سرویس ایثار و مقاومت جوان آنلاین: دهلاویه نام روستای کوچکی در استان خوزستان و در منطقه دشت آزادگان است. روستایی کوچک که نامهای بزرگی را به خود دیده است. نام بلندبالای شهید مصطفی چمران چنان با دهلاویه گره خورده که به محض شنیدن نام روستا چهره این فرمانده جنگ در ذهنمان نقش میبندد. دکتر چمران با دهلاویه جاودانه شد تا پس از سالها این روستای کوچک به زیارتگاهی برای زائران راهیان نور تبدیل شود. کمتر کسی فکرش را میکرد که یک جای دور، یک روستای کوچک به اسم «دهلاویه» که قبل از جنگ کمتر کسی نامش را شنیده بود، این همه زائر پیدا کند و مردم از خاکش برای خود یادگاری بردارند.
دهلاویه در تاریخ دفاع مقدس سرگذشتی پر فراز و نشیب دارد. در همان نخستین روزهای جنگ، عراقیها قصد اشغال سوسنگرد را کردند و در این بین دهلاویه در خط مقدم این حمله قرار داشت. مدافعان دهلاویه تعدادشان کم بود و علاوه بر این، نه مهمات کافی داشتند و نه آب و غذای کافی. در همین حین شهید علی تجلایی به همراه ۵۰ رزمنده تبریزی از راه رسیدند و قوت قلبی شدند برای مدافعان دهلاویه. باران آتش بود که از سوی دشمن روانه دهلاویه میشد؛ از گلوله خمپاره گرفته تا توپ و کاتیوشا.
در آخر دهلاویه به دست دشمن افتاد و سوسنگرد از سه طرف محاصره شد. کسی اشغال دهلاویه را تاب نمیآورد. در این وضعیت شهید چمران و ستاد جنگهای نامنظم وارد عمل شدند تا هرچه زودتر سوسنگرد را از محاصره نجات دهند و دهلاویه را آزاد کنند.
در این بین سپاه، ارتش و نیروهای مردمی هم به میان آمدند و فرمان امام مبنی بر شکست حصر سوسنگرد کار را تمام کرد. پس از شکستن حصر سوسنگرد، رزمندگان ایرانی با رهاسازی آب کارون در دشتهای خوزستان، رژیم بعث عراق را زمینگیر کردند. پس از این بود که طرح آزادی دهلاویه در دستور کار قرار گرفت. پیش از آن چند عملیات دیگر هم انجام شده بود تا آزادسازی این روستا میسر شود.
بعد از یکی، دو عملیات، دشمن به رغم در اختیار داشتن روستای دهلاویه، از آن عقب نشست و سرانجام در ۲۷ شهریور۱۳۶۰ دهلاویه با عملیات مشترک ارتش و سپاه با نام عملیات شهید مدنی آزاد شد. شهید چمران طرح تسخیر دهلاویه را با ایثار و فداکاری رزمندگان ستاد جنگهای نامنظم و به فرماندهی ایرج رستمی عملی کرد.
پس از آزادی دکتر چمران دهلاویه را رها نکرد و به همراه نیروهایش تا برقراری کامل امنیت در شهر باقی ماند. دهلاویه برای چمران فراتر از یک روستا بود. او دهلاویه را خط مقدم نبرد میدانست که نباید خالیاش میکرد. آخرین روز خرداد ۱۳۶۰ دشمن بعثی انتقامش را از چریک دانشمند جبهه ایران گرفت. آنها با پرتاب خمپارههای متعدد مصطفی چمران، ایرج رستمی و چندین تن دیگر را به شهادت رساندند.
در سالهای نخست پس از شهادت مصطفی چمران تعدادی از همرزمان و دوستان شهید مصطفی چمران با نصب پلاکاردهایی در محل شهادت دکتر چمران یادمانی ساده برای او درست کردند و یاد مجاهدتهای عارفانه او را گرامی داشتند. چند سال بعد یادمان دهلاویه با یاد و خاطره شهید چمران و دیگر شهدای این منطقه در سال ۱۳۷۴ ساخته شد و از آن به بعد به محلی برای گرد هم آمدن عاشقان این چریک عارف تبدیل شد. هر ساله از میانه اسفند تا میانه فروردین یادمان دهلاویه میزبان زائران شخصی، کاروانهای مساجد و حتی زائران راهیان نور از خارج کشور است. شیفتگان چمران که بزرگی و عظمتش را درک کردهاند به دهلاویه میآیند تا در هوایی نفس بکشند که زمانی پذیرای فرمانده جنگهای نامنظم بود.
به قول یکی از زائران در دهلاویه آتش هنوز زبانه میکشد، آن روزها آتش جنگ بود این روزها آتش عشق، آن روزها مصطفیها روانه آتش گردیدند تا امروز ایران گلستان شود و طرب باشد. به گفته یکی از راویان یادمان دهلاویه، هر سال شمار زیادی از زائران به طور انفرادی و گروهی به زیارت میپردازند که اوج اخلاص حضور آنها را در نگاهشان و در جوار مزار شهید گمنام مدفون در این زیارتگاه بهراحتی میتوان مشاهده کرد.