«اتاق جنگ ساکت» علیه ایران
دفتری مستقر در یکی از وزارتخانههای آمریکا بهعنوان «اتاق جنگ ساکت» این کشور برای پیشبرد نبرد اقتصادی با ایران و گروههای مقاومت ایجاد شده است. «دفتر تروریسم و اطلاعات مالی» یا «FTI» در سال۲۰۰۴ بهعنوان یکی از نهادهای وزارت خزانهداری آمریکا ایجاد شد و براساس آنچه تا کنون مشخص شده در واقع مرکز طراحی جنگ اقتصادی این کشور علیه کشورهای مخالف با سیاستهای کلان واشنگتن بهشمار میرود.
با توجه به اینکه هیات حاکمه آمریکا پس از امتحان روشهای مختلف برای براندازی نظام جمهوری اسلامی- از تهدیدهای سخت نظامی گرفته تا صرف صدها میلیونها دلار برای براندازی نرم و اجرای پروژه نفوذ- درحالحاضر فعالیتهای «دفتر تروریسم و اطلاعات مالی» بهعنوان مرکز فرماندهی اتاق جنگ اقتصادی را علیه ایران گستردهتر کرده است. در مردادماه بود که فارس خبر داد وزارت خزانهداری آمریکا در ماههای اخیر تعداد کارشناسان این نهاد -که مستقیماً روی نحوه اعمال مؤثر تحریمها علیه ایران کار میکنند- از 300نفر به 380نفر افزایش داده است.
افزایش بودجه آمریکا برای مقابله با ایران
از سویی دیگر ترامپ برای بودجه سال مالی 2019 بودجه خواستار افزایش 36میلیون دلاری بودجه «دفتر تروریسم و اطلاعات مالی وزارت خزانهداری» شده و گفته این منابع مالی برای منزویسازی کرهشمالی و «افزایش فشار تحریمها علیه ایران» هزینه خواهند شد. در این سند، رییسجمهوری آمریکا پیشنهاد اختصاص 159میلیون دلار بودجه به این دفتر را داده و گفته که این رقم معادل 36میلیون دلار افزایش نسبت به بودجه مالی سال 2017 خواهد بود.
بیتوجهی به کارشناسان اقتصادی
حال بر خلاف این تلاشها و برنامهریزیهای دقیق آمریکا برای مقابله با جمهوری اسلامی ایران افراد خبره و صاحبنظر را -که بعضاً در بهترین دانشکدههای اقتصاد دنیا درسخواندهاند- صرفاً برای مسائل مربوط به تحریم ایران استخدام کرده است و به همین نسبت کشورهای اروپایی نیز مطالعات لازم در این خصوص را انجام میدهند؛ در سطوح کارشناسی کشور چنین چیزی را نمیبینیم. حداقل سردرگمی دولتمردان در تصمیمگیری و تغییرات مداوم بخشنامهها نشان از آن دارد که توان اندیشهای کشور در این زمینه بهکار گرفته نشده است. بسیاری از اقتصاددانان علاقهمند به آینده کشور آمادهاند که بدون هیچ چشمداشتی پا به عرصه گذاشته و در قالب یک تشکیلات منسجم و نظامیافته، توازن مورد را نظر را ایجاد کنند. این موضوع بستگی به خواست و اراده دولت دارد.
متاسفانه رییسجمهوری نه تنها ارادهای برای استفاده از نظر کارشناسان اقتصادی برای بهبود شرایط ندارد، طی حکمی «ولیالله سیف» را بهعنوان «مشاور رییسجمهوری در امور پولی و بانکی» منصوب کرد، آنهم شخصی که تصمیماتش شرایط اقتصادی کشور را به اینجا رسانده و با تصمیمات یک شبه و غیرکارشناسی به دشمن در رسیدن به اهدافش یاری رسانده است.
سفارتخانههایی بدون سفیر
همچنین در شرایط کنونی جنگی، سفارت جمهوری اسلامی ایران در دو کشور وسیع و بسیار مهم «چین» و «هند» درحالحاضر بدون حضور سفیر اداره میشوند. سفارت ایران در کشور هند حدود پنج ماه است که بدون سفیر است و هنوز سفیر جدید ایران در دهلینو معرفی نشده است و کماکان نام سفیر قبلی «غلامرضا انصاری» بهعنوان سفیر در سایت این سفارتخانه به چشم میخورد، درحالیکه از اواخر سال گذشته آقای غلامرضا انصاری بهعنوان معاون اقتصادی وزیر خارجه منصوب شده و در تهران مشغول به فعالیت است.
