محمدرضا سوري
سيستان وبلوچستان با دارابودن 320 کیلومتر مرز آبی همواره به عنوان قطب صید و صیادی، بهشت آبزی پروری ایران به شمار مي رود. موضوعي كه موجب شده تا در سالهاي اخير بنا بر اعلام کمیسیون تن ماهیان اقیانوس هند، صیادان دو شهر چابهار و کنارک آن رتبه اول صید ماهی ومیگو در غرب اقیانوس هند به دست آورند.
اين درحالي است كه به تازگي شهرستان چابهار نيز توانسته در زمينه صادرات آبزیان و ترانزیت محصولات شیلاتی به يكي ازگذرگاه هاي مهم دراين زمينه تبديل شود.
موضوعي كه سبب شد تا رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان اعلام كند:« موقعيت مناسب درزمينه صادرات، دركناركسب رتبه اول صید ماهی ومیگو درغرب اقیانوس هند جايگاه موقعيت ويژه اي را براي استان ايجاد كرده كه مي توان بهترين بهره را از آن برد.»
******
بنادر چابهار و کنارک در استان سيستان وبلوچستان با دارا بودن 8 بندرماهیگیری و 3 مرکز تخلیه صید، تأمین کننده بیش از 60 درصد ماهیان صنعتی کشور(تن ماهیان) 42 درصد سهم صید بین استان‌های جنوبی و 40 درصد صید کل کشور هستند و بنا به آمار کمیسیون تن ماهیان اقیانوس هند که وظیفه مدیریت ماهی گیری منطقه‌ای در حوزه اقیانوس هند را دارد، این دو بندر مهم با صید سالانه بیش از 170 هزار تن انواع ماهی رتبه دوم میزان صید و صیادی را در اقیانوس هند(بعد از کشور اندونزی) را دارند، موضوعي كه موجب شده تا چابهار وکنارک علاوه بر این که بیشترین میزان صید بنادر کشور را به خود اختصاص داده اند قطب صید وصیادی شرق آسیا نیز به شمار روند.
آمارها نشان مي دهد، در چابهار و کنارک 930 فروند لنج فراساحل و هزار و 400 فروند قایق صید و صیادی فعال است که بنا به آمار رتبه دوم تعداد ناوگان صیادی بعد از کشور سری لانکا در اقیانوس هند را دارند.
اين مهم موجب شده تا صید و صیادی برای بیش از 24 هزارنفر صیاد دایمی و فصلی به طور مستقیم و سه برابر این میزان در 107 کارخانه صنعت شیلات سیستان وبلوچستان به صورت غیر مستقیم اشتغال زایی ايجاد كند.
مدیرکل شیلات سیستان وبلوچستان با تاييد اين موضوع مي گويد : «صیادان سیستان وبلوچستان تنها در سال گذشته با استحصال بیش از250 ھزار تن آبزی از دریا حدود 160هزار تن انواع ماهی را صید کرده‌اند که نسبت به سال 95 رشد 10درصدی را نشان می‌دهد.»
هدایت الله میرمرادزهی مي افزايد: «اين درحالي است كه اکثر میزان صید استان توسط صیادان فراساحل انجام می‌شود که غالبا با طی مسافت بیش ازدوهزار کیلومتر وارد آب‌های فراساحل می‌شوند وبه صید می‌پردازند.»
چابهار و کنارک رتبه اول صید ماهی و میگوي غرب اقیانوس هند
شرايط مناسب وتوانمندي صيادان سيستانو بلوچستاني در زمينه صيد وتوليد انواعئ ماهي موجب شده تا آنها نهتنها در داخل داراي رتبه برتر باشند بلكه در منطقه اقيانوس هند نيز حرفهاي بسياري براي گفتن داشته باشندموضوعي كه موجب شد تا براساس اعلام کمیسیون تن ماهیان اقیانوس هند (iotc)، صیادان چابهار و کنارک رتبه اول صید ماهی ومیگو در غرب اقیانوس هند را كسب كرده وبا این ظرفیت بتوانند در اقتصاد دریامحور ایران نقش مهمی ایفا کنند.
