جوان آنلاین: به اعتقاد یک مشاور و مدرس رشد و توسعه فردی، مسئولیت‌پذیری شبیه یک زنجیر است که با عدم‌مسئولیت‌پذیری یک نفر، دیگران نیز در قبال سایرین بی‌مسئولیت خواهند شد.
حمیدرضا محتشمی، مدرس رشد و توسعه فردی در گفتگو با «جوان» در رابطه با مسئولیت‌پذیری می‌گوید: در شرایط کنونی جهان پیرامون ما، مسئولیت‌پذیری تقریباً یک واژه گمشده و مهجور واقع شده است.
این مدرس رشد و توسعه فردی بیان می‌کند: آنچه در اکثر قریب به اتفاق موضوعات و شرایط روزمره شاهد هستیم مبتنی بر این است که مسئولیت‌پذیری در فضا‌های مختلف چه اجتماعی، چه عاطفی و چه مالی در زندگی‌ها کمرنگ شده است.
وی بیان می‌کند: عمدتاً افراد مسئولیت آنچه بر عهده دارند را نمی‌پذیرند و این می‌تواند برخاسته از دلایل مختلف از جمله تصمیمات هیجانی باشد چراکه جوامع به سمتی می‌روند که افراد در آن دچار شخصیت‌های هیجانی می‌شوند.
محتشمی با توضیح بیشتر درباره بی‌مسئولیتی می‌گوید: افراد بدون اینکه فکر کنند قول‌هایی می‌دهند که از توان آن‌ها خارج است، اما زمانی که پای اجرا می‌رسد عمل نمی‌کنند و در کنار بهانه‌های مختلف حق را به خود می‌دهند و در نهایت تبدیل به یک شخص بی‌مسئولیت می‌شوند.
به اعتقاد محتشمی زمانی که انسان تصمیم می‌گیرد وعده‌ای بدهد یا حرکتی انجام دهد باید تمام جوانب انجام دادن آن و تبعاتش را بپذیرد.
این مدرس رشد و توسعه فردی به «جوان» می‌گوید: در واقع مسئولیت‌پذیر کسی است که به قول ها، وعده ها، تصمیمات و امضا‌ها و هر آنچه او را متعهد می‌کند پایبند باشد.
وی می‌افزاید: مسئولیت‌پذیری انواع مختلفی دارد که از جمله آن‌ها فردی و اجتماعی است، به این معنی که فرد در قبال ارکان مختلف زندگی خود احساس مسئولیت می‌کند و همچنین همین فرد در قبال اعضای خانواده و عزیزان خود نیز احساس مسئولیت دارد.
محتشمی تأکید می‌کند: به عنوان مثال وقتی کسی پدر یا مادر شد نمی‌تواند شخصیت قبلی باشد و به نقش جدید بی‌اعتنایی کند بلکه باید برای نقش جدید احساس مسئولیت کند.
این مدرس مهارت‌های زندگی یادآور می‌شود: در بعد دیگر در زندگی‌مان مسئولیت‌هایی اجتماعی داریم. در واقع ما نمی‌توانیم نسبت به رخداد‌ها و اتفاقات پیرامون خود و نسبت به دیگران بی‌تفاوت باشیم.
وی تأکید می‌کند: در مثال دیگر ما مسئولیت‌پذیری مادی و تعهدات مالی داریم که تضمینی پشت آن وجود دارد که باید در قبال این تضمین‌های مادی مسئولیت داشته باشیم، اما متأسفانه افراد این روز‌ها به راحتی خلف وعده می‌کنند، وعده‌های خود را زیر پا می‌گذارند و حتی به وعده‌های مستند خود نیز عمل نمی‌کنند که همین امر جامعه را متشنج می‌کند و امنیت اجتماعی را پایین می‌آورد.
به اعتقاد این مدرس مهارت زندگی، از آنجا که ما روی یکدیگر حساب می‌کنیم زنجیره‌ای شکل می‌گیرد که با احساس بی‌مسئولیتی یک فرد سایرین نیز تأثیر می‌گیرند و در نهایت به جایی می‌رسیم که اکثر قریب به اتفاق افراد غیرمسئولانه رفتار می‌کنند.
محتشمی در پاسخ به سؤالی درباره رابطه مسئولیت‌پذیری با فناوری‌های جدید می‌گوید: تکنولوژی و فناوری‌های نوظهور باید ما را مسئولیت‌پذیر‌تر کند چراکه تکنولوژی ابزار‌هایی هستند که به تسهیل ارتباطات ما کمک می‌کنند.
وی در این زمینه اظهار می‌دارد: به طور مثال اگر در خانواده مناسبتی وجود دارد می‌تواند هشدار تلفن همراه خود را روی تاریخ مورد نظر تنظیم کند تا روز تولد فرزند یا همسرش را اطلاع دهد.
وی در آسیب شناسی عدم‌مسئولیت‌پذیری می‌گوید: شاید لازم باشد در تربیت فرزندان بازنگری داشته باشیم و تلاش بیشتری کنیم. بسیاری از افراد فرزند خود را مسئولیت‌پذیر بار نمی‌آورند و با واژه‌هایی مثل اینکه «تو نمی‌تونی»، «تو بچه‌ای»، «برای تو زوده» کار را خراب می‌کنند. ما باید بچه‌ها را مسئولیت‌پذیر بار بیاوریم.
