جوان آنلاین: گیلان به خاطر ساحلی‌بودن و ارتباط دریایی با کشور‌های حوزه خزر از موقعیت استراتژیکی خوبی برخوردار است. ظرفیت‌های ریلی این استان بسیار مهم و ارزشمند بوده و در شرایطی که احداث خط آهن رشت به کاسپین روز‌های پایانی خود را سپری می‌کند، مسیر ریلی رشت به آستارا که منطقه قفقاز و کریدور شمال به جنوب را به طور کامل به هم متصل می‌کند مراحل مطالعاتی خود را می‌گذراند. با اینکه تمام مسئولان از تأثیرات مثبت این خط روی حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی سخن می‌گویند، اما حالا برخی کارشناسان معتقدند در صورت عبور بار روسیه یا اروپا از مسیر راه‌آهن رشت - آستارا و انتقال به هند نه تنها هزینه‌ها کاهش پیدا نمی‌کند، شاید تا دو برابر گران‌تر شود.
پروژه ریلی رشت – آستارا به طول ۱۶۲ کیلومتر است که کار مطالعاتی آن از سال ۸۲ الی ۹۳ انجام شد.
آنطور که برای این خط ریلی تعریف شده، ظرفیت ترافیک مسافربری آن به ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر می‌رسد و ترافیک حمل جابه‌جایی بار این مسیر ریلی ۷میلیون تن در سال تخمین زده شده است.
این پروژه حدود ۷ میلیون متر مکعب عملیات خاکی داشته و ۲۷۰ هزار متر مکعب بتن‌ریزی پیش بینی شده است.
پروژه ریلی رشت- آستارا باید چهار ساله به اتمام برسد و برای اجرای آن بیش از یک میلیارد یورو برآورد مالی شده است.
این خط کریدور شمال به جنوب را تکمیل می‌کند و پروژه رشت- کاسپین- آستارا کریدور شمال به جنوب را از مرز آبی و خاکی به هم پیوند می‌دهد و ظرفیت ترانزیتی خوبی برای گیلان فراهم می‌کند.
تردد سالانه ۱۵ میلیون تن بار
خط ریلی رشت- آستارا که در ایستگاه اول قرار دارد، نمایشگر دورنمای اقتصادی و تجاری ایران است. پروژه‌ای که آخرین تکه پازل کریدور شمال به جنوب محسوب می‌شود و ارتباط ایران با دنیا را توسعه می‌دهد.
همسایگی گیلان با کشور‌های حاشیه خزر، اوراسیا و به ویژه روسیه از یک سو و تکمیل کننده بودن پازل کریدور شمال به جنوب از سوی دیگر بر اهمیت این استان افزوده و آن را به منطقه استراتژیک و راهبردی تبدیل کرده است.
خرداد سال جاری بود که معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی با اعلام اینکه عملیات اجرایی راه آهن رشت- آستارا با مشارکت روسیه در آینده نزدیک آغاز خواهد شد، گفت: «احداث و بهره‌برداری این قطعه ریلی، فصل نوینی در کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال- جنوب خواهد گشود.»
شهریار افندی‌زاده با اشاره به تکمیل ظرفیت‌های حمل‌و‌نقلی ایران اعلام کرد: «در چند روز اخیر، توافق احداث قطعه ریلی رشت تا آستارا در مرز ایران با جمهوری آذربایجان به طول ۱۶۲ کیلومتر و با هدف ظرفیت‌سازی تردد سالانه ۱۵ میلیون تن بار در این مسیر تا سال ۲۰۲۶ میلادی، با مشارکت دولت فدراسیون روسیه در تأمین مالی، احداث و تأمین تجهیزات و تدارکات منعقد می‌شود و عملیات اجرایی آن در آینده نزدیک آغاز خواهد شد.»
وی افزود: «با احداث این خط آهن، تمام بازیگران عرصه حمل و نقل، لجستیک و زنجیره تأمین منطقه‌ای و جهانی تابعه کشور‌های عضو این کریدور و سایر کشور‌ها از شرق و جنوب شرق آسیا تا کشور‌های جنوبی دریای عمان و خلیج‌فارس، همچنین منطقه قفقاز، روسیه و اروپا، از مزیت‌های پرشمار این مسیر از حیث امنیت، ایمنی، زمان و هزینه حمل و نقل بهره‌مند خواهند شد.»
