سرویس ایران جوان آنلاین: سالهاست که در مورد نقش زنان و بهخصوص روستانشینان و لازمه حضور آنها در عرصههای مختلف به خصوص حفاظت از محیط زیست صحبت میشود. همیشه اعلام میشود نقش زنان به عنوان نیمی از جامعه، در توسعه و پیشرفت جوامع و محافظت از منابع طبیعی و محیطزیست بسیار بیش از یک نیمه است. اما در عمل اصلاً آنها در این بازی حضور ندارند، چون نمیدانند چه نقشی در آن داشته و جایگاهشان کجاست. اصل ماجرا این است که زنان را باید جزو نخستین بازندگان تخریب و آلوده شدن محیطزیست یا برندگان حفاظت از آن بدانیم. قشری که میتوانند در کنار مجری بودن، نقش معلم و مربی و تربیت کننده نسل بعدی با آگاهی لازم در مورد اهمیت وجود محیطزیست و منابع موجود در آن باشند.
وقتی از حفاظت از محیط زیست صحبت میشود چنین برداشت میشود که زنان باید در کوه و دشت و مراتع حضور داشته و به مراقبت از آنها بپردازند. اما حقیقت این است که اگر هر کس بتواند از همان محیط زندگی خود حفاظت و مراقبت کرده و آن را پاکیزه نگه دارد، همه چیز به بهترین شکل ممکن پیش میرود.
باید یک واقعیت را پذیرفت و آن هم اینکه زنان به خاطر زن بودنشان خیلی بیشتر و بهتر از مردان از محیطزیست پیرامونشان محافظت میکنند. نگاه دیگری هم وجود دارد که معتقد است زنان به سبب تجربههایی که در زمینه استفاده از منابع طبیعی و مدیریت مربوط به آن دارند، در حفظ محیط زیست بسیار تأثیرگذارترند.
مباحث کلان ربطی به زنان ندارد
مباحثی، چون حفاظت از گونههای مختلف پرندگان و جانوران، رفع آلودگی محیطزیستی که توسط کارخانجات بزرگ و فاضلابهای شهری ایجاد میشود و همچنین جلوگیری از ایجاد آلودگی شیمیایی در جنگلها از جمله مسائلی است که در برنامه حفاظتی زنان از محیطزیست تعریف نمیشود.
مسئولیت این قشر از جامعه از همان خانه و در سطحی بسیار مهمتر آغاز میشود. شاید سهل و آسان باشد وقتی عنوان میشود «بانوان با کنترل مصرف مواد شیمیایی، شویندهها، مواد پلاستیکی و مواد غذایی بستهبندی میتوانند از آلودگیهای زیستمحیطی جلوگیری کنند» ولی همین کارها هم در حال حاضر به درستی انجام نمیشود و محیطزیست از همین جا صدمات زیادی میخورد. مصرف بیش از حد مواد شیمیایی، اسراف در مصرف آب تصفیه شده، رهاسازی مواد پلاستیکی در طبیعت و فرهنگسازی برای جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، موضوعی است که اگر آموزش و اجرای آن از درون خانوادهها شروع شود، به شدت و سرعت بالا وضعیت کنونی را بهبود میبخشد. مسئلهای که توسط خانمها به راحتی انجامپذیر است.
آمارهای تکان دهنده از درون خانهها
مروری بر میزان هدر رفت مواد غذایی در کشور و مقایسه آن با آمارهای جهانی بیش از هر چیز به اهمیت جایگاه زنان و آموزش آنها برای حضور در این میدان صحه میگذارد.
بر اساس امار جهانی یک سوم غذای تولید شده از مزرعه تا سفره هدر میرود در حالی که برای این میزان غذا ۵ /۲۷ میلیارد متر مکعب آب مصرف شده است، بنابر این در این روند غذا هدر میرود، منابع آبی تلف میشود و پسماند تولید شده نیز به محیطزیست آسیب میرساند.
آمارهای فائو (سازمان بینالمللی غذا) از ضایعات غذا در ایران نشان میدهد مردم ایران معادل ۶۰ درصد درآمد نفتی کشور و به اندازه ۱۰ کشور اروپایی مواد غذایی به سطل زباله میریزند.
آمارها میگویند سالانه ١٣٠ میلیون تن مواد غذایی در ایران تولید میشود که ۳۵ میلیون تن آن هدر میرود. در این میان زنان میتوانند مانع این میزان هدر رفت غذا شوند؛ این موارد در تعالیم دینی و فرهنگی ما نیز آمده، اما در نقطهای در میان راه آنها را از دست دادهایم، امروزه دنیا روی این تعالیم تأکید دارد و پویشهای جهانی برای جلوگیری از اسراف غذا شکل گرفته است.
هر چند حرف زدن در مورد نقش خانمها در حفاظت از محیطزیست راحت است، اما نباید فراموش کرد که در کمال تأسف هم اکنون بخش عمدهای از زنان جامعه از نقش خود در این زمینه آگاهی ندارند.
این عدم آگاهی، خودش مشکلی فراتر از مشکلات دیگر است، چون در این حالت معمولاً ناخواسته آسیبهای جبران ناپذیری به محیطزیست وارد میشود. به همین خاطر و با توجه به اهمیت روز افزون پیشگیری از تخریب و آلودگی محیطزیست و نیز افزایش آگاهیهای زیستمحیطی، باید از تمام امکانات آموزشی برای بالابردن سطح اطلاعات جامعه هدف استفاده شود که رسانهها، مساجد، سازمانهای غیر دولتی و مراکز آموزش رسمی کشور در صدر آنها هستند.