جوان آنلاین: گاز سرمایه‌ای ملی است و نباید اجازه دهیم پرمصرف‌ها با مصرف بی‌رویه آن به اقتصاد کشور ضربه بزنند. از طرفی گاز به عنوان محور اصلی توسعه اقتصادی و سنگ‌بنای اصلی انرژی صنایع، در صورت هدررفت، زیانش سنگین خواهد بود. بر همین اساس باید جلوی سوزانده‌شدن و هدررفت گاز را چه روی خروجی گاز‌های فلر و چه در استخر‌های روباز مشترکان پرمصرف لاکچری بگیریم. راهکاری که باید برای جلوگیری از مصارف خارج از عرف مشترکان پرمصرف اجرایی شود، اجرای فاز جدید تعرفه‌گذاری پلکانی مؤثر پرمصرف‌هاست که موجب مدیریت مصرف و سیگنال مناسب قیمتی به مشترکان پرمصرف خواهد شد.
بر اساس قانون، وزارتخانه‌های نفت و نیرو موظفند تعرفه آب، برق و گاز مشترکان خانوار‌های کشور را به گونه‌ای اصلاح کنند که با رعایت مناطق جغرافیایی کشور، تعرفه مشترکان کم‌مصرف خانوار‌های محروم تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور برابر صفر، مشترکان تا الگوی مصرف به‌صورت یارانه‌ای، مشترکان پرمصرف بالاتر از الگوی مصرف به‌صورت غیریارانه‌ای و بر اساس الگوی افزایش پلکانی (آی. بی. تی) تعیین شود.
به عقیده برخی، مبنای قانونی‌ای که در بالا آمده است، می‌تواند تا حد زیادی در مدیریت مصرف انرژی در کشورمان مؤثر باشد، به ویژه با توجه به اینکه در فصل سرما هستیم و کسری تراز گاز در کشور جدی است، موضوع تعرفه‌گذاری پلکانی مجدداً مورد توجه قرار گرفته است. شواهد نشان می‌دهد پرمصرف‌ها اغلب از اقشار مرفه جامعه هستند، به طوری که مناطق شهری یک تا ۳ در تهران، مشترکان پرمصرف زیادی را در خود جای داده‌اند، در حالی که در مناطق شهری ضعیف‌تر، تعداد مشترکان پرمصرف کمتر است.
این گزاره‌ها باعث شده است برخی به فکر تعرفه‌گذاری پلکانی و چه بسا دریافت هزینه گاز مصرفی پرمصرف‌ها به صورت آزاد بیفتند. به طور کلی، برخی معتقدند باید هزینه گاز مصرفی اضافی خانوار‌ها به گونه‌ای باشد که جنبه بازدارنده داشته باشد و آن‌ها را به فکر چاره‌جویی برای مدیریت مصرف‌شان بیندازد.
در تعرفه‌گذاری پلکانی گاز از اعطای یارانه به مصارف لاکچری پرهیز می‌کنیم
محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون «امور داخلی کشور و شوراها» در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «جوان» با اشاره به این موضوع که در روش غیرپلکانی تعرفه‌گذاری کسانی که بیشتر مصرف می‌کنند، بیشتر از یارانه بهره می‌برند، تصریح کرد: روش تعرفه‌گذاری پلکانی گاز به عدالت اجتماعی نزدیک‌تر است، زیرا در این روش از اعطای یارانه به مصارف غیرمتعارف پرهیز می‌کنیم و یارانه به اقشار ضعیف و کسانی که در چارچوب الگو از گاز استفاده می‌کنند، اختصاص می‌یابد.
وی ادامه داد: کسانی که به صورت نامتعارف از گاز استفاده می‌کنند و مصارف غیرضرور دارند، باید هزینه گاز مصرفی خود را بپردازند. دولت وظیفه‌ای ندارد که به مصارف غیرضرور یارانه بدهد.
جوکار خاطرنشان کرد: یارانه انرژی و از جمله گاز باید به نحوی تخصیص یابد که عدالت اجتماعی را تأمین کند و مدیریت مصرف را هم به دنبال داشته باشد. اعطای یارانه به صورت عمومی به همه و بدون در نظر گرفتن نوع مصرف، ما را به هدف اصلی خود مبنی بر حمایت از مشترکان خوش‌مصرف و اقشار ضعیف و بهینه‌سازی مصرف نمی‌رساند.
وی گفت: به طور کلی، در حوزه انرژی نیاز به سیاستگذاری‌هایی داریم که اعطای یارانه‌ها را عدالت‌محور کند و بهینه‌سازی مصرف را به دنبال داشته باشد. الان در حوزه بنزین نیز با مشکل مواجه شده‌ایم. در شرایط فعلی، هر کسی که بیشتر از بنزین استفاده می‌کند، یارانه بیشتری می‌گیرد، بنابراین اغنیا که از امکانات بیشتری برخوردار هستند، از یارانه بیشتری نسبت به اقشار ضعیف جامعه که عمدتاً خودرو ندارند، بهره‌مند می‌شوند!
