جوان آنلاین: شادی در مراسم عروسی به اوج خود رسیده که چند نفر از شرکت‌کنندگان به رسم سنت دیرینه شروع به تیراندازی هوایی کردند. هنوز صدای تیراندازی‌ها فروکش نکرده‌بود که شادی میهمانان با همهمه‌ای گره خورد و موج شادی را فرونشاند، آن وقت بود که معلوم شد یکی از گلوله‌ها به جای اوج گرفتن در سیاهی شب به سینه یکی از میهمانان برخورد کرد و این‌گونه بود که عروسی به عزا تبدیل شد.
رسم اشتباه تیراندازی در مراسم‌های عزا و عروسی که به کشته و زخمی‌شدن شمار زیادی از شرکت‌کنندگان در این مراسم‌ها منجر می‌شود، همچنان در حال گرفتن قربانی است. این رسم اشتباه ریشه در باوری در گذشته‌های دور دارد که نسل به نسل منتقل‌شده و با وجود اینکه خسارت‌های جانی و مالی بسیاری بر جای گذاشته‌است، همچنان به حیات دیرینه‌اش ادامه می‌دهد. با این حال تأکید موافقان این رسم باطل بر ادامه سنت دیرینه سبب شده‌است این دور باطل همچنان ادامه داشته‌باشد تا جایی که برخورد‌های قانونی نتوانسته دنبال‌کنندگان این باور را مجبور به غلاف کردن سلاح‌های‌شان کند.
چند روایت دردناک
بر اساس خبر‌هایی که به رسانه‌ها راه پیدا کرده‌است، از ابتدای سال ۹ نفر در جریان این حوادث جانشان را از دست داده و شمار زیادی هم مجروح شده‌اند. تردیدی وجود ندارد اخبار همه اتفاق‌های رقم خورده به رسانه‌ها راه پیدا نمی‌کند، بنابراین بدیهی است آمار این حوادث بیش از آمار راه یافته به فضای رسانه‌ای است. از جمله این اتفاق‌ها، حادثه‌ای بود که ۱۳ آذرماه در شهرستان عنبرآباد اتفاق افتاد و در جریان آن مردی ۴۷ ساله که در مراسم عروسی شرکت کرده‌بود به ضرب گلوله جانش را از دست داد. ششم آذرماه هم حادثه تیراندازی در مراسم عروسی در شهرستان رامشیر منجر به زخمی شدن دو نفر از شرکت‌کنندگان شد. یک هفته قبل از این حادثه هم زنی باردار در شهرستان صیدون در جریان حادثه مشابه جانش را از دست داد. ۱۸ شهریورماه هم حادثه مشابه در یک مراسم عزاداری در بندر امام خمینی اتفاق افتاد. در حالی که مداح در حال مداحی برای سوگواران بود، شلیک یکی از شرکت‌کنندگان به مداح برخورد کرد و بر داغ سوگواران اضافه کرد. ۲۶ تیر ماه هم حادثه مشابه در شهرستان رامیان در شرق استان گلستان یکی از شرکت‌کنندگان در مراسم عروسی را که فردی ۱۹ ساله بود، به کام مرگ برد. ۹ روز قبل از آن هم نوجوانی در شهرستان بروجن از ناحیه پهلو هدف قرار گرفت و فوت شد. سه روز قبل از آن هم پسری نوجوان در شهرستان باغملک در یک عروسی با اصابت گلوله اسلحه جنگی جانش را از دست داد.
نقص آموزش
دکتر محمدباقر راستی، روانشناس معتقد است این باور اشتباه به دلیل آموزش‌های اشتباه صورت گرفته‌است. آموزش‌هایی که از دوران کودکی و براساس سنت‌های غلط به افرادی که در این در طوایف هستند، داده شده و می‌شود، منجر به بروز این حوادث می‌شود. البته این اتفاق در کشور‌های همسایه هم در جریان است، به طوری که اگر رئیس طوایف هر تصمیم بگیرند، بقیه هم از آن پیروی می‌کنند. بنابراین همان‌طور که شاهد هستیم، این پدیده در برخی از اقوام رایج است و تصور هم نمی‌شود تا زمانی که تصمیم اصولی درستی گرفته شود، این موضوع تمام شود.»
موفقیت‌های صورت گرفته
دکتر راستی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای زدودن برخی باور‌های اشتباه می‌گوید: «زمانی باور‌های اشتباهی در همه کشور وجود داشت، اما به آرامی و با فرهنگ‌سازی صورت گرفته این موضوعات مرتفع شد. مثلاً زمانی در مراسم‌های عزاداری قمه‌زنی رایج بود، اما در حال حاضر شاهدیم که این باور رنگ باخته‌است، چراکه آسیب‌های آن دیده شد و خانواده‌ها در این‌باره به فرزندانشان آموزش دادند. یا اینکه قبلاً این باور در جامعه وجود داشت که عقد دختر عمو و پسرعمو در آسمان‌ها بسته شده‌است که از بدو تولد نشان کرده هم بودند. زمانی که در مورد فرهنگ، اخلاق، تفکرات و ذهنیات درست و انسانی صحبت و راهکار مناسب ارائه کنیم و بخواهیم برطرف کنیم، می‌شود آن را برطرف کرد، همان‌طور که با همگرایی‌های صورت گرفته موضوعاتی که اشاره شد، مرتفع شده‌است.»