مدیرکل شیلات سیستان وبلوچستان با تاييد اين موضوع مي گويد:« شهرستان های چابهار و کنارک با اتصال به آب های اقیانوسی از ظرفیت های بالایی از نظر ذخیره گاه و رشد انواع آبزیان دریایی (ماهی و میگو) برخوردار هستند بطوری که صیادان بیش از 80 نوع ماهی را در آب های دریای مکران صید می کند.»
هدایت الله میرمرادزهی مي افزايد:« کمیسیون تن ماهیان اقیانوس هند مستقر در کشور سیشل(کشوری است جزیره‌ای در اقیانوس هند و پایتخت آن ویکتوریا است)همه ساله آمار صید ماهی در آب های فرا ساحل اقیانوس هند را بررسی و اعلام می کند كه بر این اساس چابهار و کنارک از بین ۳۲ کشور ساحلی اقیانوس هند رتبه اول صید در غرب اقیانوس هند و رتبه دوم صید در کل اقیانوس هند بعد از اندونزی را دارد.»
اين درحالي است كه در محدوده شهرستانهای چابهار و کنارک حدود 25 هزار صیاد فصلی و دائمی با 2 هزار و 330 فروند شناور صیادی(930 فروند لنج و هزار و 400 قایق) سالانه بیش از 250 هزار تن آبزیان (ماهی ومیگو) صید می کنند،وعلاوه بر آن سواحل مکران با دارا بودن منطقه بالقوه پرورش میگو با بیش از 42 هزار هکتار اراضی مستعد به نوعی بهشت آبزی پروری است.
42هزار هکتار زمین مستعد پرورش میگو
سواحل سیستان وبلوچستان همواره به عنوان يكي از مناطق بهشت آبزی پروری درجهان به حساب مي آيند چرا که به دلیل نزدیکی به خط استوا ودرجه حرارت مطلوب در هشت ماه از سال مناسب برای پرورش انواع ماهيان خصوصا میگو هستند.
اين مهم موجب شده تا در سالهاي اخير در سیستان و بلوچستان 20 سایت پرورش میگو با 42 هزارهکتار مساحت شناسايي شود که به گفته کارشناسان صنعت آبزی پروری این میزان مساحت شناسایی شده، البته نه به بهره‌برداری رسیده و هم این که در هیچ از سواحل کشور و حتی در بسیاری از سواحل کشورهای همسایه وجود ندارد.میزان بالای مزارع و زمین‌های مستعد پرورش میگو در چابهار توجه ویژه سرمایه گذاران و اهتمام دولت را می‌طلبد.
از نظر کارشناسان سرمایه‌گذاری در پرورش میگوی چابهار بسیار مقرون به صرفه است و اصل سرمایه در مدت زمان اندکی برمی گردد چراکه به گفته یکی از سرمایه گذاران صنعت پرورش میگو در چابهار و کنارک سالانه سه مرحله برداشت میگو انجام می‌شود و در هر مرحله کشت این آبزی، 600 میلیون درآمد به ازای هر 20 هکتاربه سرمایه‌گذارمی‌رسد.
اين مهم موجب شده تا درحال حاضر دراستخرهای خاکی گواتر به ازای هرهکتار2.5 تن میگو برداشت می‌شود ،این در حالی است که در استخرهای بتنی با ایجاد عمق وهواده در هر هکتار7 تن برداشت میگو صورت می‌گیرد.
موقعيت ويژه براي پرورش ميگو دراين منطقه سبب شده تا سایت پرورش میگوی گواتر چابھار با 4000 ھکتار مساحت غیر مفید و 2850 ھکتار مساحت مفید در قالب 107 مزرعه 20 ھکتاری و 6 مزرعه 200 ھکتاری يكي از مهترين مراكز پرورش ميگو دراين منطقه به شمار رود.
