تأیید نهایی ۷۳ درصد از داوطلبان ثبت نام شده مجلس شورای اسلامی که حدود ۱۵ هزار نفر بوده و حد نصاب بی‌سابقه‌ای از تعداد داوطلب برای رقابت در عرصه انتخابات را رقم زده، زمینه و شرایط انتخاباتی پرشور و پررونق فراهم آمده است. تاکنون برآورد دقیقی از ترکیب جناحی و گرایش سیاسی داوطلبان تأیید شده وجود ندارد، اما بی‌تردید در این حجم انبوه نامزدها، می‌توان حضور تمامی گرایش‌ها و سلایق سیاسی را محتمل دانست که علاوه بر چهره‌های پرسابقه و مشهور، چهره‌های جوان و گمنام را هم شامل می‌شوند؛ بنابراین زمینه و سابقه و رقابت بین تمامی جناح‌ها و گرایشات سیاسی پدید آمده و از فعالان جریانات سیاسی انتظار می‌رود که با ورود به عرصه رقابت شانس گزینه‌های خود را به آزمون بگذارند.
با وجود این، برخی اصلاح‌طلبان افراطی همراه با نیرو‌های معاند و برانداز بر طبل تحریم و عدم مشارکت در انتخابات کوبیده و به بهانه نداشتن گزینه‌های دست اول، معتقدند وقتشان را برای گزینه‌های دست چندم تلف نمی‌کنند.
اصلاح‌طلبان ساختاری از قبیل حجاریان به صراحت می‌گویند در انتخابات پیش رو شرکت نخواهند کرد و حتی به تصمیم اصلاح‌طلبانی که نسبت به انتخابات رویکرد مثبت داشته و برای معرفی گزینه‌های خود اعلام آمادگی کرده‌اند، موضع انتقادی گرفته‌اند.
در همین حال بخش واقع بین و میانه‌رو اصلاحات موضع متفاوتی داشته و انتخابات را روزنه‌ای برای گشایش می‌دانند.
نه تنها حدود ۱۱۰ نفر از چهره‌های رسانه‌ای و فعالان سیاسی اجتماعی اصلاح‌طلب با امضای بیانیه‌ای موسوم به روزنه گشایی، حمایت از ائتلافی از نامزد‌های میانه‌رو، توسعه‌گرا و اصلاح‌گرا، در حوزه‌هایی را که نامزد برای رقابت مانده تقاضا کردند بلکه برخی احزاب اصلاح‌طلبی رسماً از حضور در انتخابات دفاع کرده‌اند.
همچنین سید محمد خاتمی در دیدار با مجمع ایثارگران به صراحت اعلام داشته «اصلاح‌طلب واقعی با کسی قهر نیست و قهر نخواهد کرد. گرچه ممکن است موضع داشته باشد و انتقاد کند و باید بکند، ولی با انتخابات با حاکمیت و به خصوص با مردم قهر نخواهد کرد.»
او اضافه کرده «در مسئله انتخابات هم باید از انتخابات دفاع کرد، چرا که انتخابات راه رسیدن به یک نظام مردمی مردم سالاری است که می‌تواند خیر مردم را تأمین کند و مردم در آن احساس رضایت کنند.»
در همین حال، چند حزب اصلاح‌طلب هم پیش از این برای حضور مستقل یا ائتلافی با سایر احزاب در انتخابات اعلام آمادگی کرده بودند و احزابی، چون اتحاد ملت نیز به صراحت عدم مشارکت خود را اعلام داشته بودند.
چنین وضعیتی گویای وجود شکاف و دودستگی در بین اصلاح‌طلبان و چرخش افراطیون به سمت گروهک‌های برانداز طرفدار شیوه‌های هرج و مرج‌طلبانه و غیر مردم‌سالار است. حال آنکه اصلاح‌طلبی موجودیتش را مدیون نظام و صندوق رأی است و اصلاحات واقعی با صندوق رأی پیوندی ذاتی داشته و اصلاح‌طلبی تنها با شیوه متکی به انتخابات نمایندگی شده و تحقق می‌یابد. اصلاح‌طلبی وقتی با صندوق رأی قهر کند و در کنار تحریم‌کنندگان انتخابات که گروهک‌هایی مثل کومله، منافقین و سلطنت طلبان هستند، قرار گیرد که نظم و نظام سیاسی موجود را انکار کرده و به دنبال براندازی آن از طریق جنگ مسلحانه، خرابکاری یا شورش هستند، با هویت ذاتی خویش خداحافظی کرده و استفاده از تابلوی اصلاح‌طلبی تنها یک فریب یا نفاق سیاسی است.
ضمن اینکه انحصار اصلاح‌طلبی به چهره‌های مشهور و قدیمی و نادیده گرفتن خیل عظیم جوانان و چهره‌های گمنام‌تر دارای گرایش اصلاح‌طلبی هم، نوعی تمامیت خواهی است که اصلاح‌طلبان در هر فرصتی رقبای خود را با همین انگ محکوم و بی‌اعتبار می‌شمردند.
چگونگی مواجهه با انتخاباتی که در آن حدود ۱۵ هزار نامزد از گرایش‌های مختلف سیاسی، به میدان رقابت و مسابقه آمده‌اند، آزمونی برای مدعیان اصلاح‌طلبی است که آیا با استقبال از تمامی گزینه‌ها حاضر به عبور از انحصار طلبی و کنار گذاشتن تمامیت خواهی هستند یا با تلقی شایستگی انحصاری برای گزینه‌های خاص خود، ژن برتر در تمام سطوح را دنبال می‌کنند؟
