جوان آنلاین: اقتصاد کشور در سال جاری و به خصوص با مدیریت نرخ ارز، شرایط نسبتا با ثباتی را طی کرده است. با این وجود سایه رکود تورمی همچنان بر سر بخش تولید و فعالان اقتصادی است. برخی معتقدند آمار منتشرشده دارای ابهام است و افزایش حدود یک میلیون شغل در طول یک سال با وجود شرایط فعلی اقتصاد ایران، بسیار دشوار است.
تصویر اشتغال در تابستان امسال
طبق گزارش مرکز آمار ایران، بیش از ۹۰۰هزار نفر از تابستان سال گذشته تا تابستان امسال به جمعیت شاغل افزوده شده است. همچنین طبق این آمار، نسبت اشتغال در تابستان جاری نسبت به تابستان سال گذشته به 38.3رصد رسیده که رشد یک درصدی داشته است. علاوه بر این، نرخ مشارکت اقتصادی در بازه زمانی مذکور با رشد 0.6درصدی به 41.6درصد رسیده است.
از میان سه بخش کشاورزی، خدمات و صنعت، اشتغال در بخش خدمات با 50.5درصد بیشترین سهم را داشته است. پس از خدمات، صنعت با سهم 34درصدی و کشاورزی با سهم 15.5درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
همچنین بیکاری استان های کشور بیانگر این است که آذربایجان غربی با نرخ بیکاری 5.1درصد، خراسان شمالی 5.1 درصد و زنجان6.2 ویزد6.3 کمترین نرخ بیکاری و استان های سیستان و بلوچستان با نرخ بیکاری 12.5درصد، هرمزگان11.5 درصد و لرستان 11.1 درصد بیشترین نرخ بیکاری را دارند.
با توجه به کاهش نرخ بیکاری در کشور در تابستان 1402 مطابق آمار ارائه شده 6استان چهارمحال و بختیاری، خوزستان، زنجان، کرمانشاه، لرستان و هرمزگان بیکاری 2رقمی دارند.
ابهام درباره کیفیت مشاغل ایجاد‌شده
یکی از نکات مهم گزارش مرکز آمار به اشتغال ایجاد شده در بخش های مختلف باز می گردد. بر این اساس در بخش خدمات ۴۸۰هزار نفر، صنعت ۳۷۰هزار نفر و کشاورزی ۵۸هزار نفر اشتغال ایجاد شده است که البته درباره جزئیات ورود و خروج در بخش‌های مختلف اقتصادی و کیفیت مشاغل ایجاد‌شده آماری ارائه نشده است که در صورت وجود این آمارها می توان تحلیل دقیق تری از داده‌ها ارائه کرد.
طبق این گزارش سهم شاغلان بخش کشاورزی در تابستان ۱۴۰۲ نسبت به فصل مشابه سال قبل ۰.۳ درصد کاهش و سهم شاغلان بخش صنعت و خدمات نیز به ترتیب ۰.۲ درصد و ۰.۱ درصد افزایش داشته است.
بر اساس این گزارش تعداد کسانی که در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند در نقاط شهری برابر با یک میلیون و ۱۵۷ هزار و ۹۹۶ نفر است. شمار شاغلان بخش صنعت در ایران طبق گزارش مرکز آمار یاران ۶ میلیونو ۶۷۳ هزار و ۶۹۵ نفر اعلام شده است. در عین حال بخش خدمات ۱۰ میلیون و ۸۶۱ هزار نفر از شاغلان ایران را در خود جای داده است.
در بخش روستایی دو میلیون و ۶۶۴ هزار و ۲۰۴ نفر در بخش کشاورزی مشغول به کار هستند. در عین حال شمار روستاییان شاغل در بخش صنعت یک میلیون و ۷۲۶ هزار و ۱۲۱ نفر بوه و در عین حال ۵۹۷ هزار نفر نیز در روستاها در بخش خدمات مشغول کار هستند.
به این ترتیب در کل کشور، ۲ میلیون و ۸۲۲ هزار نفر در بخش کشاورزی و ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در بخش صنعت و ۱۲ میلیون و ۴۵۹ هزار نفر در بخش خدمات مشغول به کار هستند.
از شمار شاغلان ایرانی یک میلیون و ۲۸۴ هزار نفر اشتغال ناقص دارند که سهم آنها ۶.۹ درصد از بازار کار ایران در شهرهاست. در روستاها نیز ۶۵۹ هزار نفر درگیر اشتغال ناقص هستند.
سهم قابل توجه بیکاری فارغ التحصیلان
همچنین مساله بعدی به آمار بالای بیکاری فارغ التحصلان باز می گردد که همچنان رقم بالایی است. بیش از ۴۲ درصد از بیکاران ایران را کسانی تشکیل می دهند که تحصیلات دانشگاهی دارند که این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به روستایی بالاتر است.
این نکته دربردارنده این واقعیت است که حتی تحصیلات عالیه نیز نتوانسته است به بهبود وضعیت زندگی آنها کمک کند. به این ترتیب بازار کار ایران نتوانسته است مناسب با ظرفیت‌های دانشگاهی برای خود ظرفیت ایجاد کند . وقتی نزدیک به نیمی از بیکاران کشوری را تحصیل‌کردگان تشکیل می‌دهند، مولفه تحصیل در افزایش شانس برای یافتن شغل نقشی کم را بازی می کند.
اختصاص کمتر از یک درصد بودجه آموزشی به آموزش های مهارتی
عمده دلیل این مساله را با نگاهی به وضعیت نامناسب مهارت فارغ التحصیلان می توان جستجو کرد. مهرداد عظیمی، رئیس سازمان فنی وحرفه ای کشور به تازگی در گفتگویی با تسنیم اعلام کرد که کمتر از یک درصد بودجه آموزشی کشور به سازمان آموزش فنی و حرفه ای اختصاص دارد. این در حالی است که به گفته او آموزش های مهارتی یکی از پر هزینه ترین نوع آموزش‌ها است.
علی اصغر آهنی ها، عضو کارفرمایی شورای عالی کار نیز در این باره گفت: آموزش ها متناسب با نیاز بازار کار نیست. آموزش ها باید به گونه ای باشد که فرد بعد از اینکه از دانشگاه فارغ التحصیل شد، بتواند به بازار کار وارد شده و خود را برای تحولی در تولید و کسب درآمد آماده کند. معمولاً‌افرادی که مهارت کافی و خوب دارند بیکار نمی مانند.
با توجه به مشکلات عدیده در حوزه اشتغال و همچنین وجود نیروهای کار فراوان و آموزش ندیده و البته فارغ التحصیل دانشگاهی، نیاز جدی کشور به بحث آموزش های تخصصی که منجر به ایجاد شغل شود از مهمترین مسایل است. مطابق آمار سازمان فنی و حرفه ای تقریباً 50درصدمهارت آموزان جذب بازار کار می شوند که این مساله نکته قابل توجهی برای اشتغال آفرینی فارغ التحصیلان است.
