اعطای مجوز انحصاری به شرکت ملی نفت ایران برای توسعه میادین نفت و گاز ایران، مانع بزرگی بر سر راه رشد و رقابت‌پذیری صنعت نفت ایران بوده است. این انحصار مزیت طبیعی برای شرکت ملی نفت ایران در استخراج و فروش نفت خام ایجاد و رقابت را سرکوب کرده و مانع توسعه میادین مشترک نفت و گاز در کشور شده است، با این حال، در سال‌های اخیر تحولات قابل توجهی برای شکستن این انحصار و تشویق رقابت در این صنعت رخ داده است. یکی از رویداد‌های کلیدی در این زمینه، برنامه هفتم توسعه است که در ماده ۱۵ آن به ارتقای سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی و ایجاد فضای رقابتی برای توسعه میادین نفت و گاز پرداخته و انحصار شرکت ملی نفت در توسعه میادین نفت و گاز را از میان برده است. بر اساس این قانون، شرکت‌های خصوصی هم اکنون مجاز به رقابت با شرکت ملی نفت ایران در توسعه میادین جدید نفت و گاز هستند و می‌توانند در صورت موفقیت، مجوز سرمایه‌گذاری و توسعه را از وزارت نفت دریافت کنند.
پیش‌بینی می‌شود این حرکت به سمت رقابت در صنعت برداشت نفت و گاز، اثرات مثبت متعددی بر توسعه و رشد بخش نفت ایران داشته باشد. با اجازه دادن به شرکت‌های خصوصی برای ورود به بازار، تمرکز بیشتری بر استفاده از فناوری و نوآوری برای بهبود کارایی استخراج نفت و افزایش میزان استخراج نفت و گاز از میادین خواهد بود. شرکت‌های خصوصی اغلب به فناوری و تخصص پیشرفته‌تری دسترسی دارند که می‌تواند به نرخ استخراج بالاتر و بهره‌وری بیشتر منجر شود. علاوه بر این، مشارکت بخش خصوصی در تولید و صادرات نفت و گاز، بازار‌های جدید و متنوعی را برای ایران باز خواهد کرد. با اجازه دادن به شرکت‌های خصوصی برای مشارکت در این فعالیت‌ها، سرمایه‌گذاران و شرکت‌های خارجی می‌توانند به مشتریان عمده صنعت نفت و گاز ایران تبدیل شوند. این امر نه تنها باعث افزایش درآمد حاصل از استخراج منابع طبیعی کشور می‌شود، بلکه به ایجاد روابط قوی‌تر با شرکای بین‌المللی و گسترش حضور ایران در بازار‌های جهانی انرژی کمک می‌کند.
رقابت در صنعت می‌تواند به شفافیت و پاسخگویی بیشتر منجر شود. انحصار‌ها معمولاً انگیزه‌ای برای بهبود عملیات خود یا پاسخگویی به تقاضا‌های بازار ندارند، زیرا با رقابت محدود یا بدون رقابت روبه‌رو هستند، بنابراین با ورود شرکت‌های خصوصی به صنعت، تلاش‌های بخش خصوصی و حتی خود شرکت ملی نفت ایران برای کارآمدترشدن و پاسخگویی بیشتر به تغییرات بازار به منظور حفظ مزیت رقابتی خود تقویت خواهد شد.
شکستن انحصار اعطای مجوز انحصاری به شرکت ملی نفت ایران برای توسعه میادین نفت و گاز ایران و ایجاد رقابت از طریق برنامه هفتم توسعه، این ظرفیت را ایجاد کرد که توسعه میادین مشترک نفت و گاز به شیوه‌ای رقابتی‌تر ارتقا یابد. با اجازه‌یافتن شرکت‌های خصوصی برای رقابت با شرکت ملی نفت ایران در جهت توسعه میادین مشترک نفت و گاز، تمرکز بیشتری بر فناوری و نوآوری و همچنین ایجاد بازار‌های جدید برای نفت و گاز ایران را شاهد خواهیم بود و این تغییر سیاست، گامی مهم در جهت توسعه و رشد صنعت نفت ایران است.
