سرويس ايران جوان آنلاين: اخبار فرونشست زمین در استان‌های مختلف کشور یکی دو تا نیست و حالا هر روز باید منتظر دیدن منطقه‌ای جدید در این لیست باشیم. شکاف‌ها و فرونشست‌ها ربطی به قرار داشتن استان‌ها در شمال و جنوب کشور ندارند و بر اساس نتایج مطالعاتی که چندی پیش در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی صورت گرفت، هم اکنون ۱۸ استان از ۳۱ استان ایران در زون با خطر بالای فرونشست زمین قرار دارند. استان تهران با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر و خراسان‌رضوی، اصفهان، البرز، کرمان و قم هرکدام با جمعیتی بالای یک میلیون نفر در ردیف استان‌های با ریسک جمعیتی بالا در معرض خطر فرونشست زمین رتبه بندی شده‌اند.
طی روز‌های اخیر خبر فرونشست زمین از کاشمر رسید. مدیر آبفای شهری کاشمر گفت: «متأسفانه شکاف‌های دشت کاشمر فاجعه‌بار و نگران‌کننده شده به طوری که در پایین دشت این شهر شکاف‌های عمیقی بر اثر خشکسالی ایجاد شده است.»
شاید زودتر از این‌ها باید منتظر ایجاد شکاف در کاشمر می‌بودیم زیرا بررسی اعداد فرونشست زمین در دشت‌هایی مانند رفسنجان، تهران، کبودرآهنگ در همدان، محدود‌های وسیعی از استان خراسان‌رضوی، ورامین، اشتهارد و شهریار نشان داده بود مقادیر بالایی برای نرخ متوسط سالانه فرونشست در این نواحی می‌توان اختصاص داد. با اینکه سازمان‌ها و نهاد‌های علمی و دانشگاهی، تحقیقات خوبی در رابطه با فرونشست‌ها و احتمال وقوع این پدیده در مناطق مختلف را انجام و نتایج آن را در دسترس مسئولان قرار داده‌اند، اما در عمل هیچ کاری برای جلوگیری از وقوع این پدیده رخ نداده و اگر امروز دوباره اعلام شود چند نقطه دیگر ایران دچار فرونشست شده، کسی نمی‌گوید، چرا؟
شکاف در دل دشت‌های حاصلخیز
درست است که خشکسالی‌های چند دهه اخیر یکی از مهم‌ترین عوامل کم شدن آب‌های زیرزمینی هستند، اما نباید فراموش کنیم که استحصال بی‌رویه آب‌های زیرزمینی هم دست دردست خشکسالی‌ها گذاشته تا شاهد افت شدید سطح آب‌های زیرزمینی در آبخوان‌های کشور باشیم. مثلاً در دشت‌هایی مانند فامنین در همدان، معین آباد در ورامین، کرمان، فارس و اصفهان میزان افت سطح آب‌گاه به بیش از ۱۰۰ متر در مدت زمان ۲۰ تا ۳۰ ساله اخیر رسیده است.
در همین رابطه و در مورد اتفاقات از فرونشست‌ها دکتر علی بیت‌اللهی یکی از اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به ایسنا گفته بود: «در صورتی که چنین روالی استمرار داشته باشد، آبخوان‌ها، خاصیت جذب و ذخیره آب را از دست داده و دشت‌ها از بین خواهند رفت، رواناب‌های ناشی از بارندگی در سطح زمین جاری شده و سیلاب‌های ناشی از آن مواد مغذی سطح خاک را خواهد شست. ضمن آنکه دشت‌های حاصلخیز به اراضی فاقد استعداد کشاورزی تبدیل و کشاورزی کشور آسیب و لطمه جدی خواهد دید. بنابراین یکی از مهم‌ترین ضرورت‌های استراتژیک کشور، پرداختن به موضوع فرونشست زمین و ارزیابی ریسک‌های متعدد آن است.»
به هرحال نباید فراموش کنیم نتایج تحقیقات نشان داده‌اند که در میان محدوده‌های شهری واقع بر زون‌های با خطر بالای فرونشست زمین، شهر‌های استان خراسان‌رضوی وضعیت نامطلوب‌تری دارند. بعد از این استان باید اسم تهران، اصفهان، یزد، کرمان و قم را قرار داد که دارای تعداد واحد‌های مسکونی فاقد اسکلت بیشتری واقع بر پهنه‌های فرونشستی با خطر بالا هستند؛ و مجموع این‌ها یعنی اگر برای این موضوع هم مثل هزاران مشکل دیگر چاره‌ای اندیشیده نشود حتماً به بحرانی ملی تبدیل خواهد شد.
