جوان آنلاین: هرچند مصرف الکل در میان پزشکان بیسابقه نبوده، اما از مصرف الکل مصنوعی و تلفاتدادن این صنف، دستکم هیچگاه خبری نبوده است. بیشتر ناظران معتقدند پزشکان حادثه شیراز نه حرمت شرع، نه حرمت قانون و نه حرمت علم پزشکی، هیچیک را پاس نداشتند، زیرا در مورد آخر، خودشان بیماران از کلیوی، عروق و قلب تا داخلی و معدوی را به منع الکل سفارش میکنند.
درباره تاریخی که میهمانی پزشکان شیرازی در یکی از باغهای اطراف شهر برگزار شده، اظهارنظر درستی صورت نگرفتهاست. معاون اجتماعی فرمانده انتظامی استان فارس به «جوان» میگوید اطلاعرسانی درباره این پرونده از سوی دادستانی شیراز صورت میگیرد و پلیس درباره جزئیاتی که منجر به حادثهشده اظهارنظر نمیکند. اعلامیه ترحیم دکتر درگذشته نشان میدهد مراسم تدفین وی ساعت ۱۰ روز سهشنبه چهارم اریبهشتماه در دارالرحمه شیراز صورت گرفته و مراسم ترحیمش هم عصر همان روز در حسینیه جاننثاران مهدی (عج) در خیابان سهراب سپهری برگزار شدهاست. خبر این حادثه دو روز قبل، یعنی پنج روز بعد از تدفین او از شبکههای اجتماعی به رسانههای رسمی راه پیدا کرد و به دنبال آن افشین محمدی دره شوری، معاون دادستان شیراز جزئیاتی از ماجرا را به صورت قطرهچکانی اعلام کرد از جمله اینکه گفت میهمانی به صورت خانوادگی بوده و شمار پزشکان مسموم ۲۹ نفر نبوده، بلکه شش نفر بودهاست که یکی از آنها فوت شده و بقیه از بیمارستان مرخص شدهاند. سه نفر هم در جریان پرونده بازداشت شدهاند و عوامل احتمالی دیگر هم تحت تعقیب قرار دارند.
گمانهزنی درباره آمار
این اظهارنظر معاون دادستان در واکنش به انتشار خبرهایی درباره مسمومیت ۲۹ پزشک صورت گرفتهاست. دکتر مهرداد شریفی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی شیراز هم با امتناع از اظهارنظر درباره جزئیات حادثه به تسنیم گفتهاست همه شرکتکنندگان در میهمانی پزشک نبودند و بیشتر پزشکان هم از بخش خصوصی بودند. با توجه به آماری که اعلام شدهاست نمیتوان درباره تعداد واقعی مصرفکنندگان مشروب گمانهزنی کرد.
مصرف غیرعلمی!
مصرف مشروبات الکلی در کشور ممنوع و برای عاملان و مصرفکنندگان مجازات قانونی درنظر گرفته شدهاست. مصرفکنندگان مشروب در میهمانی پزشکان هم نه به وجهه دینی که مصرف الکل حرام شمرده میشود، توجه کردند و نه به وجه قانونی که برای آن مجازات سخت در نظر گرفتهاست. با اینکه آنها حرمت شرعی را رعایت نکردهاند، به نظر میرسد از حرمت علمی آن هم غافل بودهاند، باآنکه توصیه اکید آنان به مردم و بیماران قلبی، کلیوی و معدوی پرهیز از الکل است! براساس اظهارنظرهای اولیه مشروب صرفشده در میهمانی تقلبی از آب درآمدهاست و آنها توجهی به نوع مادهای که صرف کردهاند، نداشتهاند. هر چند به نظر میرسد تلاش شده خبر بزم پزشکان از معرض رسانهها دور نگهداشته شود، با این حال خبررسانی دیرهنگام جامعه را بسیار متأثر کردهاست؛ هم از این جهت که پزشکی جوان که سرمایه علمی کشور بود این چنین جان داده و هم اینکه جامعه پزشکی این گونه دست به عملی خلاف قانون و خلاف شرع و علم زده است. این اولین بار است که خبری دراین باره منتشر میشود، خبری که میگوید جامعه پزشکی که همیشه با نگاه سفید در نظر بوده این بار از منظری دیگر هم میتواند دیده شود، منظری که هم خلاف قانون باشد و هم خلاف آیین. منظری که پزشک در آن هم قانون را زیر پا میگذارد و هم به شریعت پشت میکند و زمانی که از این منظر جلوه کند آن وقت است که وجهه پزشک هم در نظر مردم حرمتش را دست میدهد.
