جوان آنلاین: بحث ریشههای موسیقی مقامی عرب و ارتباط آن با موسیقی ایرانی چیزی نیست که قابل انکار باشد. در حقیقت ما باید بپذیریم بسیاری از الحان و نغمات عربی موجود که به لحاظ اسم هم ایرانی و فارسی هستند، آبشخور اصلی آنها ایران بود ولی در طول زمان تغییراتی پیدا کرده و با ذائقه عربی عجین شده و شکل جدیدی پیدا کردهاند که الان با شکل موجود قدیمی موسیقی ایرانی کاملاً متفاوت است.
به عنوان مثال، مقام حجاز عرب که ما هم در گوشههای ابوعطا چیزی به نام حجاز داریم، کاملاً با حجاز در الحان ایرانی متفاوت است، ولی این اسم باقی مانده است. همچنین مقام ماهور که اسم فارسی است با آن چیزی که در موسیقی عرب وجود دارد، مشابهتهایی دارد، ولی از نظر محتوا کاملاً متفاوت است.
تنها مقامی که بین نغمات فارسی و عربی مشترک است و هنوز اسم و محتوای آن یکسان باقی مانده است، همان سگا (سهگاه) است که کماکان فضای موسیقی ایرانی در آن کاملاً مشاهده میشود، ولی بیشتر این چیزی که در تلاوت قرآن مورد استفاده قرار میگیرد، کاملاً مستقل از موسیقی ایرانی است و امکان استفاده مستقیم از الحان و گوشههای ایرانی در تلاوت قرآن در حال حاضر وجود ندارد. مگر اینکه به شکلی اینها تغییر کند که با آن بخش تجوید و ضرورتهای متن که در تجوید قرآن مطرح است، مطابقت یابد، یعنی به شکلی این الحان فارسی عربیزه شود.
فکر نمیکنم الان کسی باشد که بتواند قرآن را با تجوید کامل عربی با ردیفهای فارسی بخواند. به هر حال کششهایی در موسیقی فارسی وجود دارد که با اصل تجوید در تضاد قرار میگیرد. این است که میگوییم استفاده مستقیم از الحان فارسی وجود ندارد، مگر اینکه تغییراتی روی اینها صورت گیرد.
استاد صوت و قرائت قرآن کریم