گذشته به دلیل فشارهایی که بر کشور پس از انقلاب، در دوران جنگ تحمیلی و پس از آن تحریمها وارد شده مورد غفلت قرار گرفته اند؛ اما به رغم اینها چندین جلد کتاب مستند نیز چاپ شده که مرجع خوبی میتوانند باشند.
او ادامه داد: رژیم پهلوی کودتا در کودتا بود. در کتاب مجلس پنجم و ششم اسنادی گردآوری شده که مربوط به دوره رضاخان هستند و از دربار جمع آوری شده و مورد تایید اساتید تاریخی میباشند. به عنوان مثال اسنادی در این کتاب آورده شده که نشان میدهد تمامی روسای نظامی کشور به جز اصفهان به رضاخان نامه نوشته اند که درقبال دریافت مبلغی پول او را در انتخابات نفر اول کشور میکنند.
این پژوهشگر تاریخ معاصر با بیان اینکه درمورد تشکیل ساواک ۲ نظریه وجود دارد توضیح داد: اولین آن قانون مربوط به تشکیل ساواک است که زیرمجموعه نخست وزیری تشکیل و رییس آن معاون نخست وزیر خواهد بود. در مفاد این قانون به صراحت آمده که ساواک برای حفظ سلطنت (غیرقانونی) تشکیل شده است. او با توضیح درخصوص نظریه دوم ادامه داد: پس از جنگ جهانی دوم شوروی به خاطر شعارهایش جهت حمایت از کارگران برسر زبانها بود، امریکاییها هم که پیروز جنگ بودند به این نتیجه رسیده بودند که اگر دیر بجنبند شوروی تمام کشورهای آسیایی را میبلعد؛ به همین خاطر جهت ایجاد کمربند امنیتی دور شوروی اصل ۴ ترومن را بوجود آوردند که کمکهای بلاعوضی بود که به کشورهای کمربندی میدادند تا با نفوذ شوروی مقابله کنند. او افزود: برای ایران نیز بلافاصله پس از کودتا اصل ۴ ترومن عملی شد و تمامی سازمانهای ما ساخته و پرداخته آنها شد و در همه جا ورود کردند. آنها میخواستند در بلوک امریکاییها ایران قوی باشد. با ترجمه اسناد مشخص شد که استراتژی شاهنشاهی ایران منطبق بر استراتژی امریکا بود.
او توضیح داد: هنگام تشکیل ساواک سازمانهای امنیتی دیگر همچون شهربانی، رکن ۲ و وزارت جنگ در کشور وجود داشتند. سازمانهای شبه اطلاعاتی همچون کوک (کوک تا زمان پیروزی انقلاب هم فعالیت میکرد) و چند سازمان دیگر نیز فعالیت میکردند. ولی با وجود این سیستمهای امنیتی و اطلاعاتی، ساواک فقط برای حفظ سلطنت با ۱۰ اداره تشکیل شد که تنها اداره سوم آن فعالیت میکرد و وظیفه آن مقابله با افرادی بود که مخالف استبداد و سلطنت بودند. کریمی اظهار داشت: رژیم پهلوی هنگامی که اسناد خود را تشکیل میداد هیچگاه فکر نمیکرد که روزی سقوط کند، از اینرو تمامی اسناد به صورت طبقه بندی تهیه و نگهداری میشدند و همین اسناد پس از انقلاب و در زمان حاضر نیز قابل استناد جهت نشان دادن جنایات هستند.
او با بیان اینکه در زمان حاضر جنگ، جنگ شناختی است وبرای جوانها و نوجوانها باید مسایل را تبیین کرد ادامه داد: تفاوت دستگاه اطلاعاتی ساواک با دستگاه اطلاعاتی حاضر کشور در چند چیز است؛ اولین آن مشروعیت است که ساواک غیر مشروع و وزارت اطلاعات کنونی مشروع میباشد. او گفت: دومین مورد این است که ساواک وابسته به دیگران است و ۵ سرویس اطلاعاتی شبانه روز با آنها کار میکردند و ماموران ساواک دورههای خود را زیر نظر اساتید امریکایی، انگلیسی و اسرائیلی میگذراندند و به همین دلیل تمامی ترفندهای امنیتی ما را بیگانگان میدانستند، اما دستگاه اطلاعاتی حاضر خودبنیاد میباشد و متکی به جوانان داخل کشور بوده و شگردها متعلق به خودمان است و هیچ بیگانهای از آن خبر ندارد.
او افزود: سومین مورد اینکه ساواک بدون ضابطه و قانون و بازجوها افرادی لاابالی و غیر منزه بودند، حال آنکه در دستگاه امنیت کنونی ضابطه شرع حاکم است و پاکی و اصول اخلاقی و عمل کردن بر اساس ضوابط و دستورالعملها که بر مبنای شرع، قانون اساسی و اخلاق تدوین شده اند حرف اول را میزند. کریمی گفت: برخی برگههای بازجویی به دست آمده از انقلابیون و ساواک نشان میدهد که انتهای صفحات رد خون است. این خون انگشتان فرد تحت شکنجه و بازجویی است که صفحات را ورق زده است.
او با اشاره به تفاوت دیگر دستگاه اطلاعات کشور پیش و پس از انقلاب اسلامی خاطر نشان کرد: دستگاه ساواک فاقد عملکرد حرفهای بودند و به تفتیش عقاید میپرداختند، اما دستگاه حاضر براساس اصول تدوین شده شرعی و قانونی عمل مینماید.
کریمی درباره دلایل و چرایی رونمایی از پرویز ثایتی چهره بلندپایه ساواک بعد از چهار دهه انزوا گفت: نقش ثابتی در افزایش خشونت ساواک در برخورد با جریانهای سیاسی قبل از انقلاب بویژه نیروهای انقلابی کاملا روشن است و او به جهت وابستگی به اسراییل و همچنین پیروی از فرقه ضاله بهاییت به خوبی شیوههای بازجویی موساد را در مواجه زندانیان به مرحله اجرا در میآورد و البته هم ساواک و هم شاه و دیگر دستگاههای اطلاعاتی نیروهای بیگانه از این مساله غافل بودند که موج اسلام خواهی ملت ایران به رهبری امام خمینی از چنان وسعت و فراگیری برخوردار است که هر گونه شدت عمل در برخورد با انقلابیون باعث اوج گیری مخالفت با نظام شاهنشاهی میشود.
وی تصریح کرد: در مورد نقش پرویز ثابتی در ساواک و همچنین خشونتهایی که در دوره او نسبت به زندانیان سیاسی اعمال میشد البته میتوان ساعتها صحبت کرد و مجموعه مصائب و سختیهایی که انقلابیون بازداشت شده در این دوره متحمل شدند آن قدر زیاد است که باید جلسات متعددی را برای شرح این اتفاقات اختصاص داد و البته برخی از آنها هم ناگفتنی است، اما در مجموع باید گفت برغم همه صحبتهایی که در مورد اهمیت نقش اجرایی ثابتی در ساواک مطرح میشود و در جای خود درست است، اما باید بگویم که در مورد برخی تعابیر از جمله اینکه او مغز متفکر ساواک بوده موافق نیستم و معتقدم که او از توان فکری و درایت بالایی برخوردار نبوده است.