بندر امیرآباد در شمال ایران و در ساحل دریای خزر با دارا بودن اراضی وسیع لجستیکی و امکانات بندری و مجهز به خدمات ترابری غله، کالای عمومی، نفتی، رو- رو، کانتینری، نگهداری و پردازش کالا، به شبکه ریلی کشور و از این طریق به بنادر شهید رجایی و امام‌خمینی در جنوب کشور و در سواحل خلیج‌فارس متصل می‌باشد. این بندر متصل به ریل، قابلیت ایفای نقشی ممتاز در کریدور‌های ترانزیتی شمالی- جنوبی و شرقی- غربی دارد که بر همین اساس، بهره‌گیری از این ظرفیت‌های بالقوه در اولویت قرار دارد.
استاندار گیلان که مجری سیاست‌های دولت سیزدهم در این استان است، افزود: «گیلان ظرفیت‌های صادراتی و تجاری خوبی دارد که تحقق این امر مستلزم فراهم‌آوری زیرساخت‌های اولیه است.»
اسدالله عباسی با اشاره به ظرفیت تجارت بندری و ریلی گیلان گفت: «این استان دارای سه بندر مهم اقتصادی شامل کاسپین، انزلی و آستارا با ظرفیت صادرات کالا تا ۱۵ میلیون تن است که از این میزان حدود ۲۰ درصد استفاده می‌شود، ضمن اینکه ظرفیت‌های صادراتی اعم از حمل و نقل جاده‌ای، ریلی و فرودگاهی از طریق فرودگاه سردار جنگل رشت باید افزایش یابد.»
مشکلات را هم ببینیم
با اینکه تاکنون هر آنچه در مورد خط آهن رشت – آستارا عنوان شده در مورد مزایا و تأثیرات مثبت آن در حمل و نقل داخلی و کمک به جابه جایی کالا‌ها در سطح بین‌المللی بوده، اما برخی کارشناسان معتقدند این خط آهن بی‌رحم‌ترین پروژه اقتصادی، امنیتی و محیط زیستی تاریخ ۴۰ ساله اخیر کشور لقب خواهد گرفت و باید متوقف و از مسیر‌های جایگزین موجود استفاده شود.
چندی پیش مدیر مهندسی پروژه‌های عمرانی، معدنی و پدافند غیرعامل در یک نشست تخصصی با موضوع ترانزیت گفته بود که به مسئولان مشاوره غلط داده‌اند، برخی اعلام می‌کنند که در صورت عبور بار روسیه یا اروپا (سن پترزبورگ یا فنلاند) از مسیر راه آهن رشت - آستارا و انتقال به هند، هزینه‌ها ۳۰ درصد نسبت به مسیر دریایی فعلی کاهش پیدا می‌کند که این موضوع واقعیت ندارد و حقیقت این است که مسیر راه آهن رشت آستارا نسبت به مسیر دریایی فعلی، حداقل ۱۰۰درصد گران‌تر است و در دنیا قیمت تمام شده حرف اول و آخر را می‌زند و موضوع زمان را با برنامه‌ریزی دقیق‌تر و انجام سفارشات زودتر حل کرده‌اند و یکی از دلایل عدم سرمایه‌گذاری روس ها، هندی‌ها و اروپایی‌ها هم همین مطلب می‌باشد.
محمدرضا حدادی با تأکید بر اینکه مهندسی ارزش ابتدا باید برای چرایی احداث این پروژه صورت پذیرد نه برای چگونگی احداث پروژه، عنوان کرد: «اخذ وام ارزی صادراتی خارجی (قرض) برای پروژه ریالی راه آهن رشت - آستارا، ضربه به امنیت اقتصادی کشور است.»
از جمله مشکلات موجود بر سر راه این پروژه باید به وجود زمین‌های ارزشمند کشاورزی اشاره کرد که به بیش از ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تملک آن‌ها نیاز است.
ضمن اینکه حدود ۵۰ درصد مسیر راه آهن رشت- آستارا به احداث پل نیاز دارد که برای ۵۲کیلومتر این پروژه طراحی پل انجام شده است.
