جوان آنلاین: دکتر هادی صمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه و استاد فلسفه در کانال تلگرامی خود نوشت: عنوان کتاب جدید جاناتان هایت (نسل مضطرب) به افزایش وجود مشکلات روانی به‌ویژه اضطراب و افسردگی در نسل زد و نسل آلفا، یعنی افرادی که سنی حدوداً کمتر از ۳۰ سال دارند، اشاره دارد. یکی از دلایل اصلی کاهش ارتباط فیزیکی و واقعی با دیگران و در عوض افزایش ارتباط مجازی در شبکه‌های اجتماعی است. دلیل دیگر، گذراندن زمان طولانی قرنطینه در دوران همه‌گیری کووید و تغییر در عادات رفتاری بوده است؛ اینکه در آن دوران تعداد زیادی از مردم به جداشدن از جمع و غرق‌کردن خود در فضای مجازی معتاد شدند. چه باید کرد؟
راه‌حل‌های سریع (و موقت):
۱) پژوهشی نشان می‌دهد فرد با بازگوکردن داستان زندگی خود وضعیت بهتری پیدا می‌کند (سنخی از روایت‌درمانی)
۲) تقویت مهارت‌های ارتباطی از طریق شرکت در جلسات گروهی
۳) کاهش حضور در شبکه‌های مجازی و همزمان شرکت در فعالیت‌های گروهی بیرون از خانه.
راه‌حل اساسی‌تر چیست؟
دو بخش سخنان هایت را تفکیک کنیم؛ گسست انسان از انسان و همه‌گیری‌ای که این گسست را تقویت کرد.
مشکل فقط گسترش لجام‌گسیخته تکنولوژی‌های مرتبط با حضور در فضای مجازی و انواع تکنیک‌های روان‌شناختی به کار گرفته‌شده از سوی شرکت‌ها به قصد غرق‌کردن بیشتر انسان در این فضا نیست، هر چند ابزار‌های به‌کارگرفته‌شده از سوی شرکت‌ها به جهت جذب حداکثری مردم در فضا‌های مجازی مشکلی واقعاً بزرگ است، اما مشکل دیگری در راه است که امروزه کمتر کسی به آن فکر می‌کند؛ همه‌گیری‌های بعدی در راهند! و کافی است مجدداً این نسل مجبور به قرنطینه‌شدن شوند. درمانگران اعتیاد به خوبی با این پدیده آشنا هستند که اگر معتادی ترک کند و مجدد بازگشت داشته باشد، احتمال ابتلا‌های بعدی زیادتر می‌شود.
از کجا می‌دانیم که همه‌گیری‌های بعدی در راهند؟ استدلالی آماری به ما می‌گوید دیر یا زود شاهد همه‌گیری دیگری مانند دوران کرونا خواهیم بود.
استدلال:
۱) با اینکه نرخ زاد و ولد در سطح جهانی کاهش یافته، اما کماکان طی دهه‌های پیش رو جمعیت انسان‌ها رو به فزونی است.
۲) تخریب محیط‌زیست نیز رو به افزایش است.
۳) در عوض تنوع‌زیستی اکوسیستم‌ها رو به کاهش است.
در نتیجه همه‌گیری‌های بعدی در راهند.
شرح مختصر استدلال
از یک‌سو، هر چه در اکوسیستمی تنوع زیستی کاهش یابد، امکان غلبه‌یافتن یک گونه بر گونه‌های دیگر بیشتر می‌شود. این سخن درباره تمامی سطوح زیستی از ویروس‌ها و باکتری‌ها تا گیاهان و جانوران صادق است. با تخریب هر چه بیشتر محیط‌زیست و با افزایش گرمای زمین، برخی گونه‌ها منقرض می‌شوند و امکان غلبه‌یافتن یک گونه بر رقبایش بیشتر می‌شود، بنابراین امروزه امکان غلبه‌یافتن برخی گونه‌ها (که می‌تواند یک عامل بیماریزا باشد) بر دیگران زیاد شده است.
از سوی دیگر، با افزایش جمعیت انسانی دست‌اندازی به طبیعت افزایش می‌یابد و باز هم گونه‌های بیشتری منقرض می‌شوند. به علاوه برخی از گونه‌های وحشی که در مجاورت انسان زندگی نمی‌کرده‌اند، در مجاورت انسان قرار می‌گیرند، بنابراین احتمال انتقال ویروس‌ها و باکتری‌ها میان انسان‌ها و این جانوران بیشتر می‌شود. امروز احتمال همه‌گیری، بیشتر از سال۲۰۱۹ است.
مقاله‌ای که اخیراً در نشریه نیچر منتشر شده است، بهترین راه مقابله با همه‌گیری‌های بعدی را حمایت از افزایش تنوع زیستی می‌داند. اگر قرار است درختکاری کنیم، باید در هر منطقه جغرافیایی درختان بومی آن منطقه و آن هم با تنوعی بسیار بالا کشت شوند. حفظ و گسترش تنوع، مهم‌تر از تعداد است.
اما راهکار کوتاه‌مدت دیگری در دسترس است که اتفاقاً به راهکار پایدار نیز کمک می‌کند. وقتی برای کودکان و نوجوانان به دنبال راهکاری دسترس‌پذیر و ارزان هستیم، اگر قرار باشد فقط بر یک راه‌حل بنیادی، در دسترس و کم‌هزینه انگشت بگذاریم، بهترین پیشنهاد، بازی جمعی کودکان در محیط‌های باز و به ویژه در طبیعت است. در گامی جلوتر، برنامه‌های درسی مدارس نیازمند بازنگری اساسی است. با تأکید انحصاری بر آموزش مهارت‌های سخت به طور کل از مهارت‌های نرم، ارتباط انسان با انسان و با طبیعت غافل شده‌ایم. بهترین راهکار پایدار تقویت مهارت‌های نرم، بازی‌های جمعی در محیطی طبیعی است.
نکته جالب اینکه این راه‌حل نیز به تنوع زیستی ربط دارد. افزایش ارتباط فیزیکی افراد تنوع میکروبیوم بدن را افزایش می‌دهد که از مهم‌ترین راهکار‌های تقویت سیستم ایمنی است، بنابراین بازی‌های جمعی به صورت فیزیکی مانعی بر اثرات منفی همه‌گیری‌های بعدی است.
خوب‌زیستن پایدار راه میانبری ندارد. اقداماتی مانند روایت‌درمانی به مسکن‌های موقت می‌مانند. یگانه راه پایدار، آشتی با طبیعت، برقراری ارتباط سالم با آن، محافظت از آن و جبران خسارت‌های وارد بر آن است.
