مجوزهای کسبوکار نقش مهمی در تنظیم فعالیتهای اقتصادی و اطمینان از انطباق با الزامات قانونی دارد، این در حالی است که در ایران روند اخذ جواز کسب به یک مانع بزرگ برای تولید تبدیل شده است. با وجود معرفی سیستمهای الکترونیکی برای صدور مجوز، پیچیدگیها و چالشها همچنان وجود دارد. صدور الکترونیکی مجوزها به منظور سادهسازی فرایند صدور مجوز و تسهیل فضای کسبوکار در ایران بود که از اسفند ۱۴۰۰ و با شیوع همهگیری کرونا کلید خورده بود، با این حال، انتقال صرف به یک سیستم الکترونیکی برای رسیدگی به مسائل اساسی صدور مجوزها کافی نبوده است. نبود پورتال و درگاه تخصصی متمرکز برای صدور مجوزها مانع اثربخشی صدور مجوز الکترونیکی شده است. در عوض، چندین پورتال و پلتفرم و درگاه تخصصی برای هر وزارتخانه هنوز هم وجود دارد که منجر به سردرگمی و ناکارآمدی تسهیل صدور مجوزها شده است.
با وجود در دسترس بودن مجوز الکترونیکی، کسبوکارها در ایران هنوز با فرایندهای پیچیده و زمانبری روبهرو هستند. وجود کاغذبازی و پیچیدگیهای اداری به تأخیر و ناامیدی کارآفرینان کمک میکند. فقدان ساختار منظم و یکپارچه در سیستم صدور مجوز به مشکلات میافزاید، زیرا کسبوکارها باید از طریق مراجع و الزامات متعددی برای دریافت مجوزهای لازم عبور کنند. این تشریفات اداری بوروکراسی سهولت انجام تجارت را با مشکل مواجه و بهرهوری را خفه میکند. موضوع مهم دیگر تداوم انحصار در بخشهای خاص است که چشمانداز صدور مجوز را پیچیدهتر میکند. وجود رویههای انحصاری رقابت را محدود میکند، نوآوری را کاهش میدهد و رشد شرکتهای کوچک و متوسط (SMEs) را تضعیف میکند. این انحصارها اغلب از برخورد ترجیحی مقامات صدور مجوز برخوردار میشوند و ماهیت خودسرانه فرایند صدور مجوز را تشدید میکنند. فقدان شفافیت و رفتار منصفانه، زمینه بازی نابرابر ایجاد و سرمایهگذاران بالقوه را دلسرد میکند و مانع از توسعه اقتصادی میشود.
برای غلبه بر پیچیدگیهای مرتبط با مجوزهای کسبوکار در ایران، ایجاد ساختار منظم و یکپارچه مجوز بسیار مهم است. این امر مستلزم ادغام پورتالهای مختلف صدور مجوز در یک پلت فرم متمرکز است و فرایندی استاندارد و شفاف را تضمین میکند. چنین سیستمی دستورالعملهای روشنی را ارائه میکند و سردرگمی را از بین میبرد، بار مشاغل را کاهش میدهد و مراحل صدور مجوز را تسریع میکند. با وجود تداوم مشکلات مردم در اخذ مجوز حتی با قانون تسهیل صدور مجوزها، مسئله دویدن مردم به دنبال اخذ مجوز حل نشده است و فقط از این راهرو به آن راهرو، جای خود را به دویدن مردم از این سامانه الکترونیکی به آن سامانه الکترونیکی داده که مشکلات فراوانی را نیز برای مردم ایجاد کرده است. درگاه ملی مجوزها که قرار بود به یک اصل مهم در زمینه صدور مجوزها تبدیل شود، با رویکرد غلط وزارت اقتصاد، به یک درگاه فانتزی و ناکارآمد تبدیل شده که تنها شمارش را خوب بلد است و هیچ کمکی به سادهسازی فرایندها و حذف انحصارات و رفتارهای خودسرانه دستگاهها در سامانه تخصصی نخواهد کرد، از همین رو باید سازوکار صدور مجوزها ذیل درگاه تخصصی واحد مجوزها انجام گیرد تا به معنای واقعی کلمه امکان تسهیل فضای کسبوکار ایجاد شود!