جوکار ادامه داد: راهکار‌هایی مانند تعرفه‌گذاری پلکانی گاز می‌توانند کمک‌کننده باشند. اجرای فاز اول این طرح در کشور ما نتایج خوبی برای‌مان داشت. این روش در کشور‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته و کارایی‌اش ثابت شده است.
رئیس کمیسیون «امور داخلی کشور و شوراها» در مجلس خاطرنشان کرد: در تعرفه‌گذاری پلکانی گاز، قرار نیست بهای گاز مصرفی به صورت عمومی و برای همگان بالا برود. فقط کسانی که خارج از الگوی مصرف از گاز استفاده می‌کنند و اصطلاحاً پرمصرف هستند، دچار اضافه‌پرداخت می‌شوند.
جوکار گفت: مشترکانی که بهینه مصرف می‌کنند و مصارف ضرور و متعارف دارند، نگران قبوض خود نباشند. هدف از تعرفه‌گذاری پلکانی گاز این است که انگیزه مصرف را در پرمصرف‌ها از بین ببریم و به نحوی مدیریت مصرف را ترویج دهیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: حامل‌های انرژی جزو سرمایه‌های بین نسلی کشور هستند که باید به نحو احسن از آن‌ها بهره ببریم. هدردادن این منابع، ضرر بالایی برای کشور دارد و باید از آن جلوگیری کنیم.
تنبیه پرمصرف‌ها در تعرفه‌گذاری پلکانی گاز
مرتضی صبوری‌فرد، کارشناس انرژی نیز در گفتگو با «جوان» با اشاره به این موضوع که میزان مصرف انرژی در کشورمان بالاست و حساسیتی نسبت به مدیریت مصرف نداریم، تصریح کرد: الگوی مصرف در کشور رعایت نمی‌شود و بیشتر از استاندارد جهانی به استفاده از گاز می‌پردازیم. این شرایط باید تصحیح شود و بهینه‌سازی مصرف در دستور کار قرار گیرد.
این کارشناس انرژی خاطرنشان کرد: فرهنگ‌سازی می‌تواند کمک زیادی به بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور کند، به طور مثال همان طور که در زمینه لامپ‌های پرمصرف عمل و با فرهنگ‌سازی صحیح، آن‌ها را از خانه‌های مردم حذف و لامپ‌های کم‌مصرف را جایگزین کردیم، در زمینه گاز نیز می‌توانیم با فرهنگ‌سازی‌های صحیح به کاهش مصرف کمک کنیم.
وی ادامه داد: بهینه‌سازی مصرف برای‌مان ضرورت دارد، زیرا در شرایط فعلی در ماه‌های سرد سال با ناترازی ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون مترمکعبی روبه‌رو هستیم که مجبور به قطع گاز صنایع می‌شویم. این وضعیت برای‌مان عدم‌النفع بالایی دارد و به نفع کشور نیست.
این کارشناس انرژی توضیح داد: تعرفه‌گذاری پلکانی گاز یکی از روش‌های مناسب برای تعیین قبوض مشترکان است، به نحوی که به موازات افزایش مصرف، هزینه گاز مصرفی افزایش می‌یابد و در نتیجه مشترکان انگیزه‌ای برای مدیریت مصرف گاز خواهند داشت.
مهرجو گفت: در تعرفه‌گذاری پلکانی طوری عمل می‌شود که پرمصرف‌ها که مصارف غیرضرور دارند، تنبیه شوند و خوش‌مصرف‌ها و کسانی که در چارچوب الگو از گاز استفاده می‌کنند، مورد تشویق قرار گیرند.
وی ادامه داد: طبق آمار‌های رسمی منتشره، پرمصرف‌ها اغلب جزو اقشار پردرآمد جامعه هستند و در مناطق مرفه‌نشین شهر‌ها زندگی می‌کنند. بر اساس این واقعیات، تعرفه‌گذاری پلکانی که به معنای عدم‌پرداخت یارانه به مصارف بالا و غیرضرور است، منطقی به نظر می‌رسد.
به گفته این کارشناس انرژی، روش تعرفه‌گذاری پلکانی در کشور‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته و نتایج مثبتی داشته است. ما هم به عنوان یک کشور که یارانه انرژی بالایی پرداخت می‌کنیم، می‌توانیم از روش تعرفه‌گذاری پلکانی در راستای اختصاص عادلانه یارانه‌ها و مدیریت مصرف سود ببریم.
مهرجو گفت: تعرفه‌گذاری پلکانی گاز به تنهایی نمی‌تواند مشکل ناترازی را در کشور حل کند. نیاز است در کنار این روش از سازوکار‌های دیگر مانند بهینه‌سازی وسایل گازسوز و فرهنگ‌سازی بهره ببریم. پیش‌بردن این سیاست‌ها به موازات یکدیگر می‌تواند تا حد زیادی در کاهش مصرف مؤثر باشد.