تهوع اجتماعی
درباره آمار قربانیان مصرف الکل همواره اطلاعرسانی صورت میگیرد و عمده قربانیان دسته جمعی هم از بزمهایی در مراسمهای عروسی به آمار راه پیدا میکنند، با اینکه بالا رفتن گیلاسهای مشروب در میهمانی پزشکان با تهوع جامعه همراه بوده، روشن است که در وضعیت فعلی بعید باشد دادستان بخواهد حدود شرعی و قانونی را درباره مصرفکنندگان این بزم اجرا کند، اما ساقیهای این مجلس تحت تعقیب قرار میگیرند و حدود قانونی و شرعی در موردشان اجرا میشود.
نگاه قانون
مطابق ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی؛ هرکس مشروبات الکلی را بسازد یا بخرد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا حمل یا نگهداری کند یا در اختیار دیگری قرار دهد، به حبس از شش ماه تا یک سال زندان تعیین و تا ۷۴ ضربه شلاق و نیز پرداخت جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرف (تجاری) کالای یادشده محکوم میشود. همچنین مطابق قانون مجازات اسلامی؛ اگر شخصی سه بار مرتکب مجازات شرب خمر شود در بار چهارم مجازات او اعدام است، زیرا به موجب ماده ۱۳۶ همین قانون، اگر شخصی سه بار مرتکب یک جرم موجب حد شود و هر بار حد آن جرم بر او جاری شود، حد وی در مرتبه چهارم اعدام است. بنابراین شرب خمر جرم به حساب میآید و در چنین مواقعی که افراد دچار مسمومیت ناشی از مصرف الکل میشوند، از ترسشان به مراکز درمانی مراجعه نمیکنند.
افزایش مصرف مشروب
با اینکه رویکرد قانون در اینباره روشن است، اما شاهد افزایش روز افزون مصرف مشروب در کشور هستیم. گزارش سازمان پزشکی قانونی نشان میدهد دو سال قبل ۶۴۴ نفر به دلیل مصرف الکل جان خود را از دست دادند که نسبت به سال قبل از آن رشدی ۳۰ درصدی را به همراه داشت. سال ۱۳۹۹ هم روند مصرف مشروب در کشور شدت گرفتهبود. به دنبال شیوع ویروس کرونا و پیامدهای ناشی از آن مصرف الکل شدت گرفته بود، به طوری که براساس اظهار نظر سخنگوی قوه قضائیه در ۵۰ روز ابتدایی سال بیش از ۳هزار نفر بر اثر نوشیدن مشروبات الکلی تقلبی و حاوی الکل صنعتی، دچار مسمومیت شدند و بیش از ۶۰۰ نفر از مسمومان فوت کردند.
پذیرفتن صورت مسئله
آمار اشاره شده روشن میکند که مصرف مواد الکلی در همه جوامع شیوع دارد، اما در میزان مصرف آن تفاوت وجود دارد. زمانی که از این منظر به اتفاقهایی که در بستر اجتماعی در حال رقم خوردن است، نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که رویکردهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی رنگ باختهاست، از همینرو، از آماری که درباره کشفیات مشروب و پیامدهای مصرف آن منتشر میشود، میتوان دریافت که شمار بسیاری از بدنه اجتماعی مصرفکننده الکل هستند که به دلیل ساختارهای فرهنگی و اجتماعی به سمت مصرف الکل گرایش پیدا کردهاند. گرایش به سمت مصرف الکل هم حکایت از این دارد که دستهای ساختارهای فرهنگی و اجتماعی در پیشگیری از گرایش به سمت آن خالی است، از همینرو نوجوانان و جوانان هر روز بیشتر از قبل به سمت آن گرایش پیدا خواهند کرد. موضوع دیگر اینکه تلاش برای پیشگیری از اقبال اجتماعی به سمت الکل نیازمند بودجههای کلان است که سازمانهای مسئول از توجه به آن شانه خالی میکنند، در غیر این صورت الکلهای تقلبی اینگونه از جامعه قربانی نمیگرفت.