بعد از هند، ساختمان سفارت ایران در کشور چین نیز بهعنوان بزرگترین شریک تجاری ایران روزهای بدون سفیر را سپری میکند. در چین هم اواخر خردادماه بود که رسانهها، از تغییر «علیاصغر خاجی» سفیر ایران در چین با «عبدالناصر همتی» رییس کل بیمه مرکزی خبر دادند، که بعد از گذشت زمانی با تعیین همتی بهعنوان رییس کل بانک مرکزی و حضور او در تهران، رفتن او به پکن بهعنوان سفیر ایران منتفی شد و از حدود دو ماه پیش تا کنون سفارت ایران در چین بدون سفیر باقی مانده است. با نگاه به وبسایت سفارت ایران در چین، آخرین خبر منتشر شده، نامه خداحافظی سفیر در تاریخ ۹۷/۳/۳۱ است و تا به امروز، هیچ خبری درباره شروع به کار سفیر جدید مخابره نشده است.
این اتفاقات و خلأ حضور سفیر ایران در دو کشور حساس و استراتژیک هند و چین در شرایطی است که پس از خروج آمریکا از برجام و ناتوانی اروپا در ارائه تضمینهای عملی به ایران، گسترش روابط با دیگر شرکا از جمله چین و هند در دستور کار سیاستگذاران کشور قرار گرفته است و این روزها بیشترین میزان فروش نفت ایران به کشور هند و چین تعلق دارد. بدون تردید اینگونه رفتارها در عرف و عرصه دیپلماسی از چشمان شرکای راهبردی ایران دور نمیماند و آنان را نسبت به نیّت طرف مقابل دچار تردید خواهد کرد و در نهایت هزینههای همکاری را افزایش خواهد داد.
در روزهای حساسی که آمریکا و قدرتهای غربی با کمک سرمایههای برخی کشورهای حوزه خلیج فارس و تلاش بیوقفه منافقین و عوامل ضدانقلاب درصدد ضربه زدن به اقتصاد کشورمان هستند و یک جنگ تمامعیار اقتصادی را علیه ایران به راه انداختهاند، انفعال و تعلل دستگاه دیپلماسی در تعیین سفیر برای دو کشوری که بسیاری از نیازهای اقتصادی ما در بازار جهانی را مرتفع میکنند قابل پذیرش نیست و حتی با سیاستهای فعلی دولت نیز همخوانی ندارد. از این رو لازم است با توجه به وضعیت کنونی و اهمیت رابطه استراتژیک با کشورهایی نظیر چین و هند، وزارت امورخارجه هر چه سریعتر نسبت به انتصاب سفیر در این دو کشور اقدام کند.
از سویی دیگر، بعد از استیضاح وزرای کار و اقتصاد، این وزارتخانهها با سرپرست اداره میشوند، آقای سیدرحمتالله اکرمی، خزانهدار کل کشور بعد از استیضاح کرباسیان سرپرستی وزارت اقتصاد را برعهده دارد و دولت سه ماه فرصت دارد تا جایگزینی برای سکانداری این وزارتخانه کلیدی و مهم را به بهارستان معرفی کند، هرچند که خبرهایی از جانشین احتمالی کرباسیان در رسانهها منتشر میشود اما به نظر نمیرسد که دولت برنامهای برای معرفی هرچه زودتر وزیر اقتصاد داشته باشد.
در این شرایط نمایندگان مجلس شورای اسلامی دوره دوم تعطیلات تابستانی خود را میگذرانند هرچند اعضای کمیسیون اقتصادی در هفته اول این تعطیلات با برگزاری جلسات پیدرپی خود، بهدنبال بررسی مصوبات اقتصادی بودند، اما همچنان در بحبوحه جنگ اقتصادی انتقادهایی بر تعطیلات تابستانی نمایندگان وارد بود.
حال که دو وزارتخانه مهم و کلیدی وزیر ندارند، دو سفارتخانه که میتوانند در زمان تحریمها بیشترین تأثیر را در موازنه قدرت در این جنگ اقتصادی داشته باشند بدون سفیر هستند و بزرگترین استان کشور یعنی کرمان هم استاندار ندارد، به نظر میرسد که دولت هنوز در بیخیالی به سر میبرد.