معاون آبزی پروری سیستان وبلوچستان می‌گوید: امسال 7 سرمایه گذار با زیر کشت بردن 26 مزرعه در سایت گواترمساحتی بالغ بر 700هکتار را به زیرکشت برده‌اند که نسبت به سال گذشته رشد سه برابری در میزان مساحت کشت داشته است، هرچند این میزان دربرابر مساحت بالای سایت پرورش میگوی گواتر وکل 20 سایت پرورش میگوی شناسایی شده در چابهار چیزی نیست ولازم است سرمایه گذاران توجه ویژه تری نشان دهند و دولت نیز زیرساخت‌های سایر سایت‌های شناسایی شده را تامین کند.»
میران صداقتی می‌افزاید:« بنا به برنامه ریزی‌ھای انجام شده قرار بوده در سال جاری بیش از 1000 ھکتار به زیر کشت برود که به دلایلی چون کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش بھره برداران و فرسودگی شبکه برق، مقدار کمتری میگو در سایت کشت شد.»
به گفته وي امسال 1200 تن میگو از سایت پرورش میگوی گواتر برداشت شده است که بیش از 90درصد آن به بازارهای کشورهای امارات، روسیه واروپا صادر و بقیه به مصرف داخلی می‌رسد.
اين درحالي است كه نوع میگوی کشت شده در سایت گواتر وانامی شیشه‌ای است که به گفته مقصودی بسیار بازار پسند ومورد توجه بازار بین‌المللی است.
معاون آبزی پروری شیلات سیستان وبلوچستان ادامه مي دهد:« با نظارت دامپزشکی و 700مرتبه آزمایش‌های مختلف هیچ نوع بیماری درمیگوهای پرورش یافته پیدا نشده است و شایعاتی که درباره بیماری لکه سفید و تلف شدن میگوهای گواتر اخیرا در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده کاملا بی‌اساس است، میگوهای تنها یک مزرعه تلف شدند که دلیل آن کمبود آب و اکسیژن و رشد جلبک بوده است.»
چابهار؛ گذرگاه صادرات آبزیان و ترانزیت محصولات شیلاتی
شرايط مناسب براي صيد انواع ماهيان وپرورش ميگو در استان سيستان وبلوچستان خصوصا شهرستانهای چابهار و کنارک موجب شده كه تا به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان ،چابهاربه گذرگاه صادرات آبزیان و ترانزیت محصولات شیلاتی كشور تبديل شود.
مجتبی پیری مي افزايد: «سیستان و بلوچستان از استان های مستعد و مهم در پرورش انواع ماهیان و میگو در کشور است و شهرستان های چابهار و کنارک به عنوان بهشت آبزی پروری کشور است.»
اين اظهارات درحالي است كه صيادان شهرستانهای چابهار و کنارک سال گذشته توانستند با استفاده از 2400 لنج که جهت صیادی به اقیانوس هندرفته بودند، بیش از 200 هزار تن ماهی صید كنند.
علاوه بر اين مهم ،سال گذشته صیادان و روستائیان سیستان و بلوچستان از۱۶۰۰ استخر پرورش ماهی گرم آبی استان ۱۲ هزار تن ماهی برداشت کردند .اين مهم سبب شده تا براي با ايجاد سردخانه هاي مدرن صنايع بسته بندي بندر چابهار به يكي از مهمترين گذرگاه صادرات آبزیان و ترانزیت محصولات شیلاتی كشور ومنطقه تبديل شود.
لذا با توجه به مباحث اقتصاد مقاومتي وهچنين نياز به ايجاد اشتغال ودرآمد زايي اين استان مي تواند در زمينه رفع مشكلات اقدامات خوبي را انجام دهد به شرط آنكه مسولان براي رفع مشكلاتي كه ممكن است پيش آيد پيشقدم شده وبز هيچ خدمتي فروگذاري نكنند.