نقش بزرگان
این روانشناس با تأکید بر اینکه رفع این آسیب باید با اراده افراد درگیر همراه باشد، می‌گوید: «تا زمانی که خود این افراد نخواهند مشکلاتشان حل شود، حل نخواهد شد. اول اینکه بزرگان آن‌ها براساس فرهنگ و آداب و رسوم و خصوصاً قانون تحت آموزش قرار گیرند تا دیگران از آن‌ها حرف‌شنوی داشته‌باشند. اسلحه در این مراسم‌ها دست مردان عمدتاً ۱۵ تا ۴۰ سال است که این افراد باید از بزرگ‌تر خود حرف‌شنوی داشته‌باشند. خانواده‌ها هم باید از آموزش بهره‌مند شوند که از دوران کودکی برای بچه‌هایشان فرهنگ‌سازی کنند. در برخی شهرستان‌ها بحث قومیت و خانواده‌هایی وجود دارد که هر کدام براساس خصوصیات شهری و قومی خود دیدگاه‌هایی دارند که مصرانه اصرار برای انجام آن دارند و سخن دیگران را سخت می‌پذیرند. در چنین شرایطی نقش بزرگان و ریش‌سفیدان پررنگ است که خودشان تغییر را ایجاد و اقدام به ایجاد آموزش کنند و اگر آن‌ها رفتارشان را تغییر دهند، جوانان هم از آن‌ها دنباله‌روی و رفتارشان را اصلاح می‌کنند. نسل جدید هم در آموزش و پرورش از همین الان برای ۱۰ سال بعد آموزش داده‌شوند. معلم باید از سوی آموزش و پرورش حمایت شود که بخواهد در این زمینه فرهنگ‌سازی کند. در چنین شرایطی دانش‌آموزان، خصوصاً مقطع ابتدایی هم از معلم پذیرش دارد، چراکه از قول معلم روایت‌شده، بنابراین بزرگ‌ترین نقطه قوت ما که باعث پیشرفت می‌شود، آموزش است. اینکه افراد در جریان چنین حوادثی به خاطر هیچ و پوچ جانشان را از دست می‌دهند و مراسم‌های عروسی را به عزا تبدیل می‌کنند، فاجعه فرهنگی است که هنوز داریم با این معضلات دست و پنجه نرم می‌کنیم.»
نگاه قانون
عبدالصمدخرمشاهی، وکیل دادگستری درباره مجازات‌های پیش‌بینی شده برای مرتکبان در جریان این تیراندازی‌ها می‌گوید: «مطابق ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی و مواد بعدی، سه نوع قتل مطرح است. گاهی قتل عمد است که شخصی قصد کشتن فرد دیگری را دارد یا اینکه قصد قتل ندارد، اما عملی که مرتکب شده، کشنده است که مجازات آن قصاص است. گاهی هم قتل غیرعمد یا شبه‌عمد است که فرد قصد فعل را دارد، اما قصد کشتن ندارد. مثالی که بار‌ها در این‌باره مطرح می‌شود، مثل معلمی که برای تنبیه به گوش دانش‌آموز سیلی می‌زند و دانش‌آموز فوت می‌کند. در اینجا معلم قصد تنبیه دارد، اما قصد او قتل نیست. نوع سوم که در این مورد صدق می‌کند، خطای محض است که نه قصد کشتن مقتول را دارد و نه قصد فعل بر او را دارد. در اینجا فردی که شروع به تیراندازی می‌کند قصد کشتن کسی ر اندارد و قصد فعل روی کسی را هم ندارد و نیت او قتل نیست، چراکه قصدش شرکت در شادی است که این قتل خطایی است و مجازات آن پرداخت دیه است.»
خرمشاهی در مورد مجازات مرتکب نسبت به افرادی که در جریان این حوادث زخمی می‌شوند هم می‌گوید که افراد مرتکب در این حوادث هم به پرداخت دیه محکوم می‌شوند.» وی در مورد نگهداری غیرمجاز سلاح از سوی مرتکبان هم می‌گوید که قانون در این‌باره صراحت دارد، از جمله اینکه حسب ماده ۶ قانون مجازات اسلحه و مهمات «هر‌کس به طور غیرمجاز سلاح گرم یا سرد جنگی یا سلاح شکاری یا قطعات مؤثر یا مهمات آن‌ها را خریداری، نگهداری یا حمل نماید یا با آن‌ها معامله دیگری انجام دهد، به ترتیب زیر به حبس تعزیری محکوم می‌شود: اول: فردی که سلاح سرد جنگی، سلاح شکاری یا مهمات آن را نگهداری کند به حبس از نود و یک روز تا شش ماه یا جزای نقدی محکوم می‌شود. دوم: فردی که سلاح گرم سبک غیرخودکار، قطعات مؤثر یا مهمات آن را نگهداری کند، به حبس از شش‌ماه تا دو سال یا جزای نقدی محکوم می‌شود. سومین مورد هم اینکه نگهداری سلاح گرم سبک خودکار، قطعات مؤثر یا مهمات آن، حبس از دو تا پنج سال را به دنبال دارد.»