وی ادامه می‌دهد: اگر به فرزندان‌مان از کودکی مسئولیت سپاری کنیم، هم به بلوغ آن‌ها کمک کرده‌ایم و هم گذر زمان در کالبد وجودی آن‌ها نقش می‌بندد، در نتیجه آن‌ها در هر جایی قرار گیرند بی‌تفاوت نیستند و احساس مسئولیت می‌کنند.
محتشمی یادآور می‌شود: ما نسبت به مسئولیت‌پذیری و آموزش‌های مرتبط با آن بی‌تفاوت بودیم که این مهم در آموزش و پرورش هم مورد بی‌مهری قرار گرفته است.
این مدرس رشد و توسعه فردی نقدی هم به رسانه‌ها در این زمینه وارد می‌کند و می‌گوید: حتی رسانه‌ها نسبت به تولید محتوا با بار مفهومی مسئولیت‌پذیری احساس وظیفه نمی‌کنند.
محتشمی معتقد است: یکی دیگر از دلایل ادامه داشتن زنجیره بی‌مسئولیتی به جامعه برمی‌گردد، چراکه همواره برای همه ما پیش آمده است که دیده‌ایم افراد بی‌مسئولیت تاوان چندانی پس نداده‌اند، مثلاً اگر فرزندی در قبال والدین خود بی‌مسئولیت بوده، تنبیه و آگاه‌سازی نشده و همچنان از سوی والدین مورد تکریم قرار می‌گیرد، در مقابل گویی این ما هستیم که تاوان پس می‌دهیم و دچار خسران می‌شویم و این اتفاق باعث شده است افراد مسئولیت‌پذیر خسته شوند و در نهایت کم بیاورند.
وی با تأکید بر اینکه ما زنجیره مسئولیت‌پذیری داریم، ادامه می‌دهد: حتی همین مورد برای شما که خبرنگار هستید اتفاق خواهد افتاد، از جمله اینکه با من قراری را تعیین می‌کنید و من خلف وعده می‌کنم و در نهایت شما هم در قبال مدیر بالادستی بی‌مسئولیت تلقی می‌شوید و این زنجیره ادامه پیدا می‌کند.
این مدرس رشد و توسعه فردی می‌گوید: یادمان باشد انسان‌های مسئولیت‌پذیر انرژی زیادی صرف می‌کنند و این انرژی زیاد درصورتی که بی‌نتیجه باشد به مرور زمان آن‌ها را خسته می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه مسئولیت‌پذیری یکی از مهم‌ترین ارکان موفقیت در زندگی است، توضیح می‌دهد: ما آفتی برای مسئولیت‌پذیری داریم و آن مبتنی بر این است که افراد مسئولیت‌پذیری را یاد می‌گیرند، اما برخی فراموش می‌کنند که در مقابل خودشان نیز مسئولیت‌پذیر باشند که این‌ها در جامعه قربانی تلقی می‌شوند.
محتشمی درباره شخصیت‌های قربانی توضیح می‌دهد: افرادی که در مقابل داشته‌ها و خواسته‌های دیگران به شدت مسئولیت‌پذیرانه عمل می‌کنند در مقابل داشته‌ها و خواسته‌های خود بی‌تفاوت هستند.
از محتشمی می‌پرسیم برای مسئولیت‌پذیری چه باید کرد و از کجا باید شروع کنیم؟ وی اینگونه پاسخ می‌دهد: ما هیچ وقت نمی‌توانیم به یک باره مسئولیت‌پذیر شویم بلکه این موضوع نیازمند زمان و ریشه‌سازی برای نسل آینده است.
به اعتقاد این مدرس مهارت‌های زندگی، ما باید تلاش کنیم با آموزش به نسل‌های جدید یاد دهیم پای حرف و وعده خود بمانند و خلف وعده نکنند و در نهایت رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند خیلی خوب کمک کنند.
وی در توضیح بیشتر می‌گوید: فضای شهری باید با آموزش‌های مسئولیت‌پذیری آمیخته شود، در حالی که ما هرگز ندیده‌ایم پیام و محتوای مناسبی در قبال مسئولیت‌پذیری و وفای به عهد نمایش داده شود. اگر شما به برخی کشور‌های دنیا نگاه کنید، متوجه خواهید شد که مسئولیت‌پذیری ریشه در تعلیم و تربیت دوران کودکی دارد و وقتی فرد به بلوغ رسید ممکن است به سختی تحت تأثیر قرار گیرد.
این مدرس رشد و توسعه فردی در پایان خاطر نشان می‌کند: فراموش نکنیم که ما در مورد یک واژه زیبا و دست اول و نو صحبت نمی‌کنیم بلکه درباره ارکان موفقیت صحبت می‌کنیم و باید بدانیم که نداشتن مسئولیت‌پذیری درواقع فقدان یک رکن مهم در زندگی است.
