جوان آنلاین: در شرایطی که عنوان می‌شود بسیاری از مناطق خوزستان درگیر محرومیت‌هاست، اما این استان رتبه سوم صادرات و رتبه دوم حجم واردات کالا را در کشور دارد و همین موضوع بیانگر توانمندی‌های خوزستان برای درآمدزایی و ایجاد اشتغال است. با این حال، مشکلات بانک‌ها، مالیات و بیمه در این نقطه از ایران هم مشهود است و با اینکه خوزستان در رتبه‌بندی بانک‌ها برای سپرده‌گذاری سوم است، اما در پرداخت تسهیلات ۲۸ یا ۲۹ است. حال باید پرسید در استانی که دارای صنایع مادر و بزرگ بوده و تولیدکنندگان سرشناس و صاحب‌نامی دارد و محصولاتش را با استاندارد‌های جهانی تولید می‌کند، چرا متولی خاصی جهت مدیریت امور صادرات غیر نفتی ندارد.
خوزستان با داشتن هفت بندر و دو مرز زمینی تجاری یکی از استان‌های استراتژیک کشور در حوزه تجارت، صادرات و واردات به شمار می‌آید. میزان صادرات کالای غیرنفتی از خوزستان در سال گذشته معادل ۱۷ میلیون و ۵۵۰ هزار تن به ارزش ۶ میلیارد و ۵۸۴ میلیون دلار بوده است.
بر اساس آمار، میانگین ارزش هر تن کالای صادراتی از استان ۲۶۲دلار و میانگین ارزش هر تن کالای وارداتی ۶۱۱ دلار ثبت شده و عمده صادرات خوزستان متعلق به دستگاه‌های دولتی یا صادرکنندگانی است که طی سال‌های اخیر در این زمینه فعالیت می‌کردند. با این حال هنوز حجم قابل توجهی از ظرفیت‌ها مغفول مانده و کسی نیست در این شرایط مناسب از داشته‌ها استفاده کند.
شاید یکی از دلایل بی‌توجهی به بحث صادرات در خوزستان این باشد که هنوز مردم با صادرات آشنا نیستند. بر همین اساس ضروری است تا دولت درخصوص آموزش صادرات به همه اقشار جامعه در راستای ارزآوری و اشتغالزایی اقدامات کوتاه مدت و اصولی انجام دهد. آنطور که مدیرکل صمت استان خوزستان می‌گوید: «عمده کالا‌های صادراتی از این منطقه محصولات پتروشیمی از جمله پلی اتیلن، پلی پروپیلن سبک و سنگین، میعانات گازی، کلر، کلراید، بنزین و محصولات کشاورزی، صنایع فلزی، صنایع معدنی از جمله سیمان، گچ، آهک و سنگ‌های ساختمانی و محصولات صنفی شامل لوازم خانگی و قطعات صنعتی است.»
حمیدرضا فلاح با اشاره به کشور‌های هدف و با بیان اینکه عمده صادرات به کشور‌های عراق، امارات، چین، هند، روسیه و اروپای شرقی صورت می‌گیرد، ادامه می‌دهد: «در مدت پنج ماهه امسال ۴/۵ میلیون تن کالا به ارزش ۳/۳ میلیارد دلار واردات از مرز‌های استان انجام شد که نسبت به مدت مشابه پارسال از نظر وزنی ۱۳درصد کاهش و از نظر ارزشی نیز ۱۲درصد روند کاهش داشته است.»
به گفته این مسئول، عمده واردات از بندر امام (ره) صورت می‌گیرد که کالا‌هایی مانند خوراک دام، دانه‌های روغنی، جو، گندم، ذرت، سویا، روغن خام، و پالم را در برمی‌گیرد. فلاح تصریح می‌کند: «واردات از بندر امام (ره) به میزان ۹/۲ میلیارد دلار، بندر خرمشهر ۲۷۶ میلیون دلار و بندر آبادان ۱۱ میلیون دلار بوده و حجم تجارت خارجی استان در مدت پنج ماهه امسال معادل ۶/۵ میلیارد دلار به وزن ۱۴ میلیون تن است که ۱۵ درصد تجارت خارجی کشور را شامل می‌شود.»
مرز‌ها متولی ندارند
دکتر مجید موسوی کارشناس حوزه اقتصاد در در مورد راهکار‌های بهبود شرایط صادرات به «جوان» می‌گوید: «اجرای سیاست‌ها و راهکار‌های اقتصادی و گسترش صادرات به ویژه صادرات غیرنفتی از جمله مسائل و رویداد‌های مهم بوده که اکثر اقتصاددانان برای بهبود اقتصادی جهان مطرح کرده‌اند، بنابراین اجرای روش‌های کاهش تصدی‌گری دولت به منظور تحقق سیاست‌های توسعه‌ای و ترویج بخش خصوصی در امر صادرات غیرنفتی، نیاز به فعالسازی بخش‌های مختلف اقتصادی دارد. انجام فعالیت‌های گسترده در این زمینه در کشور ایران به ویژه در استان خوزستان نیاز به گسترش رقابت سالم، کاهش هزینه‌های تولید و عوامل دیگری دارد. در اکثر کشور‌های پیشرفته تعامل نسبتاً فشرده‌ای بین گسترش بخش خصوصی با توسعه صادرات غیرنفتی وجود دارد. به منظور توسعه و گسترش راهکار‌های توسعه صادرات غیرنفتی نیاز به اجرای سیاست‌های اقتصادی موفق و بررسی دقیق و علمی تمامی جنبه‌های تئوریک و ارزیابی عملکرد بنگاه‌های اقتصادی مؤثر در توسعه صادرات و برخورد با چالش‌های اقتصادی است.»
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات موجود در بحث صادرات خوزستان این است که یک متولی مشخص در مرز‌های استان وجود ندارد. از این رو باید یک نهاد یا سازمان مشخص به عنوان مسئول و مدیر مرز‌ها معرفی شود تا ساماندهی این مناطق را بر عهده بگیرد و مشکلات صادرات را رفع کرده و پاسخگوی مسائل باشد. خوزستانی‌ها تشابه فرهنگی بسیار زیادی با عراقی‌های آن‌طرف مرز دارند، با این حال باید دید که در مرز‌ها چه ساز و کاری برای ارتقای شأن و فرهنگ اجتماعی صادرکنندگان اندیشیده شده است.
در حال حاضر در دو مرز شلمچه و چذابه حدود هزار و ۲۰۰ شغل مستمر وجود دارد، با این حال و به گفته نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی آبادان، اگر بنا به هر دلیلی مرز‌ها بسته بشود، مرجعی که باید قدرت تصمیم‌گیری لازم داشته باشد در مرز حاضر نیست.
بابک رادمهر می‌گوید: «حضور گارد گمرک در مرز شلمچه می‌تواند به حل مشکلات متفرقه‌ای که برای صادرکنندگان به وجود می‌آید، کمک زیادی کند. ضمن اینکه یکی از مهم‌ترین مشکلات استان در بازار‌های صادراتی، ناتوانی در تجمیع کالاست. نداشتن بسته‌بندی‌های مناسب صادراتی و عدم توجه به استاندارد‌های جهانی از جمله مشکلات موجود در این حوزه هستند که تقریباً می‌توان گفت در سطح ملی مشاهده می‌شوند.»
